DOI Heft:
Varia
DOI Artikel:Czyżewski, Krzysztof J.; Nowacki, Dariusz; Piwocka, Magdalena: "Tyniec. Sztuka i kultura benedyktynów od wieku XI do XVIII" - na marginesie wystawy
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19896#0182
4. Pokłon Trzech Króli - fragment koszyczka kielicha fundacji Stanisława Andrzejowskiego (?), Polska (?), 1637.
Tarnów, Skarbiec katedralny (fot. S. Michta)
(z około połowy wieku XVII) z kościoła Mariackiego w Kra-
kowie”. Ta analogia, mimo zachodnioeuropejskich cech tyniec-
kiego dzieła, pozwala na przyjęcie jego polskiej proweniencji.
Potwierdzeniem atrybucji Marcinowi Feście kielicha
i aspersorium (Katalog, V/22 i V/52) jest zapis w rachunkach
klasztornych, mówiący o zapłacie temu złotnikowi za prace dla
konwentu tynieckiego2'.
Wyjątkowe miejsce wśród dzieł złotnictwa polskiego
wieku XVII zajmuje kielich fundacji Stanisława Pstrokońskie-
go (Katalog, V/23). Jego forma, nie znajdująca w kraju ana-
logii, oraz bardzo bogata dekoracja z emalii malarskiej, skła-
niają do pytania o proweniencję. Emalia malarska pokrywa-
jąca plastyczną dekorację z natural i stycznych kwiatów ma
odpowiedniki w dziełach z kilku europejskich kolekcji. Z około
roku 1648 pochodzi oprawa modlitewnika księżnej Szlezwi-
ku-Holsztyna Anny Katarzyny (skarbiec w Rosenborgu)"4,
z drugiej ćwierci XVII wieku - czara z pokrywą z Hessisches
22 J. Samek, Kościół Mariacki w Krakowie, Warszawa 1990,
s. 249, il. 167; Idem, Dzieje..., s. 64, il. 93.
2‘’ Bibl. Jag., sygn. 5294 III, Regestrum censuum et distributo-
rum pro custodia ecclesiae, castri et monasterii Tynecensis ab a.
1525 ad 1699, l, k. 82v. [18 marca 1638]: „P. Fescie złotnikowi
Crakowskiemu od naprawienia srebra”.
"4 Tresor des Rois de Danemark [katalog wystawy], [Paris
1978], poz. 25.
Staatliche Kunstsammlungen Kassel. Museumsfuhrer durch
Landesmuseum w Kassel22, zaś jako dzieło z drugiej połowy
wieku XVII określony jest kubek w Zamku Królewskim na
Wawelu"1’. Rozbieżności w datowaniu i rozpoznaniu miejsca
powstania (Dania, Praga, Holandia) nie pozwalają na wskaza-
nie jednego konkretnego ośrodka, w którym je wykonano. Tak
więc wypada potwierdzić przypuszczenie, wyrażone w katalo-
gu, o autorstwie złotnika obcego pochodzenia, działającego na
dworze królewskim w Warszawie. Warto też wspomnieć, że
kielich ten zwracał już uwagę współczesnych, skoro został
wymieniony w Klejnotach stołecznego miasta Krakowa Pio-
tra Hiacynta Pruszcza'7.
Dokładne obejrzenie dwóch relikwiarzy skrzynkowych
{Katalog, V/41) prowadzi do wniosku, że na skutek wtórnego
montażu nastąpiła między nimi zamiana niektórych części.
Relikwiarz z fundacji Karola Ferdynanda Wazy jest niewątpli-
wie wyrobem włoskim. Wykazuje pewne zbieżności z relikwia-
rzem św. Brygidy ze skarbca kościoła San Lorenzo we Floren-
alle Abteilungen, red. J. M. Lehmann, U. Schmidt, Kassel 1985
(wyd. IV), s. 64-65.
26 Zbiory Zamku Królewskiego na Wawelu, red. J. Szabłow-
ski, Warszawa 1990 (wyd. I), s. 176, 245, poz. 112 - oprać.
A. F[i sc h i n ge r],
2' P. H. Pruszcz, Klejnoty stołecznego miasta Krakowa, albo
kościoły i co w nich jest widzenia godnego i znacznego..., Kraków
1745 (wyd. IV), s. 179.
174
Tarnów, Skarbiec katedralny (fot. S. Michta)
(z około połowy wieku XVII) z kościoła Mariackiego w Kra-
kowie”. Ta analogia, mimo zachodnioeuropejskich cech tyniec-
kiego dzieła, pozwala na przyjęcie jego polskiej proweniencji.
Potwierdzeniem atrybucji Marcinowi Feście kielicha
i aspersorium (Katalog, V/22 i V/52) jest zapis w rachunkach
klasztornych, mówiący o zapłacie temu złotnikowi za prace dla
konwentu tynieckiego2'.
Wyjątkowe miejsce wśród dzieł złotnictwa polskiego
wieku XVII zajmuje kielich fundacji Stanisława Pstrokońskie-
go (Katalog, V/23). Jego forma, nie znajdująca w kraju ana-
logii, oraz bardzo bogata dekoracja z emalii malarskiej, skła-
niają do pytania o proweniencję. Emalia malarska pokrywa-
jąca plastyczną dekorację z natural i stycznych kwiatów ma
odpowiedniki w dziełach z kilku europejskich kolekcji. Z około
roku 1648 pochodzi oprawa modlitewnika księżnej Szlezwi-
ku-Holsztyna Anny Katarzyny (skarbiec w Rosenborgu)"4,
z drugiej ćwierci XVII wieku - czara z pokrywą z Hessisches
22 J. Samek, Kościół Mariacki w Krakowie, Warszawa 1990,
s. 249, il. 167; Idem, Dzieje..., s. 64, il. 93.
2‘’ Bibl. Jag., sygn. 5294 III, Regestrum censuum et distributo-
rum pro custodia ecclesiae, castri et monasterii Tynecensis ab a.
1525 ad 1699, l, k. 82v. [18 marca 1638]: „P. Fescie złotnikowi
Crakowskiemu od naprawienia srebra”.
"4 Tresor des Rois de Danemark [katalog wystawy], [Paris
1978], poz. 25.
Staatliche Kunstsammlungen Kassel. Museumsfuhrer durch
Landesmuseum w Kassel22, zaś jako dzieło z drugiej połowy
wieku XVII określony jest kubek w Zamku Królewskim na
Wawelu"1’. Rozbieżności w datowaniu i rozpoznaniu miejsca
powstania (Dania, Praga, Holandia) nie pozwalają na wskaza-
nie jednego konkretnego ośrodka, w którym je wykonano. Tak
więc wypada potwierdzić przypuszczenie, wyrażone w katalo-
gu, o autorstwie złotnika obcego pochodzenia, działającego na
dworze królewskim w Warszawie. Warto też wspomnieć, że
kielich ten zwracał już uwagę współczesnych, skoro został
wymieniony w Klejnotach stołecznego miasta Krakowa Pio-
tra Hiacynta Pruszcza'7.
Dokładne obejrzenie dwóch relikwiarzy skrzynkowych
{Katalog, V/41) prowadzi do wniosku, że na skutek wtórnego
montażu nastąpiła między nimi zamiana niektórych części.
Relikwiarz z fundacji Karola Ferdynanda Wazy jest niewątpli-
wie wyrobem włoskim. Wykazuje pewne zbieżności z relikwia-
rzem św. Brygidy ze skarbca kościoła San Lorenzo we Floren-
alle Abteilungen, red. J. M. Lehmann, U. Schmidt, Kassel 1985
(wyd. IV), s. 64-65.
26 Zbiory Zamku Królewskiego na Wawelu, red. J. Szabłow-
ski, Warszawa 1990 (wyd. I), s. 176, 245, poz. 112 - oprać.
A. F[i sc h i n ge r],
2' P. H. Pruszcz, Klejnoty stołecznego miasta Krakowa, albo
kościoły i co w nich jest widzenia godnego i znacznego..., Kraków
1745 (wyd. IV), s. 179.
174