DOI Artikel:
Powidzki, Janusz: Wenecka waza majolikowa 1555-1560
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.53756#0209
Janusz Powidzki
WENECKA WAZA MAJOLIKOWA 1555—1560
Rozwój badań nad historią majoliki włoskiej wieku XVI, nad jej systematyzacją i kla-
syfikacją idzie przede wszystkim w kierunku przeprowadzenia stylistycznej analizy jej deko-
racji malarskiej. Już G. B. Passeri1 2 3, osiemnastowieczny zbieracz majoliki i autor rozprawy pt.
Istoria delle pitture su maiolica fatte in Pesaro e nei luoghi circonricini (Wenecja 1757), samym
sformułowaniem tytułu swej książki zdaje się sugerować dominujące znaczenie tej problema-
tyki w całokształcie wiedzy o majolice. Podobne stanowisko reprezentują dwaj najwybitniejsi
współcześni znawcy ceramiki: Gaetano Ballardini i Bernard RackhamA W napisanym wspólnie
artykule pt. II pittore di maiolica F. R.s opowiadają się oni wyraźnie za dekoracją malarską
jako za istotnym elementem przedmiotów majolikowych i widzą w nich tylko lub przede wszy-
stkim una superficie da dipingere. Nie twierdzą oni, że rozumieją przez to wyłącznie zamalo-
wanie powierzchni płaskiej, lecz dobór obiektów, stanowiących przedmiot ich zaintereso-
wań, wymownie o tym świadczy. W artykule wynika to co prawda z zakresu produkcji mistrza
F.R. Niemniej trzeba zauważyć, że w znacznej części literatury przedmiotu istnieje, począwszy
od początku bieżącego stulecia, symptomatyczna skłonność do zajmowania się majolikami
o powierzchni raczej płaskiej, takimi jak talerze dekoracyjne, płytkie misy ozdobne, plakiety
czy wreszcie użytkowe i dekoracyjne płyty (np. posadzkowe)4. Przy tym doborze obiektów
odpada automatycznie zagadnienie ustalenia typu kształtu przedmiotu ceramicznego i na pierw-
szy plan wysuwa się sprawa samego wystroju malarskiego.
1 Giovanni Battista Passeri — ur. w Pesaro 1694, zm. 1780. Namiętny zbieracz majoliki metauryjskiej i eugu-
bińskiej. Jego zbiory, które później uległy rozproszeniu, stały się podstawą materiałową do cytowanego dzieła. Zob.
A. Minghetti, Enciclopedia biografica e bibliografica, „Italiana”, S. XLI, „Ceramisti”, s. 325.
2 Gaetano Ballardini — twórca i dyrektor Museo In terna zionale delle Ceramiche w Faenzy (1908), założy-
ciel cennego czasopisma poświęconego historii ceramiki pt. „Faenza” („Bollettino del Museo Intern.” 1913 do dziś).
Autor wielu rozpraw o majolice, z których najważniejszym dziełem jest Corpus della maiolica italiana, t. I, Roma
1933, t. II, 1938. Zob. Minghetti, op. cit., s. 47; Bernard Rackham — kustosz działu ceramiki w Yictoria and
Albert Museum. Autor szeregu podstawowych prac z zakresu majoliki i ceramiki.w ogóle. Najważniejsze z nich to
Guide to Italian Maiolica, London 1933, i Catalogue of Italian Maiolica (Yictoria and Albert Museum — Department
of Ceramics), London 1940. W r. 1934 wydał wspólnie z kustoszem biblioteki tegoż muzeum A. Yan de Put rene-
sansowy traktat o majolice Cipriano Piccolpasso pt. Li tre libri deParte del vasaio (1556 —1559) w języku włoskim
i angielskim.
3 „Bollettino d’Arte”, 1932, s. 393—407.
4 Key to Shapes, czyli klucz form znajdujący się w katalogu Rackhama (s. 457 i 458), zawiera 17 schematów
typów naczyń grupy płaskiej i ani jednej wazy lub dzbana.
203
WENECKA WAZA MAJOLIKOWA 1555—1560
Rozwój badań nad historią majoliki włoskiej wieku XVI, nad jej systematyzacją i kla-
syfikacją idzie przede wszystkim w kierunku przeprowadzenia stylistycznej analizy jej deko-
racji malarskiej. Już G. B. Passeri1 2 3, osiemnastowieczny zbieracz majoliki i autor rozprawy pt.
Istoria delle pitture su maiolica fatte in Pesaro e nei luoghi circonricini (Wenecja 1757), samym
sformułowaniem tytułu swej książki zdaje się sugerować dominujące znaczenie tej problema-
tyki w całokształcie wiedzy o majolice. Podobne stanowisko reprezentują dwaj najwybitniejsi
współcześni znawcy ceramiki: Gaetano Ballardini i Bernard RackhamA W napisanym wspólnie
artykule pt. II pittore di maiolica F. R.s opowiadają się oni wyraźnie za dekoracją malarską
jako za istotnym elementem przedmiotów majolikowych i widzą w nich tylko lub przede wszy-
stkim una superficie da dipingere. Nie twierdzą oni, że rozumieją przez to wyłącznie zamalo-
wanie powierzchni płaskiej, lecz dobór obiektów, stanowiących przedmiot ich zaintereso-
wań, wymownie o tym świadczy. W artykule wynika to co prawda z zakresu produkcji mistrza
F.R. Niemniej trzeba zauważyć, że w znacznej części literatury przedmiotu istnieje, począwszy
od początku bieżącego stulecia, symptomatyczna skłonność do zajmowania się majolikami
o powierzchni raczej płaskiej, takimi jak talerze dekoracyjne, płytkie misy ozdobne, plakiety
czy wreszcie użytkowe i dekoracyjne płyty (np. posadzkowe)4. Przy tym doborze obiektów
odpada automatycznie zagadnienie ustalenia typu kształtu przedmiotu ceramicznego i na pierw-
szy plan wysuwa się sprawa samego wystroju malarskiego.
1 Giovanni Battista Passeri — ur. w Pesaro 1694, zm. 1780. Namiętny zbieracz majoliki metauryjskiej i eugu-
bińskiej. Jego zbiory, które później uległy rozproszeniu, stały się podstawą materiałową do cytowanego dzieła. Zob.
A. Minghetti, Enciclopedia biografica e bibliografica, „Italiana”, S. XLI, „Ceramisti”, s. 325.
2 Gaetano Ballardini — twórca i dyrektor Museo In terna zionale delle Ceramiche w Faenzy (1908), założy-
ciel cennego czasopisma poświęconego historii ceramiki pt. „Faenza” („Bollettino del Museo Intern.” 1913 do dziś).
Autor wielu rozpraw o majolice, z których najważniejszym dziełem jest Corpus della maiolica italiana, t. I, Roma
1933, t. II, 1938. Zob. Minghetti, op. cit., s. 47; Bernard Rackham — kustosz działu ceramiki w Yictoria and
Albert Museum. Autor szeregu podstawowych prac z zakresu majoliki i ceramiki.w ogóle. Najważniejsze z nich to
Guide to Italian Maiolica, London 1933, i Catalogue of Italian Maiolica (Yictoria and Albert Museum — Department
of Ceramics), London 1940. W r. 1934 wydał wspólnie z kustoszem biblioteki tegoż muzeum A. Yan de Put rene-
sansowy traktat o majolice Cipriano Piccolpasso pt. Li tre libri deParte del vasaio (1556 —1559) w języku włoskim
i angielskim.
3 „Bollettino d’Arte”, 1932, s. 393—407.
4 Key to Shapes, czyli klucz form znajdujący się w katalogu Rackhama (s. 457 i 458), zawiera 17 schematów
typów naczyń grupy płaskiej i ani jednej wazy lub dzbana.
203