DOI article:
Chrościcki, Juliusz A.: Rex et Regnum Poloniae: Z dziejów propagandy w sztuce Wazów
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14265#0168
REX ET REGNUM POLONIAE
165
IL J. S. Моск.
Widok Krakowskiego Przedmieścia podczas uroczystego ujazdu Augusta III do Warszawy w 1733 г.,
obraz z 1734 r.
propagandę na rzecz kontynuacji poprzez elekcję ograniczoną do synów królewskich, a przywrócenia
elekcji „vivente rege", kiedy sytuacja wydawała się groźna dla jej przeprowadzenia zgodnie z interesami
„domu Wazów". Najspokojniejsza elekcja, z jednym w rzeczywistości kandydatem do tronu, odbyła
się w 1632 г.. właśnie po śmierci Zygmunta III, kiedy to obrano królem jego najstarszego syna
kosztem pewnych ograniczeń władzy królewskiej.
Nie trzeba tutaj opisywać portretów Władysława Zygmunta z przedstawieniem zwycięstwa chocim-
skiego. przypisywanego królewiczowi przez królewską propagandę szeroko prowadzoną w Polsce 162
i za granicą103. Przynajmniej od 1624 r. (a może i wcześniej) królewicz używał też ..devise", która
niedwuznacznie wskazywała na jego aspiracje do tronu l64. Nie znamy niestety dzieł plastyki specjalnie
wykonanych na elekcję poza medalikami bitymi w srebrze lft-\
Powróćmy do kandydatury Gustawa Adolfa. W trakcie dyskusji na sejmie w 1632 r. marszałek
Marcin Zegocki przypomniał o zakazie wszelkiej agitacji na rzecz jakiegokolwiek kandydata za życia
króla, datującym się z 1607 r. 166 Ale mimo że dopuszczona była oficjalnie jedynie propaganda
pośrednia, sam królewicz podjął szereg akcji na rzecz przyszłej elekcji|67. Wreszcie dalekowzroczna
•62 Ruszczycówna. Portrety Zygmunta III. s. 245: J. A. Chrościcki. Rubens w Polsce (w druku).
Il,ł Podróż królewicza Władysława Wazy do krajów Europy Zachodniej w lalach 1624— 1625 w świetle ówczesnych relacji.
oprać. A. Przyboś. Kraków 1977. passim: J. Szabłowski. Portret konny królewicza Władysława Zygmunta Wazy na
Wawelu jako przejaw aktualnych wydarzeń europejskich oraz jgo wzory flamandzkie i w łoskie. „Folia Historiae Artium". t. 15.
1979. s. 112 n.
|M Podróż królewicza, s. 194 195; Z. Ważbiński. Władysław jako „artis picloriae amator". Przyczynek do polityki
artystycznej Wazów (cz. 1). [w:] Ruhens, Niderlandy i Polska, s. 65 n.
16' Gumowski. Medale Zygmunta III. nr 112. 113.
11,(1 Konstytucja o wolnej elekcji. Zob. Seredyka. Rzeczypospolita, s. 182.
",7 Ibidem, passim: W. Czapliński. Władysław IV i jego czasy. Warszawa 1976. passim: Ważbiński. Władysław IV. s. 74.
165
IL J. S. Моск.
Widok Krakowskiego Przedmieścia podczas uroczystego ujazdu Augusta III do Warszawy w 1733 г.,
obraz z 1734 r.
propagandę na rzecz kontynuacji poprzez elekcję ograniczoną do synów królewskich, a przywrócenia
elekcji „vivente rege", kiedy sytuacja wydawała się groźna dla jej przeprowadzenia zgodnie z interesami
„domu Wazów". Najspokojniejsza elekcja, z jednym w rzeczywistości kandydatem do tronu, odbyła
się w 1632 г.. właśnie po śmierci Zygmunta III, kiedy to obrano królem jego najstarszego syna
kosztem pewnych ograniczeń władzy królewskiej.
Nie trzeba tutaj opisywać portretów Władysława Zygmunta z przedstawieniem zwycięstwa chocim-
skiego. przypisywanego królewiczowi przez królewską propagandę szeroko prowadzoną w Polsce 162
i za granicą103. Przynajmniej od 1624 r. (a może i wcześniej) królewicz używał też ..devise", która
niedwuznacznie wskazywała na jego aspiracje do tronu l64. Nie znamy niestety dzieł plastyki specjalnie
wykonanych na elekcję poza medalikami bitymi w srebrze lft-\
Powróćmy do kandydatury Gustawa Adolfa. W trakcie dyskusji na sejmie w 1632 r. marszałek
Marcin Zegocki przypomniał o zakazie wszelkiej agitacji na rzecz jakiegokolwiek kandydata za życia
króla, datującym się z 1607 r. 166 Ale mimo że dopuszczona była oficjalnie jedynie propaganda
pośrednia, sam królewicz podjął szereg akcji na rzecz przyszłej elekcji|67. Wreszcie dalekowzroczna
•62 Ruszczycówna. Portrety Zygmunta III. s. 245: J. A. Chrościcki. Rubens w Polsce (w druku).
Il,ł Podróż królewicza Władysława Wazy do krajów Europy Zachodniej w lalach 1624— 1625 w świetle ówczesnych relacji.
oprać. A. Przyboś. Kraków 1977. passim: J. Szabłowski. Portret konny królewicza Władysława Zygmunta Wazy na
Wawelu jako przejaw aktualnych wydarzeń europejskich oraz jgo wzory flamandzkie i w łoskie. „Folia Historiae Artium". t. 15.
1979. s. 112 n.
|M Podróż królewicza, s. 194 195; Z. Ważbiński. Władysław jako „artis picloriae amator". Przyczynek do polityki
artystycznej Wazów (cz. 1). [w:] Ruhens, Niderlandy i Polska, s. 65 n.
16' Gumowski. Medale Zygmunta III. nr 112. 113.
11,(1 Konstytucja o wolnej elekcji. Zob. Seredyka. Rzeczypospolita, s. 182.
",7 Ibidem, passim: W. Czapliński. Władysław IV i jego czasy. Warszawa 1976. passim: Ważbiński. Władysław IV. s. 74.