DOI Artikel:
Trzos, Agnieszka: Nowe fakty, wnioski i ustalenia w świetle badań i konserwacji zespołu sarkofagów metalowych z grobów królewskich na Wawelu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.61675#0066
zapobiegliwy starosta zamówił sarkofag za życia83, albo
warsztat Bierpfaffa objął i tworzył - nadal korzystając
na przykład z wzorników i rozwiązań technicznych -
inny rzemieślnik. Złotnik około 1643 roku ożenił się
z Reginą z Lubawy, brak jednak informacji, czy posia-
dał dzieci84. Hipotetycznie rzemieślnikiem tym mógł być
syn zaprzyjaźnionego z Bierpfaffem85 Andrzeja Macken-
sena i86. Andrzej Mackensen n87 w 1703 roku (data wraz
z podpisem widnieje po prawej stronie gzymsu) ukoń-
czył bowiem rozbudowaną kompozycję wykonaną z bla-
chy miedzianej repusowanej i złoconej będącej centrum
nagrobka Krasińskiego. Teoretycznie mógł w tym okre-
sie wykonać też trumnę dla Jana Dobrogosta.
To tylko spostrzeżenia konserwatora, które wyma-
gają dalszych dociekań i badań prowadzonych przez
historyków.
83 Podobnie jak wystawił sobie za życia nagrobek w węgrowskim kościele św. Piotra z Alkantary, por.: R. Postek, Nagrobek Jana Dobrogosta Krasińskiego
w kościele poreformackim w Węgrowie [w:] Jan Dobrogost Krasiński - pamięci fundatora, Węgrów 2017, s. 39.
84 A. Kucharski, op. cit., s. 24-26.
85 Znawcy rzemiosła artystycznego podkreślają więź obu złotników. Akcentują przyjaźń popartą dedykacją zawartą w alfabecie rysowanym przez Bierpfaffa,
rytowanym przez Jeremiasza Falcka. Alfabet opublikowany został ok. 1656 r. w Hamburgu pod tytułem Libellus novus elementorum Latinorum cum aeneis
picturis usui aurifabrorum inserrientib, opatrzony notką „Spectabili et ingeniosis viro Dn. Andrea Makensen civi et aurifabro Gedanensi amico suo obser-
vanter colendo dedicat autor”; por.: T. Chrzanowski, M. Kornecki, op. cit., s. 64; por.: A. Fischinger, D. Nowacki, op. cit., s. 58; por.: M. Woźniak, Jan Chrystian
Bierpfaff (ok. 1600-ok. 1680) złotnik królewski i toruński [w:] Artyści w dawnym Toruniu, Warszawa 1985, s. 70; por.: idem, Sztuka złotników toruńskich okresu
manieryzmu i baroku, Warszawa 1987, s. 61.
86 Andrzej Mackensen 1, jeden z najwybitniejszych złotników środkowoeuropejskich czasów nowożytnych, urodził się w Delmenhorst niedaleko Bremy
ok. 1600 r. Wiadomo, że w 1628 r. prowadził pracownię w Krakowie. W Warszawie działał w latach 1639-1642; por.: M. Gradowski, A. Kasprzak-Miler, Złotni-
cy na ziemiach północnej Polski, Warszawa 2002, s. 101. Przed 1643 r. otrzymał od Władysława iv Wazy serwitoriat. W 1644 r. uzyskał obywatelstwo Gdańska.
Tam realizował liczne zamówienia i kształcił wielu zdolnych złotników. Zmarł tamże w 1677 r. i został pochowany w kościele św. Trójcy; por.: I. Rembowska,
Gdański cech złotników od xiv do końca xvm w., Gdańsk 1971, s. 192.
87 Syn Andrzeja Mackensena 1 Andrzej Mackensen 11 urodził się w 1655 r., naukę zawodu rozpoczął w 1670, w 1685 r. pod okiem Petera 11 Rode wykonał
pracę mistrzowską i otrzymał prawa miejskie Gdańska; por.: A. Fischinger, D. Nowacki, op. cit., s. 70.
SUMMARY
...+----
New Facts, Findings, and Conclusions in Light of Examination
and Conservation of a Set of Metal Sarcophagi from the Royal Tombs at Wawel
This paper presents the conclusions arising from the
conservation work performed between 2015 and 2018
on metal sarcophagi - madę of tin, copper and brass
- located within the Royal Tombs in Wawel Cathedral.
This period saw conservation work on the coffins of
the kings Stephen Bathory, Sigismund n Augustus
and Sigismund ni Vasa and the ąueens Anna Jagiel-
lon, Annę of Austria, Barbara Zapolya, Constance of
Austria and Marie Louise Gonzaga, as well as those of
Princess Anna Maria Vasa, Prince Aleksander Charles
Vasa, Prince John Sigismund Vasa and Bishop Jan Al-
bert. The brass sarcophagus of Marshal Józef Piłsudski
was also renovated in 2018.
The conservation work and materiał analyses per-
formed on these priceless objects have enabled a precise
Identification of the techniąues and technologies used
to make the metal coffins, allowing conclusions to be
drawn which have enabled the restoration of the original
appearance of the sarcophagi, which had changed with
the passage of time or during earlier repairs.
The discussion on the subject of workshop conver-
gence in the original reinforcing structures of the sar-
cophagi will most likely continue, as the sarcophagus
of Jan Dobrogost Krasiński entered the conservation
workshop in 2019 and this may offer a solution to the
riddle of the Węgrów casket, as described in the paper.
64
warsztat Bierpfaffa objął i tworzył - nadal korzystając
na przykład z wzorników i rozwiązań technicznych -
inny rzemieślnik. Złotnik około 1643 roku ożenił się
z Reginą z Lubawy, brak jednak informacji, czy posia-
dał dzieci84. Hipotetycznie rzemieślnikiem tym mógł być
syn zaprzyjaźnionego z Bierpfaffem85 Andrzeja Macken-
sena i86. Andrzej Mackensen n87 w 1703 roku (data wraz
z podpisem widnieje po prawej stronie gzymsu) ukoń-
czył bowiem rozbudowaną kompozycję wykonaną z bla-
chy miedzianej repusowanej i złoconej będącej centrum
nagrobka Krasińskiego. Teoretycznie mógł w tym okre-
sie wykonać też trumnę dla Jana Dobrogosta.
To tylko spostrzeżenia konserwatora, które wyma-
gają dalszych dociekań i badań prowadzonych przez
historyków.
83 Podobnie jak wystawił sobie za życia nagrobek w węgrowskim kościele św. Piotra z Alkantary, por.: R. Postek, Nagrobek Jana Dobrogosta Krasińskiego
w kościele poreformackim w Węgrowie [w:] Jan Dobrogost Krasiński - pamięci fundatora, Węgrów 2017, s. 39.
84 A. Kucharski, op. cit., s. 24-26.
85 Znawcy rzemiosła artystycznego podkreślają więź obu złotników. Akcentują przyjaźń popartą dedykacją zawartą w alfabecie rysowanym przez Bierpfaffa,
rytowanym przez Jeremiasza Falcka. Alfabet opublikowany został ok. 1656 r. w Hamburgu pod tytułem Libellus novus elementorum Latinorum cum aeneis
picturis usui aurifabrorum inserrientib, opatrzony notką „Spectabili et ingeniosis viro Dn. Andrea Makensen civi et aurifabro Gedanensi amico suo obser-
vanter colendo dedicat autor”; por.: T. Chrzanowski, M. Kornecki, op. cit., s. 64; por.: A. Fischinger, D. Nowacki, op. cit., s. 58; por.: M. Woźniak, Jan Chrystian
Bierpfaff (ok. 1600-ok. 1680) złotnik królewski i toruński [w:] Artyści w dawnym Toruniu, Warszawa 1985, s. 70; por.: idem, Sztuka złotników toruńskich okresu
manieryzmu i baroku, Warszawa 1987, s. 61.
86 Andrzej Mackensen 1, jeden z najwybitniejszych złotników środkowoeuropejskich czasów nowożytnych, urodził się w Delmenhorst niedaleko Bremy
ok. 1600 r. Wiadomo, że w 1628 r. prowadził pracownię w Krakowie. W Warszawie działał w latach 1639-1642; por.: M. Gradowski, A. Kasprzak-Miler, Złotni-
cy na ziemiach północnej Polski, Warszawa 2002, s. 101. Przed 1643 r. otrzymał od Władysława iv Wazy serwitoriat. W 1644 r. uzyskał obywatelstwo Gdańska.
Tam realizował liczne zamówienia i kształcił wielu zdolnych złotników. Zmarł tamże w 1677 r. i został pochowany w kościele św. Trójcy; por.: I. Rembowska,
Gdański cech złotników od xiv do końca xvm w., Gdańsk 1971, s. 192.
87 Syn Andrzeja Mackensena 1 Andrzej Mackensen 11 urodził się w 1655 r., naukę zawodu rozpoczął w 1670, w 1685 r. pod okiem Petera 11 Rode wykonał
pracę mistrzowską i otrzymał prawa miejskie Gdańska; por.: A. Fischinger, D. Nowacki, op. cit., s. 70.
SUMMARY
...+----
New Facts, Findings, and Conclusions in Light of Examination
and Conservation of a Set of Metal Sarcophagi from the Royal Tombs at Wawel
This paper presents the conclusions arising from the
conservation work performed between 2015 and 2018
on metal sarcophagi - madę of tin, copper and brass
- located within the Royal Tombs in Wawel Cathedral.
This period saw conservation work on the coffins of
the kings Stephen Bathory, Sigismund n Augustus
and Sigismund ni Vasa and the ąueens Anna Jagiel-
lon, Annę of Austria, Barbara Zapolya, Constance of
Austria and Marie Louise Gonzaga, as well as those of
Princess Anna Maria Vasa, Prince Aleksander Charles
Vasa, Prince John Sigismund Vasa and Bishop Jan Al-
bert. The brass sarcophagus of Marshal Józef Piłsudski
was also renovated in 2018.
The conservation work and materiał analyses per-
formed on these priceless objects have enabled a precise
Identification of the techniąues and technologies used
to make the metal coffins, allowing conclusions to be
drawn which have enabled the restoration of the original
appearance of the sarcophagi, which had changed with
the passage of time or during earlier repairs.
The discussion on the subject of workshop conver-
gence in the original reinforcing structures of the sar-
cophagi will most likely continue, as the sarcophagus
of Jan Dobrogost Krasiński entered the conservation
workshop in 2019 and this may offer a solution to the
riddle of the Węgrów casket, as described in the paper.
64