234
Neerlandica
il. 71 fig. 7
Fragment obrazu
podczas konserwacji,
z widocznymi retuszami
i przemalowaniami
I Detail with visible
retouchings and
overpaintings
fot. I photo © Krzysztof
Wilczyński I Ligier Studio /
Muzeum Narodowe
w Warszawie
Project procesami techniczno-technologicznymi warsztatu Rembrandta7.
■ Spoiwem użytym do wykonania warstw malarskich jest emulsja żółtka jaja kurzego z do-
mieszką gum roślinnych z roztworem żywicy pochodzenia naturalnego i oleju lnianego.
Ten rodzaj spoiwa - łączący w emulsji jajo z olejem lnianym przy obecności gum - jest, jak
wykazują badania Karin Groen, interpretowane przez Ernsta van de Weteringa, typowy
dla techniki Rembrandta i jego warsztatu8. Brak oleju orzechowego stosowanego przez
Ferdinanda Bola do farb w partiach bieli (w pozostałych używał oleju lnianego), potwierdza
atrybucję obrazu Flinckowi, a nie temu właśnie uczniowi Rembrandta9. Dodatek żywic,
il. 8| fig. 8
Fragment obrazu
podczas usuwania
przemalowań 1 Detail
during removal
of overpaintings
fot. I photo © Krzysztof
Wilczyński I Ligier Studio /
Muzeum Narodowe
w Warszawie
7 Karin M. Groen, Grounds in Rembrandt’s workshop and in paintings by his contemporaries [w:] Ernst van
de Wetering, Michiel Franken et al., A Corpus of Rembrandt Paintings, vol. 4, The Self-Portraits, Springer, Dordrecht
2005, s. 318-334.
8 Karin M. Groen, An Investigation of the Use of Binding Medium by Rembrandt. Chemical Analyses and
Rheology, „Zeitschrift für Kunsttechnology und Konservierung” 1997, vol. 2, no. 2; Ernst van de Wetering, Rembrandt.
The Painter at Work, Amsterdam University Press, Amsterdam 1997, rozdz. 9, The Search for Rembrandt’s Binding
Medium, s. 225-243, zwł. s. 236-241.
9 Raymond White, Jo Kirby, Rembrandt and His Circle. Seventeenth-Century Dutch Paint Media Re-examined,
„National Gallery Technical Bulletin” 1994, vol. 15, s. 64-78, zwł. s. 66 i 71.
Neerlandica
il. 71 fig. 7
Fragment obrazu
podczas konserwacji,
z widocznymi retuszami
i przemalowaniami
I Detail with visible
retouchings and
overpaintings
fot. I photo © Krzysztof
Wilczyński I Ligier Studio /
Muzeum Narodowe
w Warszawie
Project procesami techniczno-technologicznymi warsztatu Rembrandta7.
■ Spoiwem użytym do wykonania warstw malarskich jest emulsja żółtka jaja kurzego z do-
mieszką gum roślinnych z roztworem żywicy pochodzenia naturalnego i oleju lnianego.
Ten rodzaj spoiwa - łączący w emulsji jajo z olejem lnianym przy obecności gum - jest, jak
wykazują badania Karin Groen, interpretowane przez Ernsta van de Weteringa, typowy
dla techniki Rembrandta i jego warsztatu8. Brak oleju orzechowego stosowanego przez
Ferdinanda Bola do farb w partiach bieli (w pozostałych używał oleju lnianego), potwierdza
atrybucję obrazu Flinckowi, a nie temu właśnie uczniowi Rembrandta9. Dodatek żywic,
il. 8| fig. 8
Fragment obrazu
podczas usuwania
przemalowań 1 Detail
during removal
of overpaintings
fot. I photo © Krzysztof
Wilczyński I Ligier Studio /
Muzeum Narodowe
w Warszawie
7 Karin M. Groen, Grounds in Rembrandt’s workshop and in paintings by his contemporaries [w:] Ernst van
de Wetering, Michiel Franken et al., A Corpus of Rembrandt Paintings, vol. 4, The Self-Portraits, Springer, Dordrecht
2005, s. 318-334.
8 Karin M. Groen, An Investigation of the Use of Binding Medium by Rembrandt. Chemical Analyses and
Rheology, „Zeitschrift für Kunsttechnology und Konservierung” 1997, vol. 2, no. 2; Ernst van de Wetering, Rembrandt.
The Painter at Work, Amsterdam University Press, Amsterdam 1997, rozdz. 9, The Search for Rembrandt’s Binding
Medium, s. 225-243, zwł. s. 236-241.
9 Raymond White, Jo Kirby, Rembrandt and His Circle. Seventeenth-Century Dutch Paint Media Re-examined,
„National Gallery Technical Bulletin” 1994, vol. 15, s. 64-78, zwł. s. 66 i 71.