DOI issue:
Sztuka starożytna
DOI article:Jakobielski, Stefan: Grecka inskrypcja fundacyjna katedry w Faras
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.19551#0103
Stefan Jakobielski
GRECKA INSKRYPCJA FUNDACYJNA KATEDRY W FARAS
T T ykopaliska Polskiej Stacji Archeologii Śródziemnomorskiej U.W. w Kairze, przeprowa-
dzone w latach 1961—1964 pod kierunkiem prof. dr Kazimierza Michałowskiego w Faras
w Nubii Sudańskiej, przyniosły oprócz powszechnie znanych i sławnych już malowideł ścien-
nych, pochodzących z odkrytego tam kościoła katedralnego, także i inne ciekawe dokumenty
do dziejów chrześcijańskiej Nubii
Wśród zabytków z Faras przywiezionych ostatnio do Muzeum Narodowego w Warszawie,
które przypadły nam w drodze podziału między Polską Misją Archeologiczną a Sudańskim
Departamentem Starożytności, znajduje się jedna z dwu tablic fundacyjnych Katedry w Faras.
Obie te inskrypcje odkryte zostały podczas trzeciej kampanii wykopaliskowej prowadzonej
zimą 1962—63 r. w Faras. Znajdowały się one na stoku wielkiego komu, kilkanaście metrów
na południowy-wschód od monumentalnego południowego wejścia do Katedry, wmurowane
po obu stronach narożnika budynku, który uważa się za resztki pałacu biskupiego (il. 1). Sposób
budowy i rodzaj zaprawy wątkówmurów tej budowli wskazuje na to, że wzniesiono ją równo-
cześnie z Katedrą. Samo zaś umieszczenie obu inskrypcji w bardzo reprezentacyjnym i widocznym
z daleka miejscu, naprzeciwko wejścia do kościoła, stanowi, obok treści inskrypcji, dodatkowy ar-
gument przemawiający za tym, że dotyczą one fundowania Katedry Faraskiej, nie zaś mniejszego,
a wzniesionego w tym samym czasie w jej pobliżu budynku. Pewnym wytłumaczeniem wyboru
miejsca, w którym umieszczono inskrypcje, może być również fakt istnienia, w bezpośredniej
bliskości od narożnika budowli, innego monumentu o poważnym znaczeniu. Chodzi tu o filar
z bloków kamiennych wzniesiony, jak się wydaje, w celu podtrzymania drewnianego krzyża —
symbolu wiary, postawionego tu jeszcze przez pierwszych misjonarzy z czasów oficjalnego
przyjęcia chrześcijaństwa przez władców Nubii w połowie VI wieku1.
Obie inskrypcje koptyjska i grecka pomyślane były jako tablice upamiętniające wzniesienie
tej samej wspaniałej budowli. Teksty inskrypcji, jakkolwiek w obu użyta jest podobna formuła
1 Por. K. Michałowski, Polish Excavations at Faras, 1962—63. Kush, XII, (1964), s. 197.
7*
99
GRECKA INSKRYPCJA FUNDACYJNA KATEDRY W FARAS
T T ykopaliska Polskiej Stacji Archeologii Śródziemnomorskiej U.W. w Kairze, przeprowa-
dzone w latach 1961—1964 pod kierunkiem prof. dr Kazimierza Michałowskiego w Faras
w Nubii Sudańskiej, przyniosły oprócz powszechnie znanych i sławnych już malowideł ścien-
nych, pochodzących z odkrytego tam kościoła katedralnego, także i inne ciekawe dokumenty
do dziejów chrześcijańskiej Nubii
Wśród zabytków z Faras przywiezionych ostatnio do Muzeum Narodowego w Warszawie,
które przypadły nam w drodze podziału między Polską Misją Archeologiczną a Sudańskim
Departamentem Starożytności, znajduje się jedna z dwu tablic fundacyjnych Katedry w Faras.
Obie te inskrypcje odkryte zostały podczas trzeciej kampanii wykopaliskowej prowadzonej
zimą 1962—63 r. w Faras. Znajdowały się one na stoku wielkiego komu, kilkanaście metrów
na południowy-wschód od monumentalnego południowego wejścia do Katedry, wmurowane
po obu stronach narożnika budynku, który uważa się za resztki pałacu biskupiego (il. 1). Sposób
budowy i rodzaj zaprawy wątkówmurów tej budowli wskazuje na to, że wzniesiono ją równo-
cześnie z Katedrą. Samo zaś umieszczenie obu inskrypcji w bardzo reprezentacyjnym i widocznym
z daleka miejscu, naprzeciwko wejścia do kościoła, stanowi, obok treści inskrypcji, dodatkowy ar-
gument przemawiający za tym, że dotyczą one fundowania Katedry Faraskiej, nie zaś mniejszego,
a wzniesionego w tym samym czasie w jej pobliżu budynku. Pewnym wytłumaczeniem wyboru
miejsca, w którym umieszczono inskrypcje, może być również fakt istnienia, w bezpośredniej
bliskości od narożnika budowli, innego monumentu o poważnym znaczeniu. Chodzi tu o filar
z bloków kamiennych wzniesiony, jak się wydaje, w celu podtrzymania drewnianego krzyża —
symbolu wiary, postawionego tu jeszcze przez pierwszych misjonarzy z czasów oficjalnego
przyjęcia chrześcijaństwa przez władców Nubii w połowie VI wieku1.
Obie inskrypcje koptyjska i grecka pomyślane były jako tablice upamiętniające wzniesienie
tej samej wspaniałej budowli. Teksty inskrypcji, jakkolwiek w obu użyta jest podobna formuła
1 Por. K. Michałowski, Polish Excavations at Faras, 1962—63. Kush, XII, (1964), s. 197.
7*
99