DOI Artikel:
Chrościcki, Juliusz A.: Rex et Regnum Poloniae: Z dziejów propagandy w sztuce Wazów
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14265#0178
REX ET REGNL'M POLONIAE
175
16. Posąg Zygmunta III z kolumny, tzw. drugi, z 1644 r.
cesarza Antoniusza Piusa z jego posągiem na kolumnie z inskrypcją „DIVO PIO"229. Środowisko
dworskie znało antyczny zwyczaj „apotheosis" („Consecratio")230, gdy po spaleniu zwłok cesarza na
stosie orzeł unosił jego duszę do nieba. W ten sposób następowała deifikacja cesarza i odtąd
oddawano mu kult m. in. budując świątynie, stawiając jego posągi na kolumnie. Na tablicach brązo-
wych nazwano Zygmunta III „beatus", a jego posąg — „sacrum statuam". Uświęcenie króla w znaczeniu
katolickim i jego deifikacja w tradycji antycznej przez umieszczenie jego rzeźby na kolumnie oburzyło
m. in. nuncjusza Filonardiego. Niechętny królowi i jego polityce religijnej, skierował gwałtowny atak
na pomysł wzniesienia kolumny królowi Zygmuntowi pod pretekstem sporu o jego lokalizację. W mo-
mencie ostrego konfliktu na terenie bernardyńskim powstała kapliczka na kolumnie z rzeźbą Madonny
z Chrystusem (typu Assunta), którą należy uważać za pośredni atak na ideę wzniesienia wolno
stojącego pomnika króla Zygmunta III na kolumnie, co zastrzeżone było w Rzymie231 dla Panny
Marii i świętych.
Posąg króla Zygmunta 111 Wazy w zbroi i kapie królewskiej, jako symbolu dwoistej natury
króla232, użyty w Statutach i metryce S. Sarnickiego2-4 powtarza się kilkakrotnie, m. in. na medalu
224 G. de Monfreid. Les Monnaies romaines reflètent les diverses facettes de la propagande politique, [w:] La Monnaie
miroir des rois, Hôtel de la Monnaie, Paryż 1978. s. 328. nr 50.
230 [B. Paprocki] Pharus Sarmatica, Kraków 1633; N. M i к s-R udko wska. Theatrum in exequiis Karola Ferdynanda
Wazy. Z badań nad twórczością G. B. Gislcniego. ..Biuletyn Historii Sztuki". R. 30: 1968, nr 4. s. 419 п.; Chrościcki,
Pompa funehris. s. 40 п.; W. Kret. Theatrum in exequiis Karola Ferdynanda Wazy na tle twórczości Giovanniego Batlisty
Gisleniego, „Rocznik Warszawski'", t. 13. 1975. s. 41 n.
HI Wśród rzymskich pomników m. in. kolumna przed S. Maria Maggiore; obeliski z postaciami świętych wzniesione za
Sykstusa V, kolumna w Mediolanie. Tatarkiewicz, op. cit.. s. 75: Karpowicz, Dlaczego, s. 10.
H2 Karpowicz. Dlaczego, s. 20 n
ИЗ Frontispis z 1594 r. Do S. Sarnicki (Siatula y meirika) powtórzony w 1648 г.; Woysznarowicz, Orator politiczny.
175
16. Posąg Zygmunta III z kolumny, tzw. drugi, z 1644 r.
cesarza Antoniusza Piusa z jego posągiem na kolumnie z inskrypcją „DIVO PIO"229. Środowisko
dworskie znało antyczny zwyczaj „apotheosis" („Consecratio")230, gdy po spaleniu zwłok cesarza na
stosie orzeł unosił jego duszę do nieba. W ten sposób następowała deifikacja cesarza i odtąd
oddawano mu kult m. in. budując świątynie, stawiając jego posągi na kolumnie. Na tablicach brązo-
wych nazwano Zygmunta III „beatus", a jego posąg — „sacrum statuam". Uświęcenie króla w znaczeniu
katolickim i jego deifikacja w tradycji antycznej przez umieszczenie jego rzeźby na kolumnie oburzyło
m. in. nuncjusza Filonardiego. Niechętny królowi i jego polityce religijnej, skierował gwałtowny atak
na pomysł wzniesienia kolumny królowi Zygmuntowi pod pretekstem sporu o jego lokalizację. W mo-
mencie ostrego konfliktu na terenie bernardyńskim powstała kapliczka na kolumnie z rzeźbą Madonny
z Chrystusem (typu Assunta), którą należy uważać za pośredni atak na ideę wzniesienia wolno
stojącego pomnika króla Zygmunta III na kolumnie, co zastrzeżone było w Rzymie231 dla Panny
Marii i świętych.
Posąg króla Zygmunta 111 Wazy w zbroi i kapie królewskiej, jako symbolu dwoistej natury
króla232, użyty w Statutach i metryce S. Sarnickiego2-4 powtarza się kilkakrotnie, m. in. na medalu
224 G. de Monfreid. Les Monnaies romaines reflètent les diverses facettes de la propagande politique, [w:] La Monnaie
miroir des rois, Hôtel de la Monnaie, Paryż 1978. s. 328. nr 50.
230 [B. Paprocki] Pharus Sarmatica, Kraków 1633; N. M i к s-R udko wska. Theatrum in exequiis Karola Ferdynanda
Wazy. Z badań nad twórczością G. B. Gislcniego. ..Biuletyn Historii Sztuki". R. 30: 1968, nr 4. s. 419 п.; Chrościcki,
Pompa funehris. s. 40 п.; W. Kret. Theatrum in exequiis Karola Ferdynanda Wazy na tle twórczości Giovanniego Batlisty
Gisleniego, „Rocznik Warszawski'", t. 13. 1975. s. 41 n.
HI Wśród rzymskich pomników m. in. kolumna przed S. Maria Maggiore; obeliski z postaciami świętych wzniesione za
Sykstusa V, kolumna w Mediolanie. Tatarkiewicz, op. cit.. s. 75: Karpowicz, Dlaczego, s. 10.
H2 Karpowicz. Dlaczego, s. 20 n
ИЗ Frontispis z 1594 r. Do S. Sarnicki (Siatula y meirika) powtórzony w 1648 г.; Woysznarowicz, Orator politiczny.