DOI Heft:
Sympozjum naukowe pt. "Muzeum w epoce kultury masowej" zorganizowane przez Komitet Nauk o Sztuce w Gołuchowie w dniach 28-29 września1979 r.
DOI Artikel:Jakimowicz, Teresa: Ekspozycja muzealna na zamku w Gołuchowie: (uwarunkowania historyczne oraz potrzeby i możliwości współczesne)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14265#0321
318
SYMPOZJUM NAUKOWE: MUZEUM W EPOCE KULTURY MASOWEJ
3. Gołuchów — pałac Czartoryskich, wnętrze
Powstają one zwłaszcza tam, gdzie przejście od rezydencji do muzeum wynikło na skutek zmian
społecznych. Często bowiem stajemy wtedy przed koniecznością przywrócenia lub rekonstrukcji
pierwotnej, a zbyt pochopnie przerwanej tradycji. W tych też wypadkach twórca muzeum-
rezydencji dokonuje świadomego wyboru wartości historycznych, a tym samym - staje się twórcą
tradycji nowej. (Sytuacja szczególnie charakterystyczna dla Polski po drugiej wojnie światowej, za przy-
kład może posłużyć zarówno Opinogóra, jak m. in. Rogalin). Nie zmienia to faktu, że generalnie
rzecz biorąc, uwarunkowania historyczne, jakie stoją za muzeum-rezydencją mają charakter i dość
jednoznaczny, i stosunkowo prosty.
Tradycja zwiedzania rezydencji dla zgromadzonych w nich dzieł sztuki (niekiedy także i dla
walorów architektonicznych) sięga co najmniej połowy XVIII wieku. Przypomnijmy zwłaszcza Anglię
z jej ówczesną modą na zwiedzanie„country houses" i ich zasobów artystycznych, którym poświęcano
już wówczas fachowo opracowane przewodniki5. Przypomnijmy sir Horacego Walpole, który z ra-
dością donosił swym przyjaciołom, że przez całą niedzielę trudnił się wydawaniem biletów chętnym
obejrzenia galerii w Strawberry Hill6 czy też — nieco późniejsze już — peregrynacje bohaterów Ja-
ne Austin. Na kontynencie zwyczaj ów był o wiele bardziej elitarny i wszedł w życie niewspółmiernie
później. Nie jest jednak rzeczą tej wypowiedzi analiza historycznego rozwoju grupy muzeów-
rezydencji.
Co natomiast zwraca uwagę i czego pominąć tu nie można, to nieustanne zainteresowanie
tymi właśnie muzeami. W Europie tylko nieznacznie ustępuje ono zainteresowaniu wielkimi muzea-
mi typu Luwru, British Muséum czy Watykanu. Oprócz wartości artystycznych działa tu może również na-
f J. Harris. English Country Houses Guides 1740 1840, [w:] Concerning Architecture. Essays ou architectural writers
and miting presenled to Nicolaus Pevsner. red. J. Summerson [b.m.w.] 1968. s. 58 74.
ft H. Walpole. Strawberry H Ul's Accounts. Oxford 1927. s. 110 111.
SYMPOZJUM NAUKOWE: MUZEUM W EPOCE KULTURY MASOWEJ
3. Gołuchów — pałac Czartoryskich, wnętrze
Powstają one zwłaszcza tam, gdzie przejście od rezydencji do muzeum wynikło na skutek zmian
społecznych. Często bowiem stajemy wtedy przed koniecznością przywrócenia lub rekonstrukcji
pierwotnej, a zbyt pochopnie przerwanej tradycji. W tych też wypadkach twórca muzeum-
rezydencji dokonuje świadomego wyboru wartości historycznych, a tym samym - staje się twórcą
tradycji nowej. (Sytuacja szczególnie charakterystyczna dla Polski po drugiej wojnie światowej, za przy-
kład może posłużyć zarówno Opinogóra, jak m. in. Rogalin). Nie zmienia to faktu, że generalnie
rzecz biorąc, uwarunkowania historyczne, jakie stoją za muzeum-rezydencją mają charakter i dość
jednoznaczny, i stosunkowo prosty.
Tradycja zwiedzania rezydencji dla zgromadzonych w nich dzieł sztuki (niekiedy także i dla
walorów architektonicznych) sięga co najmniej połowy XVIII wieku. Przypomnijmy zwłaszcza Anglię
z jej ówczesną modą na zwiedzanie„country houses" i ich zasobów artystycznych, którym poświęcano
już wówczas fachowo opracowane przewodniki5. Przypomnijmy sir Horacego Walpole, który z ra-
dością donosił swym przyjaciołom, że przez całą niedzielę trudnił się wydawaniem biletów chętnym
obejrzenia galerii w Strawberry Hill6 czy też — nieco późniejsze już — peregrynacje bohaterów Ja-
ne Austin. Na kontynencie zwyczaj ów był o wiele bardziej elitarny i wszedł w życie niewspółmiernie
później. Nie jest jednak rzeczą tej wypowiedzi analiza historycznego rozwoju grupy muzeów-
rezydencji.
Co natomiast zwraca uwagę i czego pominąć tu nie można, to nieustanne zainteresowanie
tymi właśnie muzeami. W Europie tylko nieznacznie ustępuje ono zainteresowaniu wielkimi muzea-
mi typu Luwru, British Muséum czy Watykanu. Oprócz wartości artystycznych działa tu może również na-
f J. Harris. English Country Houses Guides 1740 1840, [w:] Concerning Architecture. Essays ou architectural writers
and miting presenled to Nicolaus Pevsner. red. J. Summerson [b.m.w.] 1968. s. 58 74.
ft H. Walpole. Strawberry H Ul's Accounts. Oxford 1927. s. 110 111.