DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.68656#0146
Morbi mu-
Ittrurn*
Jn € ornent,
ad Apter i
thppoc*
lib^.Anat
ixerc. 192-
In coment*
adlib^Phy
fit'
Tomotoc hi 4
quod rerne^
dium*
Tebrh ausa
tersa*
Morbi pue-
rorum*
^b*J ^pbo
rtf.iy*
128 Vly Gis Aldrouandi
lam properare oportet ad numerandos illos affedus, quibus mulieres tanthm
Corripiuntur; funt autem fterilitas, nempe muliebris, qua? aliquibus eft perpetua,
quamms ah®, mutatis comugijs, illam deponant, Scytha?. hunc morbum eff®mina-
tum appellant. Picaeft abfurda appetentia grauidarum;meminit enim Shencfiiui
mulieriscuiufdam praegnantis, qua? morfum ceruicis cuiufdam iuuenis appetebat,&
abortum proculdubio feciffiet,nifi, exanimaro fere iuuene, ceruicem eius momor-
diftet. V teri procidentia, Abortus, Mola.Parrus difficilis, foetus mortuus,& fecun-
dina? retenta? ,paffio hyfterica, Matricis inflatio, & tu noresprteter naturam ,eiu-
fdemq; matricis hydrops, necnon lumbrici, pruritus, dolor, ha?morrhagia , & he-
morrhoides colli vteri, Symptoma turpitudinis, quando nympha, ieu potius ('lito- A
risjnftar pudendi virilis, erigitur, quiaffiedus poftea nymphotomia tollitur, carnis
excrefcenti® inter pudenda muliebria, Imperforatio, qua laborantes mulieres vo-
cantur ai-pured, buperfattatio epidemica,quam Brafauolus memorauir.His addun-
tur profluuium muliebre, menfiumfuppreffio,eorumdem ftillicidium, & nimia effu-
fio;fed admirandum eft, quod legitur in hiftoria nauigationis in Brafiha, nimirum
mulieres Americanas menftruis purgationibus non laborare;nihdominus mulieres
illas eflefrcundiffimas. Obferuatum tamen eft, quod in illa regione,pueli® annum
duodecimum nat® ab axilla, vfq; ad genu, dente acCutiffimo cuiufdam animalis a
matribus vu’nerantur; vnde fatta hac larga fanguinis cftufione deinceps purgari
non pofie conie&anr.
Amplius puerpere? febre la&is laborant ob humorum C0niffiotionem,ob morbum
pilarem, obmammarum inflammationem,&obladis in grumosconuerfionem;ali- "
quando vbera tanta ladis copia redundant, vt lac fponte fluat. Hinc non eft mi-
rum,fi Andreas Laurentius, aliquando obferuauerit lac per veficam,& anum expur-
gari. Interdum mulieres magnitudine mammarum laborant ; nam Scaliger narrat
fe vidifte mammas cuiufdam Virginis tam vaftas, vt brachiorum latera , & partem
ventris fuperiorem occuparent. Hiccafus forte non erit valde diffimilis ab illa
puella, quam Albertus Magnus mammis pendentibus, cum pilis in inguine, & fub
axillis fe confpicatum fuilfe promulgat. IVJulieres quoq,< graiii afficiuntur morbo,
quando,ob anguftiam orificijmatricis,foettis egredi nequeat, ni per tomotochiam
citra conceptionis, & fecunditatis iadturam, & citra periculum vtriufq; vir®, foetus
educatur. Quidam Orchitomi, exSchenchio, hocopus exercere folent diligeitT;
namin dextra abdominis parte, tranfuerfo digito infra vmbilicu, & vitra ouatuor £
digitos ad latus, fedionem moliuntur, & inde reda procedunt, vfq; ad pudenda,
abftpreiforummufculorum l®fione, deinde vterum incidunt, amplo fado vulnere,
vt fetui viuenti, & fecfldinis aditus facilis paretur: poftmodum vulnere abdominis,
non vteri, quinqjpunctis copulato , puerperam priftm® fanitati reftituunr. In fine
horum morborum collocatur morbus virgineus, febris a ba vulgo nuncupata, quo-
niam h®c affi dio Virginibus tantummodo fit famil aris; qtiamobrem Mattona?
brabantin® f brem hanc albam,obpallorem faciei5 & febrem amatoriam appellare
confueuerunt.
Quemadmodum homines ratione fcxus,vt adnotatum eft,aduerfa, & diuerfa va-’
Jetudine detinentur: pariter ,ratione®tatis, affedibus varijs occupantur. Pueri
igitur licet omni morboru genere premi poffinc; nihilominus vt plurimum afficiun-
tur morbis, inrer quos funt morbili, vanol®, ferfur®, quxdam puftul® chriftalli-®
formes nuncupat®, macies, vmbilici tumor, Herui® , imperforatio , procidentia
ani, intertrigo, & fecundum Auicennam, excoriatio, pernio,mutitas, fiue loquel®
priuatio: cum fcripfcrit Ariftoteles folum hominem hac affedione pofletentari
quoniam homo folus fermonis eft capax. Balbuties, vigil i® diururn®, verminatio,
dentitio, fingultus, incontinentia, vrin®.His nonnulli addunt Satyrifmum admen-
tem Hippocratis in Aphorifmis.-cumtame hoc vocabulumab aliquo nimis diligen-
te feriptore, infertum fit: fiquidem doftiflimi viri, in expofitione huius loci > talis
vocis non meminerunt.
Poftremoloco nominand® funt omnes affefeiones cutim humani corporis infe-
ftan?es;qu® quamuis fuperius partim inter vlccra,& partim inter tumores pr®ter
naturam memorat® fint, hoc tamen in loco omnes comprehendemus. Sunt igitur
yi<&-
Ittrurn*
Jn € ornent,
ad Apter i
thppoc*
lib^.Anat
ixerc. 192-
In coment*
adlib^Phy
fit'
Tomotoc hi 4
quod rerne^
dium*
Tebrh ausa
tersa*
Morbi pue-
rorum*
^b*J ^pbo
rtf.iy*
128 Vly Gis Aldrouandi
lam properare oportet ad numerandos illos affedus, quibus mulieres tanthm
Corripiuntur; funt autem fterilitas, nempe muliebris, qua? aliquibus eft perpetua,
quamms ah®, mutatis comugijs, illam deponant, Scytha?. hunc morbum eff®mina-
tum appellant. Picaeft abfurda appetentia grauidarum;meminit enim Shencfiiui
mulieriscuiufdam praegnantis, qua? morfum ceruicis cuiufdam iuuenis appetebat,&
abortum proculdubio feciffiet,nifi, exanimaro fere iuuene, ceruicem eius momor-
diftet. V teri procidentia, Abortus, Mola.Parrus difficilis, foetus mortuus,& fecun-
dina? retenta? ,paffio hyfterica, Matricis inflatio, & tu noresprteter naturam ,eiu-
fdemq; matricis hydrops, necnon lumbrici, pruritus, dolor, ha?morrhagia , & he-
morrhoides colli vteri, Symptoma turpitudinis, quando nympha, ieu potius ('lito- A
risjnftar pudendi virilis, erigitur, quiaffiedus poftea nymphotomia tollitur, carnis
excrefcenti® inter pudenda muliebria, Imperforatio, qua laborantes mulieres vo-
cantur ai-pured, buperfattatio epidemica,quam Brafauolus memorauir.His addun-
tur profluuium muliebre, menfiumfuppreffio,eorumdem ftillicidium, & nimia effu-
fio;fed admirandum eft, quod legitur in hiftoria nauigationis in Brafiha, nimirum
mulieres Americanas menftruis purgationibus non laborare;nihdominus mulieres
illas eflefrcundiffimas. Obferuatum tamen eft, quod in illa regione,pueli® annum
duodecimum nat® ab axilla, vfq; ad genu, dente acCutiffimo cuiufdam animalis a
matribus vu’nerantur; vnde fatta hac larga fanguinis cftufione deinceps purgari
non pofie conie&anr.
Amplius puerpere? febre la&is laborant ob humorum C0niffiotionem,ob morbum
pilarem, obmammarum inflammationem,&obladis in grumosconuerfionem;ali- "
quando vbera tanta ladis copia redundant, vt lac fponte fluat. Hinc non eft mi-
rum,fi Andreas Laurentius, aliquando obferuauerit lac per veficam,& anum expur-
gari. Interdum mulieres magnitudine mammarum laborant ; nam Scaliger narrat
fe vidifte mammas cuiufdam Virginis tam vaftas, vt brachiorum latera , & partem
ventris fuperiorem occuparent. Hiccafus forte non erit valde diffimilis ab illa
puella, quam Albertus Magnus mammis pendentibus, cum pilis in inguine, & fub
axillis fe confpicatum fuilfe promulgat. IVJulieres quoq,< graiii afficiuntur morbo,
quando,ob anguftiam orificijmatricis,foettis egredi nequeat, ni per tomotochiam
citra conceptionis, & fecunditatis iadturam, & citra periculum vtriufq; vir®, foetus
educatur. Quidam Orchitomi, exSchenchio, hocopus exercere folent diligeitT;
namin dextra abdominis parte, tranfuerfo digito infra vmbilicu, & vitra ouatuor £
digitos ad latus, fedionem moliuntur, & inde reda procedunt, vfq; ad pudenda,
abftpreiforummufculorum l®fione, deinde vterum incidunt, amplo fado vulnere,
vt fetui viuenti, & fecfldinis aditus facilis paretur: poftmodum vulnere abdominis,
non vteri, quinqjpunctis copulato , puerperam priftm® fanitati reftituunr. In fine
horum morborum collocatur morbus virgineus, febris a ba vulgo nuncupata, quo-
niam h®c affi dio Virginibus tantummodo fit famil aris; qtiamobrem Mattona?
brabantin® f brem hanc albam,obpallorem faciei5 & febrem amatoriam appellare
confueuerunt.
Quemadmodum homines ratione fcxus,vt adnotatum eft,aduerfa, & diuerfa va-’
Jetudine detinentur: pariter ,ratione®tatis, affedibus varijs occupantur. Pueri
igitur licet omni morboru genere premi poffinc; nihilominus vt plurimum afficiun-
tur morbis, inrer quos funt morbili, vanol®, ferfur®, quxdam puftul® chriftalli-®
formes nuncupat®, macies, vmbilici tumor, Herui® , imperforatio , procidentia
ani, intertrigo, & fecundum Auicennam, excoriatio, pernio,mutitas, fiue loquel®
priuatio: cum fcripfcrit Ariftoteles folum hominem hac affedione pofletentari
quoniam homo folus fermonis eft capax. Balbuties, vigil i® diururn®, verminatio,
dentitio, fingultus, incontinentia, vrin®.His nonnulli addunt Satyrifmum admen-
tem Hippocratis in Aphorifmis.-cumtame hoc vocabulumab aliquo nimis diligen-
te feriptore, infertum fit: fiquidem doftiflimi viri, in expofitione huius loci > talis
vocis non meminerunt.
Poftremoloco nominand® funt omnes affefeiones cutim humani corporis infe-
ftan?es;qu® quamuis fuperius partim inter vlccra,& partim inter tumores pr®ter
naturam memorat® fint, hoc tamen in loco omnes comprehendemus. Sunt igitur
yi<&-