DOI Heft:
Część II / Part II. Neerlandica
DOI Artikel:Sikorska, Joanna: Schongauerowskie echo w Herbarzu Marcina Siennika z 1568 roku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.45360#0104
Joanna Sikorska Schongauerowskie echo w Herbarzu Marcina Siennika z 1568 roku
103
odbiciu9: siedzącą świnię z prosiakiem oraz parę prosiąt z pierwszego planu ryciny Schongauera,
do której dodano jeszcze jedno prosię, będące lustrzaną wersją prosiaka, który u Schongauera
wychyla się spoza stojącego wieprza. Drzeworyt pozbawiony jest światłocieniowego bogactwa
oryginału Schongauera, co tylko po części można wyjaśnić zmianą techniki.
Wykorzystany w ilustracji Herbarza Schongauerowski wzór należy obecnie do rycin
niezwykle rzadko występujących10. Badacze różnią się w opiniach na temat interpretacji tej
pracy: Alfred von Würzbach spekulował, że mogła być ona pomyślana jako karta do gry lub
wzór dla złotników11, z kolei Alan Shestack był zdania, że Schongauer stworzył to dzieło „dla
własnej przyjemności”12. W nowszych opracowaniach wskazywano natomiast, że praca ta,
pochodząca z dojrzałego okresu twórczości Schongauera, może mieć związek z zyciną przed
9 Warto zaznaczyć, że w analogiczny sposób - żonglując poszczególnymi elementami kompozycji - po-
służono się w dziele Siennika ryciną Hansa Baldunga Dzikie konie (B. 58; H. 240). Wykorzystano pierwszy plan
z przedstawieniami dwóch koni, do których dodano koński zad pojawiający się u Baldunga po lewej stronie kom-
pozycji (egzemplarz w Bibliotece Muzeum Narodowego w Warszawie, nr inw. SD 304 MNW, fol. 135 r.).
10 Zob. Hollstein’s German Engravings, Etchings and Woodcuts 14.00-1700. Ludwig Schongauer to Martin
Schongauer, vol. 49, compiled by Lothar Schmitt, edited by Nicholas Stogdon, Sound & Vision Publishers,
Rotterdam 1999, nr 91.
11 Alfred von Würzbach, Martin Schongauer: eine kritische Untersuchung seines Lebens und seiner Werke, nebst
einem chronologischen Verzeichnisse seiner Kupferstiche, Manz, Vienna 1880, s. 114, nr 81.
12 Alan Shestack, Fifteenth Century Engravings of Northern Europe from the National Gallery of Art,
Washington, D.C., kat. wyst., National Galleiy of Art, Washington, D.C., 3 grudnia 1967 - 7 stycznia 1968, National
Gallery of Art, Washington, D.C. 1967, kat. nr 89.
il. 21 fig. 2
Martin Schongauer,
Rodzina świń I The
Pig Family, © Depozyt
Czartoryskich
w depozycie w Muzeum
Narodowym w Krakowie
I The Czartoryski
deposit in deposit of
the National Museum in
Krakow
103
odbiciu9: siedzącą świnię z prosiakiem oraz parę prosiąt z pierwszego planu ryciny Schongauera,
do której dodano jeszcze jedno prosię, będące lustrzaną wersją prosiaka, który u Schongauera
wychyla się spoza stojącego wieprza. Drzeworyt pozbawiony jest światłocieniowego bogactwa
oryginału Schongauera, co tylko po części można wyjaśnić zmianą techniki.
Wykorzystany w ilustracji Herbarza Schongauerowski wzór należy obecnie do rycin
niezwykle rzadko występujących10. Badacze różnią się w opiniach na temat interpretacji tej
pracy: Alfred von Würzbach spekulował, że mogła być ona pomyślana jako karta do gry lub
wzór dla złotników11, z kolei Alan Shestack był zdania, że Schongauer stworzył to dzieło „dla
własnej przyjemności”12. W nowszych opracowaniach wskazywano natomiast, że praca ta,
pochodząca z dojrzałego okresu twórczości Schongauera, może mieć związek z zyciną przed
9 Warto zaznaczyć, że w analogiczny sposób - żonglując poszczególnymi elementami kompozycji - po-
służono się w dziele Siennika ryciną Hansa Baldunga Dzikie konie (B. 58; H. 240). Wykorzystano pierwszy plan
z przedstawieniami dwóch koni, do których dodano koński zad pojawiający się u Baldunga po lewej stronie kom-
pozycji (egzemplarz w Bibliotece Muzeum Narodowego w Warszawie, nr inw. SD 304 MNW, fol. 135 r.).
10 Zob. Hollstein’s German Engravings, Etchings and Woodcuts 14.00-1700. Ludwig Schongauer to Martin
Schongauer, vol. 49, compiled by Lothar Schmitt, edited by Nicholas Stogdon, Sound & Vision Publishers,
Rotterdam 1999, nr 91.
11 Alfred von Würzbach, Martin Schongauer: eine kritische Untersuchung seines Lebens und seiner Werke, nebst
einem chronologischen Verzeichnisse seiner Kupferstiche, Manz, Vienna 1880, s. 114, nr 81.
12 Alan Shestack, Fifteenth Century Engravings of Northern Europe from the National Gallery of Art,
Washington, D.C., kat. wyst., National Galleiy of Art, Washington, D.C., 3 grudnia 1967 - 7 stycznia 1968, National
Gallery of Art, Washington, D.C. 1967, kat. nr 89.
il. 21 fig. 2
Martin Schongauer,
Rodzina świń I The
Pig Family, © Depozyt
Czartoryskich
w depozycie w Muzeum
Narodowym w Krakowie
I The Czartoryski
deposit in deposit of
the National Museum in
Krakow