DOI Artikel:
Kuczyńska, Jadwiga: Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14265#0023
ŚREDNIOWIECZNE CHRZCIELNICE KAMIENNF W POLSCE
19
9. Dobczyce,
kościół par. p.w. Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych,
chrzcielnica
w romańskiej sztuce baptyzmalnej Zachodu. Czas powstania chrzcielnic cylindrycznych może się
mieścić w granicach całego XII w. i zapewne także XIII w.; datowanie to jest zgodne z czasem
budowy większości kościołów, dla których prawdopodobnie były przeznaczone.
W skład trzeciej grupy wchodzą chrzcielnice o budowie bardziej złożonej. Nawiązują one swym
kształtem do kielicha dwuczęściowego (Lądek — chrzcielnica druga) i trzyczęściowego (Opatów).
Chrzcielnica w Opatowie jest prawdopodobnie pozostałością po pierwotnym wyposażeniu kolegiaty.
Mogła więc zostać wykonana w drugiej poł. XII w. lub na pocz. XIII w.
Jak w krajach zachodniej Europy, tak w Polsce, wykorzystywano do produkcji chrzcielnic detale
architektoniczne, lub wzorowano się na nich. czego przykładem są dwie chrzcielnice, w Koninie
Starym Mieście i w Kościelnej Wsi. Baza, z której wykonano chrzcielnicę w Koninie — Starym
Mieście pochodzi, zdaniem Elżbiety i Andrzeja Tomaszewskich, z loży emporowej, która istniała
pierwotnie w zachodniej części kościoła91. Niewykluczone jednak, że dla formy tej chrzcielnicy baza
była tylko wzorem. Wymienione dwie chrzcielnice datowane są przez Z. Świechowskiego na pierwszą
połowę XIII w.^
Oprócz wymienionych grup chrzcielnic istnieją jeszcze dzieła, które wykazują wpływ ośrodków
obcych. Są to: chrzcielnica w Skrzebowej przypominająca prace warsztatu w Bentheim (Westfalia)tJ-\
91 E. A. Tomaszewscy, Zabytki architektury romańskiej w regionie konińskim, [w:] Z dziejów regionu konińskiego,
Wrocław 1970, s. 122.
*2 Swiechowski. Budownictwo romańskie____ s. 90. 106.
41 Na temat warsztatu w Bentheim zob. przede wszystkim: Zimmermann, op. cit., s. 484; Sauermann, op. cit., s. 14.
19
9. Dobczyce,
kościół par. p.w. Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych,
chrzcielnica
w romańskiej sztuce baptyzmalnej Zachodu. Czas powstania chrzcielnic cylindrycznych może się
mieścić w granicach całego XII w. i zapewne także XIII w.; datowanie to jest zgodne z czasem
budowy większości kościołów, dla których prawdopodobnie były przeznaczone.
W skład trzeciej grupy wchodzą chrzcielnice o budowie bardziej złożonej. Nawiązują one swym
kształtem do kielicha dwuczęściowego (Lądek — chrzcielnica druga) i trzyczęściowego (Opatów).
Chrzcielnica w Opatowie jest prawdopodobnie pozostałością po pierwotnym wyposażeniu kolegiaty.
Mogła więc zostać wykonana w drugiej poł. XII w. lub na pocz. XIII w.
Jak w krajach zachodniej Europy, tak w Polsce, wykorzystywano do produkcji chrzcielnic detale
architektoniczne, lub wzorowano się na nich. czego przykładem są dwie chrzcielnice, w Koninie
Starym Mieście i w Kościelnej Wsi. Baza, z której wykonano chrzcielnicę w Koninie — Starym
Mieście pochodzi, zdaniem Elżbiety i Andrzeja Tomaszewskich, z loży emporowej, która istniała
pierwotnie w zachodniej części kościoła91. Niewykluczone jednak, że dla formy tej chrzcielnicy baza
była tylko wzorem. Wymienione dwie chrzcielnice datowane są przez Z. Świechowskiego na pierwszą
połowę XIII w.^
Oprócz wymienionych grup chrzcielnic istnieją jeszcze dzieła, które wykazują wpływ ośrodków
obcych. Są to: chrzcielnica w Skrzebowej przypominająca prace warsztatu w Bentheim (Westfalia)tJ-\
91 E. A. Tomaszewscy, Zabytki architektury romańskiej w regionie konińskim, [w:] Z dziejów regionu konińskiego,
Wrocław 1970, s. 122.
*2 Swiechowski. Budownictwo romańskie____ s. 90. 106.
41 Na temat warsztatu w Bentheim zob. przede wszystkim: Zimmermann, op. cit., s. 484; Sauermann, op. cit., s. 14.