DOI Heft:
Sympozjum naukowe pt. "Muzeum w epoce kultury masowej" zorganizowane przez Komitet Nauk o Sztuce w Gołuchowie w dniach 28-29 września1979 r.
DOI Artikel:Świecimski, Jerzy: Ekspozycja muzealna jako przedmiot poznania i działania twórczego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14265#0357
354
SYMPOZJUM NAUKOWE: MUZEUM W EPOCE KULTURY MASOWEJ
I. Przedmiotem poznania są eksponaty faktycznie pokazane na wystawie. Typowa wystawa naukowa z końca XIX w.
Okazy w układzie katalogowym, pomyślanym jako skorowidz ułatwiający orientację w zbiorze głównym,
pomieszczonym poniżej gablot. Muzeum Narodowe (Nârodni Muséum). Praga. Dział mineralogii
nie odbiorcy na treść naukową okazów stanowi wstępną fazę dłuższego procesu poznawczego, którego
fazy następne rozwijają się już poza strefą wystawy, a w każdym razie nie są związane z utworem
wystawowym jako całością o określonej treści własnej. Oderwanie poznania wyselekcjonowanych przez
zwiedzającego okazów od wystawy jako utworu wynika stąd, iż perceptor ignoruje właściwie wystawę
jako element wobec poszczególnych okazów nadrzędny. Wybiera on jedynie z wystawy określone
elementy przedmiotowe (niekiedy są to wręcz zespoły cech określonych eksponatów), których naukową
treść odczytuje dla każdego z nich z osobna. Odczytanie to realizuje się też przeważnie w sposób
dla poszczególnych odbiorców indywidualny, np. odbiorcy nie są związani scenariuszem wystawy,
który „przeciętnym zwiedzającym" nakazuje widzieć eksponaty w jednoznacznie „zaprogramowany"
sposób. Indywidualny sposób tych odczytań ma z reguły przyczynę w tym, że zwiedzający roz-
patrują wybrane przez siebie eksponaty pod kątem własnych koncepcji naukowych, koncepcje te są
sprawdzane, podbudowywane lub korygowane przy pomocy analizy dokonywanej na materiale ekspo-
natowym. Wystawa jako całość, a zwłaszcza jej treść (ta, która zostaje przygotowana w scenariuszu)
może wtedy dla zwiedzających w ogóle nie istnieć, a w wielu przypadkach, np. gdy jest zbyt
narzucająca się, stanowi poważną przeszkodę w realizacji poznania i zachowaniu jego indywidualnego,
niezawisłego charakteru.
Gdy przedmiotem poznania są przedmioty na wystawie nieobecne, proces poznawczy staje
SYMPOZJUM NAUKOWE: MUZEUM W EPOCE KULTURY MASOWEJ
I. Przedmiotem poznania są eksponaty faktycznie pokazane na wystawie. Typowa wystawa naukowa z końca XIX w.
Okazy w układzie katalogowym, pomyślanym jako skorowidz ułatwiający orientację w zbiorze głównym,
pomieszczonym poniżej gablot. Muzeum Narodowe (Nârodni Muséum). Praga. Dział mineralogii
nie odbiorcy na treść naukową okazów stanowi wstępną fazę dłuższego procesu poznawczego, którego
fazy następne rozwijają się już poza strefą wystawy, a w każdym razie nie są związane z utworem
wystawowym jako całością o określonej treści własnej. Oderwanie poznania wyselekcjonowanych przez
zwiedzającego okazów od wystawy jako utworu wynika stąd, iż perceptor ignoruje właściwie wystawę
jako element wobec poszczególnych okazów nadrzędny. Wybiera on jedynie z wystawy określone
elementy przedmiotowe (niekiedy są to wręcz zespoły cech określonych eksponatów), których naukową
treść odczytuje dla każdego z nich z osobna. Odczytanie to realizuje się też przeważnie w sposób
dla poszczególnych odbiorców indywidualny, np. odbiorcy nie są związani scenariuszem wystawy,
który „przeciętnym zwiedzającym" nakazuje widzieć eksponaty w jednoznacznie „zaprogramowany"
sposób. Indywidualny sposób tych odczytań ma z reguły przyczynę w tym, że zwiedzający roz-
patrują wybrane przez siebie eksponaty pod kątem własnych koncepcji naukowych, koncepcje te są
sprawdzane, podbudowywane lub korygowane przy pomocy analizy dokonywanej na materiale ekspo-
natowym. Wystawa jako całość, a zwłaszcza jej treść (ta, która zostaje przygotowana w scenariuszu)
może wtedy dla zwiedzających w ogóle nie istnieć, a w wielu przypadkach, np. gdy jest zbyt
narzucająca się, stanowi poważną przeszkodę w realizacji poznania i zachowaniu jego indywidualnego,
niezawisłego charakteru.
Gdy przedmiotem poznania są przedmioty na wystawie nieobecne, proces poznawczy staje