DOI Artikel:
Koczorski, Tomasz: Badania antropologiczne szczątków pochodzących z XVII-wiecznego cmentarza w Białymstoku przy ulicy Antoniuk Fabryczny 32
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.61578#0228
MATERIAŁY
Tomasz Koczorski
Bydgoszcz
Badania antropologiczne szczątków
pochodzących z XVII-wiecznego cmentarza
w Białymstoku
przy ulicy Antoniuk Fabryczny 32
Przedmiotem opracowania jest seria szkieletowa pozyskana z XVII-wiecz-
nego cmentarza przy ulicy Antoniuk Fabryczny 32 w Białymstoku, przez Podlaską
Pracownię Archeologiczną Lech Pawlata w 2015 roku. Na kolekcję składają się ludz-
kie szczątki w różnym stanie zachowania, należące do 42 osobników, reprezentujące
obie płci i wszystkie klasy wieku, pochodzące z ekshumacji regularnych grobów
oraz kości pozyskane ze zniszczonych grobów należące do przynajmniej 9 kolej-
nych osobników. Wy eksplorowano łącznie 41 regularnych jednostek grobowych,
w tym jeden grób podwójny (nr 9), zawierający szczątki dorosłego mężczyzny oraz
18-miesięcznego dziecka. Podczas analizy kości pochodzących ze zniszczonych
grobów zastosowano metodykę badań ossuariów, ograniczając się do wskazania
przypuszczalnej liczby osobników, do których szczątki te należały, nie ujmując ich
jednak w dalszych dociekaniach. Według odkrywcy Lecha Pa wiaty, nekropolia była
użytkowana przez mieszkańców wsi służebnej Parszyce, którzy pracowali na rzecz
folwarku Wysoki Stoczek.
Podczas antropologicznych oględzin szczątków dokonano szeregu ustaleń,
tj. płci, wieku kostnego/zębowego, wysokości ciała oraz zmian paleopatologicz-
nych, stosując standardowe metody wykorzystywane w antropologii fizycznej1.
Określeń płci dokonano na podstawie stopnia ekspresji, tzw. cech diagnostycznych
obserwowanych na czaszce, żuchwie, miednicy oraz kościach szkieletu postkranial-
nego. W przypadku dobrego stanu zachowania szkieletu (głównie czaszka i mied-
nica) zastosowana została metoda analizy wielocechowej, której adekwatność sięga
98%. Ustaleń dopełniało również, gdy tylko było to możliwe (dostęp do otworu
słuchowego wewnętrznego), wyznaczenie tzw. cechy kątowej części skalistej kości
skroniowej. Metoda została opracowana przez Joachima Wahla2 i polega na wy-
konaniu z modeliny odlewu otworu słuchowego wewnętrznego i zmierzeniu kąta
między nim a płaszczyzną do niego prostopadłą. Dla mężczyzn wartość tego kąta
nie przekracza 45°, natomiast u kobiet przyjmuje wartości wyższe.
227
Tomasz Koczorski
Bydgoszcz
Badania antropologiczne szczątków
pochodzących z XVII-wiecznego cmentarza
w Białymstoku
przy ulicy Antoniuk Fabryczny 32
Przedmiotem opracowania jest seria szkieletowa pozyskana z XVII-wiecz-
nego cmentarza przy ulicy Antoniuk Fabryczny 32 w Białymstoku, przez Podlaską
Pracownię Archeologiczną Lech Pawlata w 2015 roku. Na kolekcję składają się ludz-
kie szczątki w różnym stanie zachowania, należące do 42 osobników, reprezentujące
obie płci i wszystkie klasy wieku, pochodzące z ekshumacji regularnych grobów
oraz kości pozyskane ze zniszczonych grobów należące do przynajmniej 9 kolej-
nych osobników. Wy eksplorowano łącznie 41 regularnych jednostek grobowych,
w tym jeden grób podwójny (nr 9), zawierający szczątki dorosłego mężczyzny oraz
18-miesięcznego dziecka. Podczas analizy kości pochodzących ze zniszczonych
grobów zastosowano metodykę badań ossuariów, ograniczając się do wskazania
przypuszczalnej liczby osobników, do których szczątki te należały, nie ujmując ich
jednak w dalszych dociekaniach. Według odkrywcy Lecha Pa wiaty, nekropolia była
użytkowana przez mieszkańców wsi służebnej Parszyce, którzy pracowali na rzecz
folwarku Wysoki Stoczek.
Podczas antropologicznych oględzin szczątków dokonano szeregu ustaleń,
tj. płci, wieku kostnego/zębowego, wysokości ciała oraz zmian paleopatologicz-
nych, stosując standardowe metody wykorzystywane w antropologii fizycznej1.
Określeń płci dokonano na podstawie stopnia ekspresji, tzw. cech diagnostycznych
obserwowanych na czaszce, żuchwie, miednicy oraz kościach szkieletu postkranial-
nego. W przypadku dobrego stanu zachowania szkieletu (głównie czaszka i mied-
nica) zastosowana została metoda analizy wielocechowej, której adekwatność sięga
98%. Ustaleń dopełniało również, gdy tylko było to możliwe (dostęp do otworu
słuchowego wewnętrznego), wyznaczenie tzw. cechy kątowej części skalistej kości
skroniowej. Metoda została opracowana przez Joachima Wahla2 i polega na wy-
konaniu z modeliny odlewu otworu słuchowego wewnętrznego i zmierzeniu kąta
między nim a płaszczyzną do niego prostopadłą. Dla mężczyzn wartość tego kąta
nie przekracza 45°, natomiast u kobiet przyjmuje wartości wyższe.
227