Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (33-34.1989-1990)

10. Dwie filiżanki w typie litron z portretami Szczęsnego Potockiego wg I. S. Klaubera oraz Anny Teofili Potockiej
wg Pfeiffera; 1807—1808 r.; porcelana, f. naszkl., złocenia; wys. 6 cm; nr inw. 157.418 i 157.417 MNW

obiektów wiedeńskich o tematyce polskiej. Liczne przykłady w tym zespole potwierdzają, jak
często wykonywano porcelanę na specjalne zamówienia dla Polaków. Filiżanka dla Seweryna
Potockiego77 była, jak wynika z napisu na dnie, prezentem imieninowym podarowanym mu
w imieniu jego pięciorga dzieci: Emmy, Pauliny, Wandy, Leona i Seweryny. Dwie bliźniacze
filiżanki koniczne ze spodkami, z napisami: „Xavier” (na filiżankach) i „Stadnicki” (na spod-
kach)78 pochodzą zapewne z większego zestawu serwisowego. Podobne przypuszczenia nasuwa
podarowana muzeum przez rodzinę Lubomirskich z Paryża filiżanka litron z herbem Lubo-
mirskich Sreniawa79. Ze zbiorów Henryka Lubomirskiego pochodzi wzmiankowana już fili-
żanka z widokiem pałacu Elżbiety Lubomirskiej na Mólkerbastei w Wiedniu80. Interesującym
polonicum jest bladoróżowy, bogato złocony podróżny serwis do kawy w stylu Dyrektoriatu81
w safianowym puzdrze, składający się z dwu filiżanek litron ze spodkami, dzbanuszka i cukier-
nicy o kształcie antycznej kadzielniczki. Według tradycji stanowił własność księcia Józefa
Poniatowskiego i był prezentowany na wystawie pamiątek po bohaterze zorganizowanej w Kra-
kowie w stulecie śmierci księcia, w 1913 r., przez tamtejsze Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięk-
nych82. Filiżanka z miniaturą portretową przedstawiającą Józefa Poniatowskiego83 ilustruje
legendę księcia Pepi po jego bohaterskiej śmierci w 1813 r. Temat ten podejmowały przede

498