DOI article:
Witko, Andrzej: Nowe urządzenie krypt królewskich na Wawelu w latach siedemdziesiątych XIX wieku
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.19899#0101
2. Teofil Żebrawski, Projekt urządzenia grobów królewskich (Zbiory MUJ)
Do dziś nie wyjaśniona pozostaje kwestia kie-
rownictwa odnowienia grobów królewskich, przy
czym najczęściej wymienia się tu Teofila Żebraws-
kiego i Józefa Łepkowskiego. Zdaje się jednak, iż do
r. 1875, tj. do czasu zakończenia zasadniczych prac
budowlanych rola Józefa Łepkowskiego ograniczała
się li tylko do głosu doradczego, natomiast cała
odpowiedzialność i kierownictwo spoczywały w rę-
kach budowniczego katedralnego — Teofila Żebraw-
skiego. W aktach kapitulnych tego okresu jest wy-
mieniany wyłącznie Żebrawski, również tylko jemu
kapituła wyraziła swoją wdzięczność po zakończeniu
prac. Zresztą sam Żebrawski dopominał się o pod-
kreślenie jego kierowniczej roli w pracach na Wawelu
w liście opublikowanym na łamach „Czasu" 7 sierp-
nia 1875 roku: „Prowadzeniem wymienionych robót
w kościele katedralnym wyłącznie sam się zajmowa-
łem, bez wszelkiego udziału jakiejbądź komisji ar-
cheologiczno-artystycznej, gdyż pod tym jedynie wa-
runkiem przyjąłem na siebie obowiązek przeprowa-
dzenia rzeczonych robót"11. Dopiero po zakończeniu
prac budowlano-adaptacyjnych Józef Łepkowski
11 „Czas", R. XXVni, 1875, nr 178.
12 BJ, rkps 5746, k. 25r—26 v.
13 MUJ, rkps 2958/11.
14MUJ, Teki Łepkowskiego, poz. 2153/11/59; T. Wojcie-
odegrał główną rolę przy wyposażaniu i ozdabianiu
krypt królewskich12.
Podczas robót budowlanych przystąpiono do po-
łączenia krypty św. Leonarda z kryptą Wazów poprzez
„sklep" pod nawą południową. Wymagało to przesunię-
cia sarkofagu księcia Józefa Poniatowskiego stojącego
w r>ołudniowo-wschodnim narożniku krypty św. Leo-
narda Tumbę przeniesiono na przeciwległą stronę po-
mieszczenia i ustawiono obok grobowca Tadeusza Ko-
ściuszki 3 października 1874 roku umieszczono w sar-
kofagu trumnę księcia Jak była zamkniętą w roku
1817, dnia 23 lipca, gdy ją do grobu katedry wniesiono.
Trumny tej nie otwierano"13. Powyższe przedsięwzięcie
sfinansowała księżna Małgorzata Czartoryska, nato-
miast pracę wykonał Fabian Hochstim z kamieniarzami.
W czasie przebijania przejścia z krypty św.
Leonarda do podziemia pod nawą południową od-
naleziono w murze fragment nadproża z płaskorzeź-
bionym bazyliszkiem z początku XII wieku w miejs-
cu, gdzie istniało dawne wejście do podziemnej kap-
licy. Znaleziony element kamienny został wmurowa-
ny we wschodnią ścianę krypty św. Leonarda14.
chowski, Kościół katedralny w Krakowie, Kraków 1900, s.
168—169, 199—200; Katalog zabytków sztuki w Polsce, IV: Miasto
Kraków, 1: Wawel, pod red. J. Szabłowskiego, Warszawa 1965,
s. 108.
99
Do dziś nie wyjaśniona pozostaje kwestia kie-
rownictwa odnowienia grobów królewskich, przy
czym najczęściej wymienia się tu Teofila Żebraws-
kiego i Józefa Łepkowskiego. Zdaje się jednak, iż do
r. 1875, tj. do czasu zakończenia zasadniczych prac
budowlanych rola Józefa Łepkowskiego ograniczała
się li tylko do głosu doradczego, natomiast cała
odpowiedzialność i kierownictwo spoczywały w rę-
kach budowniczego katedralnego — Teofila Żebraw-
skiego. W aktach kapitulnych tego okresu jest wy-
mieniany wyłącznie Żebrawski, również tylko jemu
kapituła wyraziła swoją wdzięczność po zakończeniu
prac. Zresztą sam Żebrawski dopominał się o pod-
kreślenie jego kierowniczej roli w pracach na Wawelu
w liście opublikowanym na łamach „Czasu" 7 sierp-
nia 1875 roku: „Prowadzeniem wymienionych robót
w kościele katedralnym wyłącznie sam się zajmowa-
łem, bez wszelkiego udziału jakiejbądź komisji ar-
cheologiczno-artystycznej, gdyż pod tym jedynie wa-
runkiem przyjąłem na siebie obowiązek przeprowa-
dzenia rzeczonych robót"11. Dopiero po zakończeniu
prac budowlano-adaptacyjnych Józef Łepkowski
11 „Czas", R. XXVni, 1875, nr 178.
12 BJ, rkps 5746, k. 25r—26 v.
13 MUJ, rkps 2958/11.
14MUJ, Teki Łepkowskiego, poz. 2153/11/59; T. Wojcie-
odegrał główną rolę przy wyposażaniu i ozdabianiu
krypt królewskich12.
Podczas robót budowlanych przystąpiono do po-
łączenia krypty św. Leonarda z kryptą Wazów poprzez
„sklep" pod nawą południową. Wymagało to przesunię-
cia sarkofagu księcia Józefa Poniatowskiego stojącego
w r>ołudniowo-wschodnim narożniku krypty św. Leo-
narda Tumbę przeniesiono na przeciwległą stronę po-
mieszczenia i ustawiono obok grobowca Tadeusza Ko-
ściuszki 3 października 1874 roku umieszczono w sar-
kofagu trumnę księcia Jak była zamkniętą w roku
1817, dnia 23 lipca, gdy ją do grobu katedry wniesiono.
Trumny tej nie otwierano"13. Powyższe przedsięwzięcie
sfinansowała księżna Małgorzata Czartoryska, nato-
miast pracę wykonał Fabian Hochstim z kamieniarzami.
W czasie przebijania przejścia z krypty św.
Leonarda do podziemia pod nawą południową od-
naleziono w murze fragment nadproża z płaskorzeź-
bionym bazyliszkiem z początku XII wieku w miejs-
cu, gdzie istniało dawne wejście do podziemnej kap-
licy. Znaleziony element kamienny został wmurowa-
ny we wschodnią ścianę krypty św. Leonarda14.
chowski, Kościół katedralny w Krakowie, Kraków 1900, s.
168—169, 199—200; Katalog zabytków sztuki w Polsce, IV: Miasto
Kraków, 1: Wawel, pod red. J. Szabłowskiego, Warszawa 1965,
s. 108.
99