Rocznik Historii Sztuki (14.1984)

SYMPOZJUM NAUKOWE: MUZEUM W EPOCE KULTURY MASOWEJ

303

6. Jak dotychczas muzea sztuki nie mogą praktycznie zadokumentować realizacji postulatu wykorzy-
stania dziel sztuki w wielopłaszczyznowych układach komunikacyjnych. Znam jedynie kilka prób,
gdzie prezentacja dziel sztuki była powiązana z jeszcze innymi elementami komunikacyjnymi i gdzie
obok autentycznych dziel wykorzystano np. dokumentację historyczną czy konserwatorską.

Zagadnieniem prezentacji sztuki zajmował się m. in. również Le Corbusier i projektował rozwiąza-
nia totalnej ekspozycji. Zamiaru tego już nie urzeczywistnił, lecz wyznaczył w ten sposób drogę
do dalszych poszukiwań.

Muzea sztuki winnyby się zatem skoncentrować na praktycznym rozwiązaniu koncypowanego tu
sposobu prezentacji sztuki. Nie jest to zadanie proste; wymaga niewątpliwie znacznej odwagi. Nie
każda próba będzie natychmiast udana. Od teorii do praktyki bywa często bardzo daleko. Ale ten
dialektyczny stosunek pomiędzy teorią i praktyką musi w końcu zwyciężyć. Jest to konieczne
w interesie współczesnej ludzkości i jej dalszych perspektyw. Jedynie nowymi metodami uda nam się
wyraźnie zmienić skuteczność prezentacji w muzeach sztuki i jednocześnie osiągnąć to, by rzeczy-
wiście przyczyniły się one do tego, co najistotniejsze - do zrozumienia sztuki. Jedynie rozumiana
sztuka może być na swój sposób czynnikiem humanizacji społeczeństwa i inicjatorem koniecznych
przesunięć w sferze wartości. Są to wszakże te właśnie czynniki aksjologiczne, przypomniane przez
Frołowa, które niosą nadzieję na przeżycie ludzkości.

W wyznaczonym kierunku powinniśmy zatem dążyć do przeobrażenia komunikacji sztuki w muzeach
i galeriach. To jest droga do umocnienia roli tych instytucji i obrony ich szczególnego posłannictwa,
droga do skutecznego uświadomienia społeczeństwu istnienia płaszczyzny pamięciowej, bez której
nie może żyć nikt z nas ani też cała ludzkość.

Z czeskiego przełożył Wojciech Gluziński

LITERATURA

U. Arnell: Why do people visil muséums and exhibitions'! (Museum's Annual 6. 1971)
L. Baran: Audiowizualni prostfedky, Praha 1978

R. Barthes: Nulovy stupen rukopisu. Zakłady sémiologie. Praha 1967

J. Beneś: Problemy muzejni prezent асе (Muzeum. 1974. 3)

J. Bencś: Audio-yisual media in muséums (Muséum. 1976. 2)

J. Brożik: Kapitoly z axiologie. t.-VII. (Filozofia. 1970. 1-6; 1971. I)

Creatice Compromise: The Curator and the Designer (Muséum News. 1977, 4)

M. Ćićilla: Celostnost cloveka ako kriterium kultûrnych hodnot. Bratislava 1978

I. T. Frolov: Vèda a budouenost clovèka. Praha 1979

H. Glaser: Kybernetikon. Neue Modelle der Information und Kommunikation. Miinchen 1971

H. Glicksman: A guide to art installations (Muséum News. 1972. 6)

D. B. Howell: A network system for the planning, designing, construction, and installation of exhibits (Curator. 1971, 2)
K. Hudson: Muséum for the 1980s. UNESCO. Paris 1977

M. S. Kagan: Umëni v systemu kultury (Estetika. 1979. 2)
A. Kloskovska: Masovâ kultura. Praha 1967

E. I. Knez: The Muséum as a Communications System (Curator. 1970, 3)
C. F. Koch: Die Kunstaussellung. Berlin 1967

L. Kolman: Pamci a rozpoznàvâni (Studie CSAV ć. 15. Praha 1976)

Kunst und Kybernetik. Kôln 1968

V. Lamser: Komunikace a spoleinost. Praha 1969

I. Mafikova: Postoje ceské vefejnosti к rytvarnému umèni. galeriim a vystavâm. Praha 1979
R. B. Mayo: A strategy for exhibitions (Muséum News. 1971. 7)

A. I. Michajlovskaja: Muzejnaja ekspozicija. Moskva 1964

A. I. Michajlovskaja: Architekturno-chudoicstvennoje resenije ekspozicij. Moskva 1978
Muzejnaja estetika i architektura muzejev. Moskva 1972

L. I. Novikova: Estetika a technika: alternativa ili integracija. Moskva 1976

I. Osolsobè: Ostenze jako mezni pfipad lidského sdèhvâm a jej i vyznam pro umèni (Estetika. 1967. I)
1. Osolsobè: Divadlo. které mluvi. zpivii a Itmâi. Praha 1974
Pojmoslovie literùrnomûzcjnej komunikacie. Dolny Kubin-Nitra 1979