DOI Heft:
Sztuka nowożytna
DOI Artikel:Korniłow, Piotr; Hoppen, Jerzy [Ill.]: Jerzy Hoppen w Kazaniu: (ze wspomnień)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19583#0301
z trudem można odczytać, odciśnięty ostrym ołówkiem monogram artysty i cyfrę 16, która może
być datą wykonania odbitki.
Wszystkie te cztery niewielkie grafiki były zjawiskiem niezwykłym, dotąd nam nie znanym.
Samego procesu rytowania deski przez Hoppena nie widziałem, natomiast odbitki były wy-
konywane przy mnie: deskę, na którą nakładano farbę olejną przy pomocy wałka, umieszczano
na papierze, ten ostatni kładziono na podłodze i przyciskano nogami jak prasą. Farba odbijała
się na papierze. Przy odbijaniu w podobny sposób kolejnych desek powstawała całość —■ będąca
realizacją twórczej myśli artysty. Odbitka z Autoportretem (głową) była dla mnie szczególnie
intrygująca. Oprawiona w ramkę wisiała w moim pokoju jako portret pierwszego artysty, jakiego
poznałem i jako specyficzny przykład określonego rodzaju sztuki. Przypominam sobie, że drze-
woryt ten przyciągał młodych początkujących artystów — grafików ukazując im możliwości sztu-
ki graficznej. Jako historyk sztuki Kazania mogę stwierdzić, że te skromne prace Hoppena stały
się tym punktem wyjścia w rozwoju miejscowego rytownictwa, który był tak bardzo w owych
latach niezbędny dla zgłębienia specyfiki drzeworytu.
Minęło wiele lat — ponad pół wieku, lecz trudno nie pamiętać o znaczeniu tych prac Hoppena,
zarówno dla mnie, jak i dla rozwoju grafiki w Kazaniu na początku lat dwudziestych. Daje to
uzasadnione historycznie prawo na włączenie imienia Jerzego Hoppena do opracowanego przeze
mnie słownika artystów kazańskiego kręgu XVI — XX w.
Zachowałem serdeczną pamięć o moim przyjacielu i wybitnym artyście bratniej Polski.
IOPHH rOmiEH B KA3AHH
(H3 BOCnOMHHaHHH")
IHeji 1918 top, — rofl th>Kejitix HcnBrraHHH fina HanieK Poahhbi. Torfla h pa6oTan b KynBTypHo-npocBe-
THTeJiBHOM wrflene Pa6oqiix h ConflaTCKHx flenyTaTOB. IlpHiuna Hain mmchb: co3AaTt nepBBiń nopTpeT bojkah
AmpoBoro iipojieTapnaTa Kapjia Mapnca. rio^eMy, h He 3Haw, aro ncwmoe 3a;xaHHe-3aKa3 6biji nepeflaH
SBaKynpoBaHHOMy H3 IIojibihh xyflo>KHHKy lOpnio TonneHy. 3BaKyHpoBajicH oh H3 npe^ejioB cBoeii Poahhbi
b CBH3H c nepBOH HMnepHajIHCTH^eCKOH BOHHOH.
IlcraeMy oh BBi6pan HiweHHO Ka3aHB, HaM To»ce He H3BeciHO. flyMaeTOi, ito Ka3aHB iworna ero npHBJie^iB
KaK 60jibihoh npOBHHHHaJIBHBIH TOpOfl CO CTapeiłlUHM pyCCKHM yHHBepCHTeTOM h CJIOTKHBUIHMCH KyjIBTypHBIM
yKJiafloiw.
Xyflo>KHHK 6biji mojioa h SHeprHMeH. }Khji oh co CBoeń >i<eHoił Ha KpacHOH yjiHue, HeflaneKO ot ueHTpa,
ho h BflajiH ot ropoflCKoro myMa. MHe SbiJio nopy^eHo flep»caTB c hhm cbh3b h cneflHTB 3a OKomaHHesi nop-
TpeTa.
IlopipeT Sbiji 3aK0HqeH k Ha^ajiy oceHH 1918 ro^a. BcnoMHHaio, mto oh H3o6pa3HJi Kapjia Mapnca Ha
4>0He HHflycTpnajiBHoro neii3ajKa, no rpyflB, b KpacHBoii KopnraeBaio-KpacHOH raMMe, HanoMHHaBiHeił b nenoM
3HaKOMBiH HaM KOJiopHT (ppaHiry3CKoro xysoH<HHKa 3. Kapp&epa. ITopTpeT 6biji BecBMa cxojk c toh eflHH-
CTBeHHOH, H3BecTH0H HaM cpoTorpa(j?HeH3 KOTopaH (JjHrypnpoBajia Be3,ne.
297
być datą wykonania odbitki.
Wszystkie te cztery niewielkie grafiki były zjawiskiem niezwykłym, dotąd nam nie znanym.
Samego procesu rytowania deski przez Hoppena nie widziałem, natomiast odbitki były wy-
konywane przy mnie: deskę, na którą nakładano farbę olejną przy pomocy wałka, umieszczano
na papierze, ten ostatni kładziono na podłodze i przyciskano nogami jak prasą. Farba odbijała
się na papierze. Przy odbijaniu w podobny sposób kolejnych desek powstawała całość —■ będąca
realizacją twórczej myśli artysty. Odbitka z Autoportretem (głową) była dla mnie szczególnie
intrygująca. Oprawiona w ramkę wisiała w moim pokoju jako portret pierwszego artysty, jakiego
poznałem i jako specyficzny przykład określonego rodzaju sztuki. Przypominam sobie, że drze-
woryt ten przyciągał młodych początkujących artystów — grafików ukazując im możliwości sztu-
ki graficznej. Jako historyk sztuki Kazania mogę stwierdzić, że te skromne prace Hoppena stały
się tym punktem wyjścia w rozwoju miejscowego rytownictwa, który był tak bardzo w owych
latach niezbędny dla zgłębienia specyfiki drzeworytu.
Minęło wiele lat — ponad pół wieku, lecz trudno nie pamiętać o znaczeniu tych prac Hoppena,
zarówno dla mnie, jak i dla rozwoju grafiki w Kazaniu na początku lat dwudziestych. Daje to
uzasadnione historycznie prawo na włączenie imienia Jerzego Hoppena do opracowanego przeze
mnie słownika artystów kazańskiego kręgu XVI — XX w.
Zachowałem serdeczną pamięć o moim przyjacielu i wybitnym artyście bratniej Polski.
IOPHH rOmiEH B KA3AHH
(H3 BOCnOMHHaHHH")
IHeji 1918 top, — rofl th>Kejitix HcnBrraHHH fina HanieK Poahhbi. Torfla h pa6oTan b KynBTypHo-npocBe-
THTeJiBHOM wrflene Pa6oqiix h ConflaTCKHx flenyTaTOB. IlpHiuna Hain mmchb: co3AaTt nepBBiń nopTpeT bojkah
AmpoBoro iipojieTapnaTa Kapjia Mapnca. rio^eMy, h He 3Haw, aro ncwmoe 3a;xaHHe-3aKa3 6biji nepeflaH
SBaKynpoBaHHOMy H3 IIojibihh xyflo>KHHKy lOpnio TonneHy. 3BaKyHpoBajicH oh H3 npe^ejioB cBoeii Poahhbi
b CBH3H c nepBOH HMnepHajIHCTH^eCKOH BOHHOH.
IlcraeMy oh BBi6pan HiweHHO Ka3aHB, HaM To»ce He H3BeciHO. flyMaeTOi, ito Ka3aHB iworna ero npHBJie^iB
KaK 60jibihoh npOBHHHHaJIBHBIH TOpOfl CO CTapeiłlUHM pyCCKHM yHHBepCHTeTOM h CJIOTKHBUIHMCH KyjIBTypHBIM
yKJiafloiw.
Xyflo>KHHK 6biji mojioa h SHeprHMeH. }Khji oh co CBoeń >i<eHoił Ha KpacHOH yjiHue, HeflaneKO ot ueHTpa,
ho h BflajiH ot ropoflCKoro myMa. MHe SbiJio nopy^eHo flep»caTB c hhm cbh3b h cneflHTB 3a OKomaHHesi nop-
TpeTa.
IlopipeT Sbiji 3aK0HqeH k Ha^ajiy oceHH 1918 ro^a. BcnoMHHaio, mto oh H3o6pa3HJi Kapjia Mapnca Ha
4>0He HHflycTpnajiBHoro neii3ajKa, no rpyflB, b KpacHBoii KopnraeBaio-KpacHOH raMMe, HanoMHHaBiHeił b nenoM
3HaKOMBiH HaM KOJiopHT (ppaHiry3CKoro xysoH<HHKa 3. Kapp&epa. ITopTpeT 6biji BecBMa cxojk c toh eflHH-
CTBeHHOH, H3BecTH0H HaM cpoTorpa(j?HeH3 KOTopaH (JjHrypnpoBajia Be3,ne.
297