DOI Artikel:
Kuczyńska, Jadwiga: Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14265#0075
ŚREDNIOWIECZNE CHRZCIELNICE KAMIENNE W POLSCE
71
62. Jugowa, kościół fil. p.w. św. Antoniego, chrzcielnica
Zwarte programy obrazowe występują na trzech chrzcielnicach wrocławskich: w kościele N. Marii
Panny na Piasku, w kościele ŚŚ. Jakuba i Krzysztofa na Psim Polu, w katedrze (chrzcielnica ze
Swojczyc) i na chrzcielnicy oleśnickiej. Programu chrzcielnicy ze Swojczyc nie da się odczytać, ze
względu na zły stan zachowania dzieła.
Na czaszach chrzcielnic w kościele Św. Jana w Oleśnicy i w kościele N. Marii Panny na Piasku
większość przedstawień powtarza się. Wyobrażono na nich Chrzest Chrystusa w Jordanie, Matkę
Boską z Dzieciątkiem i postacie świętych.
Scena Chrztu w Jordanie zajmuje na obu chrzcielnicach trzy ścianki czaszy. Ceremonii chrztu
towarzyszą dwaj aniołowie. Ich udział w ceremonii odbiega jednak od większości znanych przy-
kładów ikonografii tej sceny zarówno we wczesnym, w dojrzałym, jak i w późnym średniowieczu270.
Aniołowie bowiem nie uczestniczą w akcji, a ich rola ogranicza się do okazywania trzymanych
akcesoriów — szaty i świecy. Taki luźny związek aniołów z ceremonią Chrztu Chrystusa w Jordanie
spotyka się w sztuce Niemiec271, a zwłaszcza w zabytkach regionu Szlezwiku-Holsztyna272. Również
rzadko spotykany motyw świecy trzymanej przez anioła w scenie Chrztu Chrystusa znajdujemy
w baptyzmalnej sztuce niemieckiej27-l Na taką redakcję tej sceny miała niewątpliwie wpływ liturgia
chrztu: oddzielnie pokazane szata i świeca przypominają tutaj o ich funkcji symbolicznej w rzeczy-
2711 Na temat Chrztu Chrystusa w Jordanie zob. przede wszystkim: J. Strzygowski. Ikonographie der Taufe Chrisli,
Munchen 1885; P. Lundberg. La Typologie baptismale dans l'ancienne église, Uppsala 1942.; J. Squilbeck, Le Jourdain
dans l'iconographie médiévale du baptême du Christ. ..Bulletin des Musées Royaux d'Art et d'Histoire", 38/39, 1966/67.
211 A. Ehrhardt. Mittelallerliche Taufen aus Erz und Stein, Hamburg 1939, tabl. 18.
212 Ibidem, tabl. 46; Bąk, op. cit., il. 24 na s. 141.
ï»3 Schiller, op. cit., t. I. s. 151. il. 382 na s. 398.
71
62. Jugowa, kościół fil. p.w. św. Antoniego, chrzcielnica
Zwarte programy obrazowe występują na trzech chrzcielnicach wrocławskich: w kościele N. Marii
Panny na Piasku, w kościele ŚŚ. Jakuba i Krzysztofa na Psim Polu, w katedrze (chrzcielnica ze
Swojczyc) i na chrzcielnicy oleśnickiej. Programu chrzcielnicy ze Swojczyc nie da się odczytać, ze
względu na zły stan zachowania dzieła.
Na czaszach chrzcielnic w kościele Św. Jana w Oleśnicy i w kościele N. Marii Panny na Piasku
większość przedstawień powtarza się. Wyobrażono na nich Chrzest Chrystusa w Jordanie, Matkę
Boską z Dzieciątkiem i postacie świętych.
Scena Chrztu w Jordanie zajmuje na obu chrzcielnicach trzy ścianki czaszy. Ceremonii chrztu
towarzyszą dwaj aniołowie. Ich udział w ceremonii odbiega jednak od większości znanych przy-
kładów ikonografii tej sceny zarówno we wczesnym, w dojrzałym, jak i w późnym średniowieczu270.
Aniołowie bowiem nie uczestniczą w akcji, a ich rola ogranicza się do okazywania trzymanych
akcesoriów — szaty i świecy. Taki luźny związek aniołów z ceremonią Chrztu Chrystusa w Jordanie
spotyka się w sztuce Niemiec271, a zwłaszcza w zabytkach regionu Szlezwiku-Holsztyna272. Również
rzadko spotykany motyw świecy trzymanej przez anioła w scenie Chrztu Chrystusa znajdujemy
w baptyzmalnej sztuce niemieckiej27-l Na taką redakcję tej sceny miała niewątpliwie wpływ liturgia
chrztu: oddzielnie pokazane szata i świeca przypominają tutaj o ich funkcji symbolicznej w rzeczy-
2711 Na temat Chrztu Chrystusa w Jordanie zob. przede wszystkim: J. Strzygowski. Ikonographie der Taufe Chrisli,
Munchen 1885; P. Lundberg. La Typologie baptismale dans l'ancienne église, Uppsala 1942.; J. Squilbeck, Le Jourdain
dans l'iconographie médiévale du baptême du Christ. ..Bulletin des Musées Royaux d'Art et d'Histoire", 38/39, 1966/67.
211 A. Ehrhardt. Mittelallerliche Taufen aus Erz und Stein, Hamburg 1939, tabl. 18.
212 Ibidem, tabl. 46; Bąk, op. cit., il. 24 na s. 141.
ï»3 Schiller, op. cit., t. I. s. 151. il. 382 na s. 398.