Studia Waweliana (14.2009)

Studia Waweliana
Tom XIV, 2009
PL ISSN 1230-3275

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI
ZAMKU KRÓLEWSKIEGO NA WAWELU
W LATACH 2007-2008

1. Uwagi ogólne
Lata 2007-2008 to czas, w którym, podobnie jak w okresach
poprzednich, działalność Instytucji była skupiona przede wszystkim
na zadaniach statutowych i konserwatorsko-remontowych. Konty-
nuowano i kończono rozpoczęte wcześniej zadania; z myślą o latach
przyszłych przygotowywano się do realizacji nowych przedsięwzięć
muzealnych, konserwatorskich i inwestycyjnych.
W omawianym okresie bez zmian pozostawała organizacja Za-
mku Królewskiego i zasadyjego działania, przede wszystkim dobra
i owocna współpraca z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Naro-
dowego oraz Społecznym Komitetem Odnowy Zabytków Krakowa
(SKOZK), w znacznie mniejszym zakresie zaś z władzami miasta.
W obu minionych latach realizowano zadania z wieloletniego
planu konserwatorskiego na lata 2001-2010, autorstwa Andrzeja
Fischingera, oraz prace dodatkowe, wynikające z pojawiających się
bieżących potrzeb. Wykonanie znacznej części tych przedsięwzięć
umożliwiły dotacje ze środków Narodowego Funduszu Rewaloryza-
cji Zabytków Krakowa, przyznawane przez SKOZK, w wysokości
2.9 min zł w roku 2007 oraz 3,4 min zł w roku 2008, a także zgro-
madzone środki własne.
Szczególnie efektownie prezentują się wyniki działań kon-
serwatorskich zrealizowanych przy kolejnych odcinkach murów
obwodowych wzgórza i partiach fortyfikacji, a także elewacji
zewnętrznej skrzydła wsch. zamku, na której dokonano wymiany
tynków, finansując to przedsięwzięcie z własnych funduszy. Przykrą
konsekwencją tych ostatnich prac stała się konieczność czasowego
zamknięcia dla zwiedzających górnego tarasu ogrodów królewskich,
urządzonych w roku 2005.
Trwała, rozpoczęta ponad dwa lata wcześniej, rewaloryzacja
gotyckiego budynku nr 7, przeznaczonego na pomieszczenie wy-
stawy historii Wawelu w wieku XIX i XX, wawelskiego archiwum,
pracowni audiowizualnej oraz sal dla działań edukacyjnych Zamku,
a także pracowni naukowych. Zakończenie tych prac będzie ozna-
czać uporządkowanie ostatniego, bardzo zaniedbanego fragmentu
wzgórza.
Ogromne znaczenie dla działalności muzealnej ma oddanie do
użytku w roku 2007, po dokonanej modernizacji i przebudowie,
skrzydła pd. budynku nr 5. Obok zajmującej parter i podziemia od
roku 1975 wystawy Wawel Zaginiony (przewidzianej do posze-
rzenia w kolejnych latach), zaplanowano tu miejsce dla pracowni

konserwacji mebli zabytkowych (wraz z komorą do impregnacji
i dezynfekcji) oraz magazynów dzieł sztuki, na powierzchni ponad
600 m2. W latach 2007-2008 zaprojektowano (biuro projektowe
Triada Design w Krakowie) i wykonano (firma Lauda-Metalplast)
nowoczesne, spełniające wysokie standardy konserwatorskie i wy-
mogi bezpieczeństwa, wyposażenie wspomnianej pracowni oraz
magazynów dla zborów graficznych, militariów, ceramiki, wyrobów
z metalu.
W okresie dotyczącym dwóch lat muzeum podjęło działania
wystawiennicze zarówno na Wawelu, jak i w oddziałach. Zamek w
Pieskowej Skale wzbogacił się o dwie stałe wystawy: Galeria Ma-
larstwa Angielskiego (otwarcie 29 V 2008) oraz Historia Pieskowej
Skały (otwarcie 25 IV 2008). Trasa wawelska, obejmująca reprezen-
tacyjne komnaty królewskie na II piętrze zamku (w wieży Duńskiej),
została poszerzona (2008) o tzw. Gabinet Sztuki - niewielką salę
o aranżacji odtwarzającej sposób przechowywania i ekspozycji
dzieł sztuki, pamiątek i różnego rodzaju dziwnych przedmiotów,
charakterystyczny dla okresu renesansu i baroku. Jest to trzecie,
obok Gabinetu Holenderskiego i Gabinetu Włoskiego tego rodzaju
kameralne wnętrze w zamku.
Z wystaw czasowych na odnotowanie zasługuje przede wszyst-
kim trwający od roku 2008 (11 VI) w skrzydle wsch. zamku pokaz po
konserwacji dzieła Jana Matejki Hołd pruski. Ten ważny w dziejach
polskiego malarstwa historycznego obraz, od dziesięcioleci ekspo-
nowany jako wawelski depozyt w galerii Muzeum Narodowego
w Krakowie, mieszczącej się w Sukiennicach, ma wyjątkowe zna-
czenie dla Zamku Królewskiego. Jego ofiarowanie na Wawel przez
Matejkę w roku 1882 jest uważanie za początek zbiorów zamkowych.
Konserwację Matejkowskiego płótna prowadzili specjaliści z Zamku
Królewskiego na Wawelu i Muzeum Narodowego w Krakowie, pod
kierunkiem Ewy Wiłkojć i Janusza Czopa.
325. rocznicę świetnego zwycięstwa pod Wiedniem, odniesione-
go przez wojsko polskie dowodzone przez króla Jana III, uczczono
kameralną ekspozycją zatytułowaną „Pamięć o wiedeńskiej odsie-
czy”. Pokaz, obejmujący pamiątki ze zbiorów zanikowych, nawiązy-
wał do wawelskich tradycji czczenia tego historycznego wydarzenia,
a zwłaszcza do urządzonej w zamku przed ćwierćwieczem wielkiej
jubileuszowej wystawy wiedeńskiej. Zorganizowana wspólnie z
Zamkiem Królewskim w Warszawie wystawa „Skarbiec katedry
wileńskiej”, będąca owocem współpracy obu muzeów z archidie-

285