DOI Heft:
Sztuka starożytna
DOI Artikel:Zdrojewska, Wanda: Z problematyki greckich odważników
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19583#0091
stała potwierdzona po raz pierwszy w Atenach w latach 339—322, być może wkrótce po jego
wykonaniu. Ponowna kontrola urzędowa miała miejsce na początku III w. p.n.e. w Pantikapei.
Jak wynika z powyższych wywodów poszczególne miary wagowe odnoszące się do ciężkiej
jednostki, wprowadzonej reformą Solona, miały niewątpliwie zastosowanie od VI w. do początku
III w. p.n.e.
Wprowadzenie lekkiej jednostki w attyckim systemie wagowym przypisują niektórzy badacze
Hippiaszowi, wskazując jednocześnie, że w okresie jego rządów została wypuszczona nowa seria
monet — tetradrachm, opatrzonych głową Ateny43. W VI w. p.n.e. emitowane były również
monety, których rewersy ukazują wklęsły kwadrat podzielony ramionami krzyża44. Z tymi seria-
20. Didrachma. Na rewersie kwadrat wklęsły w formie krzyża. Ateny. VI w.
p.n.e. Bibliotheąue Nationale w Paryżu
mi można, jak się wydaje, łączyć odważniki wartości 4 min, o górnej powierzchni podzielonej
krzyżem na cztery wklęsłe pola. Jeden z nich opatrzony legendą TETPAMNO znajduje się w Mu-
zeum w Atenach45, drugi w zbiorach Bibliotheąue Nationale w Paryżu (posiada napis AEMO
i stempel z głową Ateny w hełmie okoloną literami METPONOMDN)46. Na uwagę zasługuje
nadto egzemplarz z analogicznym stemplem i napisem AEMO odkryty na agorze ateńskiej
w zespole obiektów z VI w. p.n.e.47.
Ciężarek znajdujący się w kolekcji warszawskiej48 ma górną powierzchnię podzieloną krzy-
żem na cztery wklęsłe pola, w których występują litery napisu AHMO. W centrum krzyża daje
się zauważyć okrągłe zagłębienie, jakby nikły ślad po niestarannie odciskanym stemplu, jak na-
leży przypuszczać, z głową Ateny, analogicznie do odważnika paryskiego i odkrytego na agorze
43 Por. np. H e a d, jw., s. 370; Viedebantt, jw., s. 34; S e g r e, jw., s. 228; S e 11 m an, jw., s. 51,
tabl. IV, 5, s. 58, tabl. V, 13—14, s. 91, tabl. XII, 16—17; Frankę, Hirmer, jw., s. 87.
44 Seltman, jw., tabl. III, 15.
45 P e r n i c e, jw., s. 123, nr kat. 274.
46 B a b e 1 o n, B 1 a n ch e t, jw., s. 674, il. 2232.
47 S h e a r, Hesperia, 1933, jw., s. 472 i n., il. 22.
48 Nr inw. 142804 MN. Wys. = szer. — 0,085 m; grub. —0,03 m; waga 1775 g. Prow.: Attyka. Publ.:
Froehner, jw., s. 187, nr kat. 1 (określona jako trzy miny).
87
wykonaniu. Ponowna kontrola urzędowa miała miejsce na początku III w. p.n.e. w Pantikapei.
Jak wynika z powyższych wywodów poszczególne miary wagowe odnoszące się do ciężkiej
jednostki, wprowadzonej reformą Solona, miały niewątpliwie zastosowanie od VI w. do początku
III w. p.n.e.
Wprowadzenie lekkiej jednostki w attyckim systemie wagowym przypisują niektórzy badacze
Hippiaszowi, wskazując jednocześnie, że w okresie jego rządów została wypuszczona nowa seria
monet — tetradrachm, opatrzonych głową Ateny43. W VI w. p.n.e. emitowane były również
monety, których rewersy ukazują wklęsły kwadrat podzielony ramionami krzyża44. Z tymi seria-
20. Didrachma. Na rewersie kwadrat wklęsły w formie krzyża. Ateny. VI w.
p.n.e. Bibliotheąue Nationale w Paryżu
mi można, jak się wydaje, łączyć odważniki wartości 4 min, o górnej powierzchni podzielonej
krzyżem na cztery wklęsłe pola. Jeden z nich opatrzony legendą TETPAMNO znajduje się w Mu-
zeum w Atenach45, drugi w zbiorach Bibliotheąue Nationale w Paryżu (posiada napis AEMO
i stempel z głową Ateny w hełmie okoloną literami METPONOMDN)46. Na uwagę zasługuje
nadto egzemplarz z analogicznym stemplem i napisem AEMO odkryty na agorze ateńskiej
w zespole obiektów z VI w. p.n.e.47.
Ciężarek znajdujący się w kolekcji warszawskiej48 ma górną powierzchnię podzieloną krzy-
żem na cztery wklęsłe pola, w których występują litery napisu AHMO. W centrum krzyża daje
się zauważyć okrągłe zagłębienie, jakby nikły ślad po niestarannie odciskanym stemplu, jak na-
leży przypuszczać, z głową Ateny, analogicznie do odważnika paryskiego i odkrytego na agorze
43 Por. np. H e a d, jw., s. 370; Viedebantt, jw., s. 34; S e g r e, jw., s. 228; S e 11 m an, jw., s. 51,
tabl. IV, 5, s. 58, tabl. V, 13—14, s. 91, tabl. XII, 16—17; Frankę, Hirmer, jw., s. 87.
44 Seltman, jw., tabl. III, 15.
45 P e r n i c e, jw., s. 123, nr kat. 274.
46 B a b e 1 o n, B 1 a n ch e t, jw., s. 674, il. 2232.
47 S h e a r, Hesperia, 1933, jw., s. 472 i n., il. 22.
48 Nr inw. 142804 MN. Wys. = szer. — 0,085 m; grub. —0,03 m; waga 1775 g. Prow.: Attyka. Publ.:
Froehner, jw., s. 187, nr kat. 1 (określona jako trzy miny).
87