Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (33-34.1989-1990)

Twarz o trójkątnym zarysie pomalowana jest żółtą farbą5. Brwi, źrenice i obwódki oczu
namalowane są farbą czarną, białka oczu — białą, a usta oraz otwory nosowe i kąciki oczu —
farbą czerwoną. Twarz okala trójdzielna peruka (niebieska z żółtymi prążkami) z dwoma za-
kręconymi na końcach pasmami opadającymi na piersi. Żółta wertykalna linia, obramowana
z obu stron zielonymi kreskami, biegnie od czoła do krawędzi pokrywy, dzieląc perukę na dwie
części. Zwraca uwagę nieproporcjonalnie duża wysokość peruki nad czołem w stosunku do
wysokości twarzy.

Naszyjnik zakończony na ramionach głowami sokoła przykrywa górną część pokrywy.
Skomponowany jest z koncentrycznych pasów w kolorach niebieskim, żółtym i czerwonym,
a najniższy rząd stanowią zielone listki namalowane na tle żółtego pasa. Poniżej naszyjnika,
częściowo nakładając się na niego, namalowany jest niebieski sęp z rozpostartymi skrzydłami,
zwrócony w lewo i trzymający w szponach znaki sn (szczegóły rysunku są żółte, czerwone,
czarne i białe).

Wertykalny pas inskrypcji biegnący przez środek pokrywy oraz cztery pasy poprzeczne
dzielą dolną część pokrywy na sześć pól. Dwa dolne pola są puste, natomiast w pozostałych
namalowane są cztery siedzące postacie żałobników (dwie kobiety i dwóch mężczyzn) zwró-
cone w kierunku głowy sarkofagu (il. 7). Karnacja skóry tych postaci jest zróżnicowana w zależ-
ności od płci (kobiety — żółta, mężczyźni — czerwona). Postacie kobiece odziane są w długie,
sięgające do kostek białe suknie, z jedną szelką biegnącą ukośnie między piersiami. Na szyi
mają one naszyjniki, a na przegubach obu rąk bransolety. Postacie męskie są natomiast odziane
w krótkie przepaski. W obecnym stanie zachowania trzy spośród tych przedstawień są częściowo
zrekonstruowane. W rekonstrukcji tej pominięto jednak niektóre szczegóły rysunku i kolory-
styki: nie zaznaczono dolnej krawędzi przepaski w przypadku postaci mężczyzn, a odsłonięte
partie nóg trzech zrekonstruowanych postaci mają barwę tła. Niektóre szczegóły rysunku
zostały wykonane niestarannie w porównaniu z ich pierwotnym wyglądem (np. dłoń oraz lewe
ramię postaci męskiej na lewym boku pokrywy).

Analogiczne przedstawienia żałobników pojawiają się czasami w dekoracji sarkofagów
antropoidalnych w kontekście scen pogrzebowych6. Biorąc jednak pod uwagę, że na omawia-
nym sarkofagu postacie te są samodzielnym elementem dekoracji, jedyną analogię pod tym
względem stanowi sarkofag znajdujący się obecnie w Metropolitan Museum of Art w Nowym
Jorku7. Żałobnicy przedstawieni na obu bokach skrzyni tego sarkofagu są członkami rodziny
zmarłego, o czym świadczą inskrypcje umieszczone przy każdej z tych postaci. Niewykluczone,
że na sarkofagu z Warszawy również przedstawieni są nie „anonimowi” żałobnicy, lecz człon-
kowie rodziny zmarłej, aczkolwiek w tym przypadku brak jest inskrypcji potwierdzających
takie przypuszczenie. Gdyby miały to być tylko przedstawienia anonimowych żałobników,
pełniące czysto dekoracyjną funkcję, nic nie stałoby na przeszkodzie, aby zwiększyć ich liczbę
do sześciu i zapełnić tym samym dwa dolne pola. Zwraca również uwagę próba zróżnicowania
postaci męskich poprzez zaznaczenie łysiny nad czołem postaci z prawego boku pokrywy

3 Rocznik Muz. Nar. t. XXXIII, XXXIV

33