DOI Heft:
Sympozjum naukowe pt. "Muzeum w epoce kultury masowej" zorganizowane przez Komitet Nauk o Sztuce w Gołuchowie w dniach 28-29 września1979 r.
DOI Artikel:Świecimski, Jerzy: Ekspozycja muzealna jako przedmiot poznania i działania twórczego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14265#0366
SYMPOZJUM NAUKOWE: MUZEUM W FPOCF KULTURY MASOWEJ
363
9. Przykład ..języka wizualnego" w wystawie naukowej. Poszczególne elementy wystawy
(linie, płaszczyzny, pola zakreskowane itp.) spełniają funkcję znaków o określonej nośności treściowej.
Wystawa archeologiczna w Narodowym Muzeum (Nàrodni Muséum) w Pradze.
i wyostrza, przez co może dochodzić do pojawienia się pewnych odkryć w stosunku do poszcze-
gólnych eksponatów względnie ich grup. np. odczytań dawniej niedostrzeganych sensów.
Wyjąwszy przypadki percepcji naiwnej lub prymitywnej, np. ograniczającej się do „oglądania
wystawionych przedmiotów", a więc. kiedy to raczej „zalicza się" zwiedzane muzeum, niż się je na
serio zwiedza, innymi słowy, gdy weźmiemy pod uwagę tylko te sytuacje, gdy zwiedzanie wystawy
wynika z rzeczywistego (autentycznego) zainteresowania jej treścią, momentem inspirującym zwiedza-
nie jest świadomość odbiorcy o wartości przedmiotu wystawy, np. o jego naukowej doniosłości,
wartości poznawczej (np. dla całokształtu wiedzy człowieka, jako elementu jego ogólnego wykształ-
cenia), o wartości artystycznej lub sile estetycznego (np. emocjonalnego) oddziaływania. Innymi słowy,
zwiedzanie wystawy widzianej z perspektywy jej odbiorcy realizuje się więc nie
ze względu na nią samą, jako na utwór specjalnego typu, lecz przede wszystkim ze
względu na to, co wystawa zawiera: co prezentuje, co ma nam do przekazania, o czym mówi.
Jakkolwiek w wielu przypadkach może być właściwie obojętne, czy pewna treść zostaje udostępniona
przy pomocy wystawy, czy w jakiś inny sposób (np. za pośrednictwem literatury naukowej, filmu
itp.), istnieje pewna grupa przypadków, gdy właśnie wystawa stanowi jedyny możliwy środek przeka-
zania treści. Zachodzi to konkretnie w tych przypadkach, gdy przedmiot poznania (z reguły jest to
typowy przedmiot estetyczny)12 związany jest z sytuacją wystawową tak dalece, iż poza nią nie
może się w ogóle pojawić, a niekiedy pojawia się wyłącznie w określonych rozwiązaniach wy-
stawowych. Gdy wystawa zostaje zlikwidowana, możliwości pojawienia się takiego przedmiotu (i tym
'- Rozumiem tu ..przedmiot estetyczny" zgodnie z koncepcją ingardenowską. jako przedmiot intencjonalny. Czyli nie
jest to po prostu ..rzecz piękna". W sensie ..podobającego się nam przedmiotu fizycznego*'.
363
9. Przykład ..języka wizualnego" w wystawie naukowej. Poszczególne elementy wystawy
(linie, płaszczyzny, pola zakreskowane itp.) spełniają funkcję znaków o określonej nośności treściowej.
Wystawa archeologiczna w Narodowym Muzeum (Nàrodni Muséum) w Pradze.
i wyostrza, przez co może dochodzić do pojawienia się pewnych odkryć w stosunku do poszcze-
gólnych eksponatów względnie ich grup. np. odczytań dawniej niedostrzeganych sensów.
Wyjąwszy przypadki percepcji naiwnej lub prymitywnej, np. ograniczającej się do „oglądania
wystawionych przedmiotów", a więc. kiedy to raczej „zalicza się" zwiedzane muzeum, niż się je na
serio zwiedza, innymi słowy, gdy weźmiemy pod uwagę tylko te sytuacje, gdy zwiedzanie wystawy
wynika z rzeczywistego (autentycznego) zainteresowania jej treścią, momentem inspirującym zwiedza-
nie jest świadomość odbiorcy o wartości przedmiotu wystawy, np. o jego naukowej doniosłości,
wartości poznawczej (np. dla całokształtu wiedzy człowieka, jako elementu jego ogólnego wykształ-
cenia), o wartości artystycznej lub sile estetycznego (np. emocjonalnego) oddziaływania. Innymi słowy,
zwiedzanie wystawy widzianej z perspektywy jej odbiorcy realizuje się więc nie
ze względu na nią samą, jako na utwór specjalnego typu, lecz przede wszystkim ze
względu na to, co wystawa zawiera: co prezentuje, co ma nam do przekazania, o czym mówi.
Jakkolwiek w wielu przypadkach może być właściwie obojętne, czy pewna treść zostaje udostępniona
przy pomocy wystawy, czy w jakiś inny sposób (np. za pośrednictwem literatury naukowej, filmu
itp.), istnieje pewna grupa przypadków, gdy właśnie wystawa stanowi jedyny możliwy środek przeka-
zania treści. Zachodzi to konkretnie w tych przypadkach, gdy przedmiot poznania (z reguły jest to
typowy przedmiot estetyczny)12 związany jest z sytuacją wystawową tak dalece, iż poza nią nie
może się w ogóle pojawić, a niekiedy pojawia się wyłącznie w określonych rozwiązaniach wy-
stawowych. Gdy wystawa zostaje zlikwidowana, możliwości pojawienia się takiego przedmiotu (i tym
'- Rozumiem tu ..przedmiot estetyczny" zgodnie z koncepcją ingardenowską. jako przedmiot intencjonalny. Czyli nie
jest to po prostu ..rzecz piękna". W sensie ..podobającego się nam przedmiotu fizycznego*'.