DOI issue:
Część I. Museum / Part I. The Museum
DOI article:Ignatowicz-Woźniakowska, Dorota: Bitwa pod Grunwaldem Jana Matejki - losy obrazu i historia jego konserwacji do 1999 roku
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.45360#0063
62
Muzeum
il. 71 fig. 7
Obrady komisji
konserwatorskiej
po zakończeniu prac
konserwatorsko-
-restauratorskich
obrazu w Zachęcie
I Meeting of the
conservation committee
in Zachęta after the
conservation and
restoration work on the
painting is completed,
1949, Narodowy
Instytut Dziedzictwa
w Warszawie, Teki
Marconiego, T.M. 80-1
I National Heritage Board
of Poland, Marconi Files,
T.M. 80-1
fot. nieznany I photographer
unknown
odwrocia, nie można było zabezpieczyć lica39 (il. 6). Również w tym celu miejscowo przykładano
zwilżone tektury i obciążano płótno szklanymi taflami. Zabiegi te trwały pięć miesięcy. Potem
wzmocniono podłoże dublażem klejonym masą woskowo-żywiczną40; prace te trwały miesiąc.
W celu uniknięcia spłaszczenia impastów, prasowanie41 przeprowadzono na wełnianym filcu
o wymiarach 5 x 13 m i grubości 0,5 cm. Przez pół roku trwały poszukiwania płótna odpowied-
nich rozmiarów w jednym kawałku. Filc i płótno dublujące utkano z żyrardowskiej przędzy
w firmie Lüdert i Muller w Tomaszowie Mazowieckim. Nowe płótno, po przybiciu gwoździami
do podłogi, zaimpregnowano wodą klejową42. Wzmacniało ono podobrazie do 2010 roku.
Następnie nabito obraz na drewniane krosna z krzyżakiem43 i oczyszczono lico mydeł-
kiem konserwatorskim44. Wyjątkowo trudnym i bardzo czasochłonnym procesem okazała
się regeneracja warstwy malarskiej, uznana przez profesora Marconiego za nowe zagadnienie
w historii konserwacji45. Regeneracja jednego dm2 trwała około czterech-pięciu godzin46.
39 Zaklejenie papierem lica nie pozwoliłoby na wyrównanie fałd płótna.
40 Jej skład był następujący: wosk, kalafonia, terpentyna wenecka (w stosunku 1:1: 0,1). Zob. B. Marconi,
O sztuce konserwacji, op. cit., s. 160.
41 Obraz odizolowano podwójną warstwą papieru. Zob. B. Marconi, II. Opis techniczny..., op. cit.
42 Sformułowanie Marconiego. Ibidem.
43 Obraz zawieszono na ścianie 20 grudnia 1948 r. Ibidem.
44 Skład: terpentyna wenecka, terpentyna balsamiczna w stosunku 1:31 amoniak. Zob. B. Marconi, O sztuce
konserwacji, op. cit., s. 161.
45 B. Marconi, II. Opis techniczny..., op. cit.
46 Skład: woda utleniona, amoniak i chloroform purissimum. Zob. B. Marconi, O sztuce konserwacji, op. cit., s. 161.
Muzeum
il. 71 fig. 7
Obrady komisji
konserwatorskiej
po zakończeniu prac
konserwatorsko-
-restauratorskich
obrazu w Zachęcie
I Meeting of the
conservation committee
in Zachęta after the
conservation and
restoration work on the
painting is completed,
1949, Narodowy
Instytut Dziedzictwa
w Warszawie, Teki
Marconiego, T.M. 80-1
I National Heritage Board
of Poland, Marconi Files,
T.M. 80-1
fot. nieznany I photographer
unknown
odwrocia, nie można było zabezpieczyć lica39 (il. 6). Również w tym celu miejscowo przykładano
zwilżone tektury i obciążano płótno szklanymi taflami. Zabiegi te trwały pięć miesięcy. Potem
wzmocniono podłoże dublażem klejonym masą woskowo-żywiczną40; prace te trwały miesiąc.
W celu uniknięcia spłaszczenia impastów, prasowanie41 przeprowadzono na wełnianym filcu
o wymiarach 5 x 13 m i grubości 0,5 cm. Przez pół roku trwały poszukiwania płótna odpowied-
nich rozmiarów w jednym kawałku. Filc i płótno dublujące utkano z żyrardowskiej przędzy
w firmie Lüdert i Muller w Tomaszowie Mazowieckim. Nowe płótno, po przybiciu gwoździami
do podłogi, zaimpregnowano wodą klejową42. Wzmacniało ono podobrazie do 2010 roku.
Następnie nabito obraz na drewniane krosna z krzyżakiem43 i oczyszczono lico mydeł-
kiem konserwatorskim44. Wyjątkowo trudnym i bardzo czasochłonnym procesem okazała
się regeneracja warstwy malarskiej, uznana przez profesora Marconiego za nowe zagadnienie
w historii konserwacji45. Regeneracja jednego dm2 trwała około czterech-pięciu godzin46.
39 Zaklejenie papierem lica nie pozwoliłoby na wyrównanie fałd płótna.
40 Jej skład był następujący: wosk, kalafonia, terpentyna wenecka (w stosunku 1:1: 0,1). Zob. B. Marconi,
O sztuce konserwacji, op. cit., s. 160.
41 Obraz odizolowano podwójną warstwą papieru. Zob. B. Marconi, II. Opis techniczny..., op. cit.
42 Sformułowanie Marconiego. Ibidem.
43 Obraz zawieszono na ścianie 20 grudnia 1948 r. Ibidem.
44 Skład: terpentyna wenecka, terpentyna balsamiczna w stosunku 1:31 amoniak. Zob. B. Marconi, O sztuce
konserwacji, op. cit., s. 161.
45 B. Marconi, II. Opis techniczny..., op. cit.
46 Skład: woda utleniona, amoniak i chloroform purissimum. Zob. B. Marconi, O sztuce konserwacji, op. cit., s. 161.