DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12704#0059
ANVERPIA.
iiEMINEMprKteritquam otnniafintinccrta,quaEdcprima,Anucrpia:otigine,<iu«c!enominetraduntur,qu5tai'ntet plurimojdeea ve««
j fcturcontcntio,&difceptatio,cumalii,Aduacutuautumcnt,alij, aia&umanuum.Hantvverpiamdici vclint.quam mcram effcfabulam,
, ncmocft tamratiooisexpcrs,quin6iudicet,alijaliatconiefturasadfcr5tMtcgopotius,Patrismcifcntenticadiripulor,quiabadiedtu,Ad.
|ieftam vocatam maluit.quod noftralingua.reftiffimcdici poteft, Anuuerpia.Ncqucadicftam nuncupandam cxiftimo,quod prioribus vc
. tuftioribusmoenibus teradieftafinc moenia, itaqucin cam qua nunceft.magnitudincm atque amplitudinem excreucrit; quod quidcm &
JinalijspluribusCiuitatibusaccrefcentibus Rebufpub.faftitatum cffe vidcmus.Scd.ciim longe.latequcScaldis.quinulliscoerccbatutaggc-
'ribus.nullocettocontincbaturaluco.perloca paludofa, vliginofa,atqucarundincta,libcrcexfpaciarctur,cffc£tumciIc,vt&crcbioa:ftu,&
'quotidiano^acccffuatqucrcceffumaris, crcbriftjuealluuiombus.paulatim cacditiorafierent, vthinc nomen fortitam eflc.fit vcrifimilc-Vi-
<lcmusenim quotidie,dum cedificij alicuius fundamenta iaciuntui.quim vaiie fit diftinctus fundus.moxarcnofus, moxargillofus.mox coenofus.mox concha-
*um marinarum, vatijsgcnetibus confitus.Sicctiam.vt cx recentioribusquxdam pcrpctua memoria digna,hicadfcramus.noftrishis oculis vidimus,cum ardi»
Prxtorix Antuueip.fundamcntaineaparte.queadCitcium vergit.vbi5c primuslapis.HenricoBerchcmio,8cNicolao RococcioConff.Equ. Aur.iaftuscft.ro
Ecrentur, quam plurimos palos.cum annulis fcrreis.dequibusolim lintres,fcaphae,cimbx,aliacjueid genus nauigia rcligari folent, immotosadhuc inimo fun-
•do.ftetifle.fcdncqueeiufmodi palos tantiim, vcriim ctiam & portus quofdam.quos Cothonas vocant, ex illigncis trabibus, fiftucis , imx tum rlurr.inis arcnx
impaftis.viminibulque contcxtis.ac virgultorumfafcibus.fatisadhucrccentibus.fupcringcftis.manu faftas.in maximccoenofo fundo & ftates.vidimus Quin
& non procul indc.putcus limpidiflimaaqua fcaturiens, vnica tantiim cupa.planeadhuc intcgra, conftans, afteribus contcftus, fundamcnto (quod tamcn erat
ahitudints viginti 5i ampliuspcdum)fubicftus,vifu mirabilc.inucnrus eft. Proindc.dum anno quadragciimo tcrtio. foffxapud portam KipdorpTam duccrcn-
tur.murocjue vrbs.in ea parte,vallarctur,pifcium marinorum .quxdam immania offa.qujplane faxiam fpecicm,tantamcjuercfcrrentduriticm,vtpcrcufla,cla>
riffimum fonitum edcrcnt, in fundo rcperta fuiflc.vidimus . Hucctiam acccdit.dum flumcn Vartus, funtanni plus minus nonaginta.inca vrbispartc, qux Me-
rana dicitur,fodcretur,viam(axisftratam,qua:decliuisadputciaquasduceret,inucntamfuifl'c,ccrtoproborum virorum tcftimonio,qui fe hoc vidiffc.mihi fc-
pcnumeroaflarmarunc.nobisprobatum eft.Vtetiam non pixrcrcam.non procul aciuitatc Antuucrpicnfi.ad Septentiioncm.altosquofdamarenarios tumulos,
qualesinBatauia^marislimitcsconftitutos.vidcmus, hodierno adhuc dic.longotraftucxftantcs.confpici. Quacx rc.ccrtiflimisacfirmiflimisargumenris, pcr-
fpicue conftat.vrbis (itum.vndiquc fuiffc humilcm.paludofum.vliginofum^camcjue, vt antcdiftum cft.exquotidianis alluuionibus incrementu, ab inctcmcn-
toautem,uamcnaccepifle. Quis potro ciuitatcm hanc.fxculoium multorum facileprincipcm.rlorcntiflimorum hominum, fortiflimorum virorum, optimo-
jumciuium multitudir.eredundante.cxteris omnibus.totiusorbis tcrraru vrbibus,nominiscclcbritate,acfama:m3gnifk'entia, amplitudinc,pompa,xdificio-
riumfumptuofifltmorum fplcndore.excellcrc ncfcit?Et,quxtantum alias intcrcaput cxtulit vrbes,quantum lcnta folcnt inter viburna cuprcffi:Quid dcpopulo-
jum otnntuoa exrernorum.ac mercatorum.ex omnibus mundi partibus, cum vanjs mcrcium, rcrumquc omnigenum gcncribus.eocateruatirn confluentium,
maxima.Sc quotidianafrcqucntia,dicam:Quis quxfo, maximopcre, ad ftupoicm vfque, noncft admiratus, rerum vniucrfarum, quxcxcogitaii.autdefideiari
<qucant,copiam vberrimamivt, qux vndiq;abomnibusomnia recipciet.eadc illa.no rantum in vicina.fcd 5c in qusecunq.aliaorbis.licetlongcilateqidiffitalo-
.ca.vclut e linu,largiflimedepr6pta,tcfundcret.Hincnonimmerit6,duanno quadragefimo aono, inuiftiflimusac clemcntiliimus Rcx Philip. maximiscum to-
tius populi acdamationibus.incomparabilibus impenfarum fumptibus.cxcipereriir Anucrpiac.ea ciuitas potiflimum intcr cactcra.elogiologeiuftiffimo F O N-
"TIS IRR t G ANTl S O M N 1 A, cxornata fuit.Vtintcrim taccam.quantailliusfempct in Principcsfuoscxtitcrit fidcs, ob(equium,libcralitas,beneuolc-
tia: Quam alactianimo, inrebus etiam defperatis.quodammodo fottunas fuas ia rcm fui Ptincipis expofucritfemper: Quam incrcdibili promptitudinc, vbi v-
fus polceret.argenti atqueauri vim inconiparabilcm.bcllorum fcilicct ncruos.vcl minimo ncgotio, & quafi momento dcprompfcrit. Hinc Francifcum Gallia-
lumRegcm.citis nominis l.quod ad Monarche faftigium perucnire minus pofler,tria tantum obftarc,fxpenumcr6 tcftari folitum intcIleximus,Pcrpetuam,ni-
mirum.acmirificam in Imper. Carolo vigilantiam populi fui.crga cum fidcm fpcftaiiflimam,5c quodcaputcrat, Anucrpianxciuitatis cmporium.totiusotbif
celcberrimum.atque nobsliftimum.
Rebus omoibus,& neceflitati,8c voluptati delitijfquc infciuientibus abundat Anucrpia.vt fumnum in admirationem exrraneos mcrcatores, tanra annonc;
abundantia.rapiat Hifpanica.Gallica 8cRhcnenfia vina, fumma hicinueniuntur copia. Ptfcarium foruni.marini.fluuiatilcs.cx falc coditi pifccs, incrcdibili mu£
titudinc compJcnt.Adeo.vt (I prxtcr opinionem,gratus,c>c amicus quilpiam.tibi hofpcsaducniat.Sybaiitica eum mcnfa, quouis etiam temporeexcipcrcpoffis.
Ampliflimushuius vrbisSenatus.hoc potiftimum nominc toelix cft.atq; beatus.quia Philofophi.prxftantcfque viit.optimaruni aitium dikipliniscgrcgicculti,
publica inca adirHniftccntolficia.Splcndidiflima & planeiegta tam priuatoium hominum quam publica funtinhac vrbc.xdificia. Intcr publ.autem.prxtociae
scdes,prirn.um fcoffcru&t, qu jcxmarmoreo viuQ.fcftoquclapidc.exregioiiibuslongiflimcdilIitis,compottato,tantisfumptibus, tantoquc artificio II11. an-
norumxemporcconftrudta; vidcniur.vt marcriaopcrisformam,5c forma materiam ipfam fupercr. In ipfofereciuitatis vnibiiico,arcaampla,quadrata(Borfam
vulgo nuncupant)panditur, vndique fcpta columnis.quibusambulacrum.tefto conclufum fuftinctur.tam accuratc lomicatum.vt non tcftudo.lcd tabulatum,
vidcatur.in quo pulchcrrima quique videnditenfum oblcdtantia, vcnum exponuntur. Subter, ncgotiatoies, negotiorum tradtandocum caufa, quotidicccrti*
horisconueniunuTuni etiam ampliffimaein hac vrbcfunt a:dcs perpctuis, a magnificis viris.admodum libcralitcr.dotata: teditibus.in quib.pucti, qui otioli a-
lioqui vidlum in platcis quacritanrcs, ad omnerc nequitiam cnutriuntur,ijs cxciccnturartibus, quiad neccffaiioshominum vfus,coducunt.ldcm m pucllarum
inftitutionc.magnaquoquediligcntia.obferuatur. Habctur dcindcauguftiflunum fanum»D. Virgini facrum.tuiri, ex candido maimoie, admitandae altitudi-
nis,cclcbeiiimum.ln ca ciuitatis partc.qua Anuerpia, poftremum cftamphficata.maximis Hanlcaticarum ciuitatum, 5c huius Rcipub. fumptibus,ampiillima
cft domusconftrufta , m quam HanfaeTcutoniccconfceHrrati mrrcatores.ex quari:or,qua: in Europa habein,tmporijs,id,quodquondam Btugisfuit.tranftu-
lciunt.Domus ifta.feu-vcrius palatium, dccus 5c oinamcnt»i,ciuitatis adaufta:,iti«eniic f.ucntur, quotcjuot • am confpcxcrunt, mira fiquidcm cius pulchritudo,
omnium oculosin fe non immcritoconucrtit.Situ cxccllit.vtrinq; cnim cutifiis.ad maximas rccipicndas naucs.opportunis clauditur.qug huic domui prymna-
fio iunftae.merces percommodecxinarvire, 8c in.cam traijccre polfunt. Splcndidiflima etiam ftrtidtura nitct Mcniana; liucambulacrabmaquadratisinnixa co»
lumnis.fpatiofamintusarcam cingunt. Acftiuas coenarioncs 5: hypocaufta ampli(l:ira,venuftiflimis pidturis,5c tapetibusfcitc a^lmodu vcftita continet.Char-
tophylacia.dk cubiculafua ptiuata mcrcatoresexornando.deccttatit.Turrim quoquecx viuo, quadratcq'ucfaxo,admirabili vcnuftatcetcftam, Hanfcatica ha:c
domus oftcntar,ciim alata,6c verfatili.fummo in apicc aquila.venrorum indice,qua: quaui* circumagirur aura.
Arccmctiam munitiflimam, Albani Ducisiuffu conftiudram, habetad Rcgia: Maicftatisfidcm, qua fubditotum 5c cxterorum mercesacbona.intutclam
& protccrionem fufccpir.confcmandam.omncmcjue fadtioforum offenfionem atque iniuriam.cius praifidio.propulfandam (quemadmodum fupcrioribusan-
nisinSenatu Anuctpianoab Albano nationibuspropofitum fuit,) Caeterum.quo maiot.non firicadniirationcfpcttantium.magnificcntiaatquccclebritas vr-
bis Anucipianaefuit,eo nuncgrauius.tam opulcnti Emporij inrcritus accidir.ClaJcm quippe Mcnfc Noucmbii die 1111. Anno M. D. LXXVI < multis poftea
faeculis non abolcndam petpefla cft, quo ab Hifpano milirc.nullum crudeliraris cV accrhitatis gcnus noncxpcrta,adcoqucatrocia,qua:ncc a Thracc, fcuTurca,
aut immaniflimoTartaro.aliouCjquantuniiuisbarbaro militc.victoria potito admittercntur.Eiu? vcro ocialio ha:c fuit Hifpani, afliinipta RcgiaeMaicft.nomi-
nc.conttahoftesin Hollandia 5c Zclandia.arma, diuturnaobfidionedcfatigati,defcrtisftationibus,Mcnfc liilio nouidimolapfo, pcr Brabanriam circumfcrrc,
8c nonfolitorum ftipendioium pia:tcXtu,Regia: vrbi Bruxcllcnfi imminere.Sc ferocibusminis inftare.diraqucornnia intcntare coeperunt. Animaduerfo vcio
icfiftendi.vimquc dcpellendi ptopofito.in non expedtantcsimparatofcjuc Aloftanos dcflcftcntes.vi viam openuiit.oppidumcjuc occupant,5c diia qucquc pcr-
pctrando.oppidiqueLirenfisoccupationcm hisadiungcndo.rcm co pcrducunt, vt decrcto Rcgij Concili j, rcbclles.hoftcfque publici dcclarari mcruerint, prce-
fettim ,quod ftipcndijs.qu^irum ptaetcxtu hzcaudcicccrperant, obiatis,nihilomodcrariorcs fafti.mcliorisaftionis fpcm omnem pracfciderant. Quo decrcto
nibil tcprcfli,atrociota qukquc mcditaricoeperunt,fcelcftoscoium conatus.adiuuanteGcimanico militc,quialiquot ctiam annis, Hifpanicac huiclibidini in-
feiuierat. Eoquercsperduftacft.vtpoftoccupatum Aloftum 5c Lyram ,Tiaicftoquead Mofam dircpro.acingenti ciuium ca:deibidcm peipetiata.incos.qut
fciuandx Anuctpianae vrbisgtatia.i ftatibus fubmiflicrant,impctum,funefto crudeliflimorum conatuum fucceflu.fccerint. Primum vrbem ipfam miffilibu»
& muralibus machinis, moeniorum folatio fpoliatam, exarceTraieftoque immaBiflimc verberant,tum maximo impetu.malcolis Stfacibus, ad inccndcndam
& occupandam vrbcm parati,conglobatoagminc,crumpunt, cxcitatum aboppidanisaggercm, facili ncgotio fuperanr,pr3tfidiariosac ciues,dum immatura 5e
vanafecutitare torpefcunt.dum maiusftudium ad cquorum 5c corporis.curam conucrtuHt:dum dc magnitudine virium fuarum hoftifq; imbecillitatcnimium
pia:fumunt:dum non militari.fedBrabantico.hoc cft,ouinoanimo,rcfiftunt,vix primam conflidhis procclia (uftincntcs, m fugam conucrtunt. Deindeocyu*
fcadfugicntcspcrfequendos expcdiunt,omncs vrbis vicos.diftocitius tranfuolant.quidnam ciuibus,auxilij,fitreliquum,cxplorant;obftantia quaequcconcul
cant:quofcunq;fors inplatcis,fiucciucs,(iuemilitcs,iiuefcxminas,autpueros,offercbat,obtruncant, laccrant.itigulant, cafq; cadauerum aggeribus,implent, 5c
cxa"»crcnt,vfque adeo dcmum.vltra omncm modum atqucmodeftiam.dcbacchatacft plus.quam Gothica Hifpanoium fcritas.in picfidianos 5c ciues,vt pecu-
des (ibi,nonhomines,iugularc vidercntur.Plurimosin Euriposatquc canalcs.quibus Anucrpia commerciorum caufa diftinfta cft.qui gladij mctu,pra;cipitan-
tiusfu«iebant,adigunt.lnquibusEberfteiniusComcs,Gcrmanorum in vrbe,praefeftus,magna focminarum 5: pucrorum turbamiferrimcintericiunt. Calami-
tatcshafceomnes,maximumadauxitinccndium,quoigncingefto,magnam vrbispartem peididcrunt.Atqueadc6,magnificum illud.ac vnicum propcobcle-
gantiffimamatchiteftutxfymmettiam.cxtotius Europae miraculis,rra:torianamdomum,peringentifumpturccentcrconftruftam,cum alijsfumptuoliflimii
«cdificiis, Vulcani rabici litarunt. Quo fane inccndio.pracftantior vibis pars.adco nunc dcformata iacct.vt cinercs ck fauillas confpicicntcs, moefti, ac gcmebun-
didicant,Anuerpiafuit,fuperatis iam ciuibus.ad praedandum conuerfi Hifpani.fcrutantur 5c perucftigant.difcutiunt 5c cunfta perquirunt, Mercatorum 8c ci-
uium bonadiripiunt.in omnium paflim a:des,trucidatorum fanguincmadidi,irruunt,virginibusatque mattonis multis in locis.ftuprahorrenda violcntciinfe-
runt.ln prctiofafupclledlili, 5c pecunia exrorquenda.in vtiiufqucfexushominesnudos, focda 5c hofliliamulta,quae ob honeflas fupprimenda funt autes, im.
nianiflimaciudelitatcexetcent.Quos veiofpcmaioiispra:djefcruarant illaefos.vel qui ipfi fibi latitando.confulucrant, captosadgtauiiiimas 5c iniquifiimas ta
fui,quamxdium 5« corum,quxprxcepsauaritiaauferrc nonpoterat, r«demptionescogunt.Non parcitum eft hacdirepticnc,(paucis quibufdam cxceptis) clc-
ro,noncxteiorum Mcrcatorum,puta Anslorum.Gallorum, Gcrmanorum.Oftromarinorum xdibus,bonis,acmcrcibus,quibuinihilcum inteftinis hifccdifli-
dij s,totohocdcccnnio.vnquam communefuit.Qui RegixMaicft. ciufqueprogcnitorumamicitiam.perpetuocolucrunt.Eamq'uc multisrctro faculisaIoan-
nc.Anno 1116.Tumab Anthonio Btabantinoium Ducibus.Annol^op.A Philippo quoqucRcgc,Annoi f61 non tantum diplomatibus confignatam, fcd
Sciufiuraudircligioneconfirmatamhabent. ltatantxvrbisfplcndor.hominumfcremcmoriacoepit, 5c in nihilum dcfijt. Stupendum fanchumanarum rerum
fpeftaculum. Hortotpcrculitomnes quotquot in vrbceiant.fupertam piocaci 5c cnoimi facinore.Tam opulentum 6c nobilc totius Europx Emporium, cuius
platcx, vix mercium 6t incolarum 5c mercatorum ftipata quafi agmina capetcfolcbant.nunc raru mcicatoicoftcndcrc,fikHtio,luftu,5c honotc cunfta paflira
I offidcatibut.Iam vcio duiiflimo difccdcntc Ibcio icfpiiaic, 5c quafi icuiuifccrc vtbt ipfa yidctui.
/ UNIVERSITAW* I V7
I «fflUOTHIK {
\
iiEMINEMprKteritquam otnniafintinccrta,quaEdcprima,Anucrpia:otigine,<iu«c!enominetraduntur,qu5tai'ntet plurimojdeea ve««
j fcturcontcntio,&difceptatio,cumalii,Aduacutuautumcnt,alij, aia&umanuum.Hantvverpiamdici vclint.quam mcram effcfabulam,
, ncmocft tamratiooisexpcrs,quin6iudicet,alijaliatconiefturasadfcr5tMtcgopotius,Patrismcifcntenticadiripulor,quiabadiedtu,Ad.
|ieftam vocatam maluit.quod noftralingua.reftiffimcdici poteft, Anuuerpia.Ncqucadicftam nuncupandam cxiftimo,quod prioribus vc
. tuftioribusmoenibus teradieftafinc moenia, itaqucin cam qua nunceft.magnitudincm atque amplitudinem excreucrit; quod quidcm &
JinalijspluribusCiuitatibusaccrefcentibus Rebufpub.faftitatum cffe vidcmus.Scd.ciim longe.latequcScaldis.quinulliscoerccbatutaggc-
'ribus.nullocettocontincbaturaluco.perloca paludofa, vliginofa,atqucarundincta,libcrcexfpaciarctur,cffc£tumciIc,vt&crcbioa:ftu,&
'quotidiano^acccffuatqucrcceffumaris, crcbriftjuealluuiombus.paulatim cacditiorafierent, vthinc nomen fortitam eflc.fit vcrifimilc-Vi-
<lcmusenim quotidie,dum cedificij alicuius fundamenta iaciuntui.quim vaiie fit diftinctus fundus.moxarcnofus, moxargillofus.mox coenofus.mox concha-
*um marinarum, vatijsgcnetibus confitus.Sicctiam.vt cx recentioribusquxdam pcrpctua memoria digna,hicadfcramus.noftrishis oculis vidimus,cum ardi»
Prxtorix Antuueip.fundamcntaineaparte.queadCitcium vergit.vbi5c primuslapis.HenricoBerchcmio,8cNicolao RococcioConff.Equ. Aur.iaftuscft.ro
Ecrentur, quam plurimos palos.cum annulis fcrreis.dequibusolim lintres,fcaphae,cimbx,aliacjueid genus nauigia rcligari folent, immotosadhuc inimo fun-
•do.ftetifle.fcdncqueeiufmodi palos tantiim, vcriim ctiam & portus quofdam.quos Cothonas vocant, ex illigncis trabibus, fiftucis , imx tum rlurr.inis arcnx
impaftis.viminibulque contcxtis.ac virgultorumfafcibus.fatisadhucrccentibus.fupcringcftis.manu faftas.in maximccoenofo fundo & ftates.vidimus Quin
& non procul indc.putcus limpidiflimaaqua fcaturiens, vnica tantiim cupa.planeadhuc intcgra, conftans, afteribus contcftus, fundamcnto (quod tamcn erat
ahitudints viginti 5i ampliuspcdum)fubicftus,vifu mirabilc.inucnrus eft. Proindc.dum anno quadragciimo tcrtio. foffxapud portam KipdorpTam duccrcn-
tur.murocjue vrbs.in ea parte,vallarctur,pifcium marinorum .quxdam immania offa.qujplane faxiam fpecicm,tantamcjuercfcrrentduriticm,vtpcrcufla,cla>
riffimum fonitum edcrcnt, in fundo rcperta fuiflc.vidimus . Hucctiam acccdit.dum flumcn Vartus, funtanni plus minus nonaginta.inca vrbispartc, qux Me-
rana dicitur,fodcretur,viam(axisftratam,qua:decliuisadputciaquasduceret,inucntamfuifl'c,ccrtoproborum virorum tcftimonio,qui fe hoc vidiffc.mihi fc-
pcnumeroaflarmarunc.nobisprobatum eft.Vtetiam non pixrcrcam.non procul aciuitatc Antuucrpicnfi.ad Septentiioncm.altosquofdamarenarios tumulos,
qualesinBatauia^marislimitcsconftitutos.vidcmus, hodierno adhuc dic.longotraftucxftantcs.confpici. Quacx rc.ccrtiflimisacfirmiflimisargumenris, pcr-
fpicue conftat.vrbis (itum.vndiquc fuiffc humilcm.paludofum.vliginofum^camcjue, vt antcdiftum cft.exquotidianis alluuionibus incrementu, ab inctcmcn-
toautem,uamcnaccepifle. Quis potro ciuitatcm hanc.fxculoium multorum facileprincipcm.rlorcntiflimorum hominum, fortiflimorum virorum, optimo-
jumciuium multitudir.eredundante.cxteris omnibus.totiusorbis tcrraru vrbibus,nominiscclcbritate,acfama:m3gnifk'entia, amplitudinc,pompa,xdificio-
riumfumptuofifltmorum fplcndore.excellcrc ncfcit?Et,quxtantum alias intcrcaput cxtulit vrbes,quantum lcnta folcnt inter viburna cuprcffi:Quid dcpopulo-
jum otnntuoa exrernorum.ac mercatorum.ex omnibus mundi partibus, cum vanjs mcrcium, rcrumquc omnigenum gcncribus.eocateruatirn confluentium,
maxima.Sc quotidianafrcqucntia,dicam:Quis quxfo, maximopcre, ad ftupoicm vfque, noncft admiratus, rerum vniucrfarum, quxcxcogitaii.autdefideiari
<qucant,copiam vberrimamivt, qux vndiq;abomnibusomnia recipciet.eadc illa.no rantum in vicina.fcd 5c in qusecunq.aliaorbis.licetlongcilateqidiffitalo-
.ca.vclut e linu,largiflimedepr6pta,tcfundcret.Hincnonimmerit6,duanno quadragefimo aono, inuiftiflimusac clemcntiliimus Rcx Philip. maximiscum to-
tius populi acdamationibus.incomparabilibus impenfarum fumptibus.cxcipereriir Anucrpiac.ea ciuitas potiflimum intcr cactcra.elogiologeiuftiffimo F O N-
"TIS IRR t G ANTl S O M N 1 A, cxornata fuit.Vtintcrim taccam.quantailliusfempct in Principcsfuoscxtitcrit fidcs, ob(equium,libcralitas,beneuolc-
tia: Quam alactianimo, inrebus etiam defperatis.quodammodo fottunas fuas ia rcm fui Ptincipis expofucritfemper: Quam incrcdibili promptitudinc, vbi v-
fus polceret.argenti atqueauri vim inconiparabilcm.bcllorum fcilicct ncruos.vcl minimo ncgotio, & quafi momento dcprompfcrit. Hinc Francifcum Gallia-
lumRegcm.citis nominis l.quod ad Monarche faftigium perucnire minus pofler,tria tantum obftarc,fxpenumcr6 tcftari folitum intcIleximus,Pcrpetuam,ni-
mirum.acmirificam in Imper. Carolo vigilantiam populi fui.crga cum fidcm fpcftaiiflimam,5c quodcaputcrat, Anucrpianxciuitatis cmporium.totiusotbif
celcberrimum.atque nobsliftimum.
Rebus omoibus,& neceflitati,8c voluptati delitijfquc infciuientibus abundat Anucrpia.vt fumnum in admirationem exrraneos mcrcatores, tanra annonc;
abundantia.rapiat Hifpanica.Gallica 8cRhcnenfia vina, fumma hicinueniuntur copia. Ptfcarium foruni.marini.fluuiatilcs.cx falc coditi pifccs, incrcdibili mu£
titudinc compJcnt.Adeo.vt (I prxtcr opinionem,gratus,c>c amicus quilpiam.tibi hofpcsaducniat.Sybaiitica eum mcnfa, quouis etiam temporeexcipcrcpoffis.
Ampliflimushuius vrbisSenatus.hoc potiftimum nominc toelix cft.atq; beatus.quia Philofophi.prxftantcfque viit.optimaruni aitium dikipliniscgrcgicculti,
publica inca adirHniftccntolficia.Splcndidiflima & planeiegta tam priuatoium hominum quam publica funtinhac vrbc.xdificia. Intcr publ.autem.prxtociae
scdes,prirn.um fcoffcru&t, qu jcxmarmoreo viuQ.fcftoquclapidc.exregioiiibuslongiflimcdilIitis,compottato,tantisfumptibus, tantoquc artificio II11. an-
norumxemporcconftrudta; vidcniur.vt marcriaopcrisformam,5c forma materiam ipfam fupercr. In ipfofereciuitatis vnibiiico,arcaampla,quadrata(Borfam
vulgo nuncupant)panditur, vndique fcpta columnis.quibusambulacrum.tefto conclufum fuftinctur.tam accuratc lomicatum.vt non tcftudo.lcd tabulatum,
vidcatur.in quo pulchcrrima quique videnditenfum oblcdtantia, vcnum exponuntur. Subter, ncgotiatoies, negotiorum tradtandocum caufa, quotidicccrti*
horisconueniunuTuni etiam ampliffimaein hac vrbcfunt a:dcs perpctuis, a magnificis viris.admodum libcralitcr.dotata: teditibus.in quib.pucti, qui otioli a-
lioqui vidlum in platcis quacritanrcs, ad omnerc nequitiam cnutriuntur,ijs cxciccnturartibus, quiad neccffaiioshominum vfus,coducunt.ldcm m pucllarum
inftitutionc.magnaquoquediligcntia.obferuatur. Habctur dcindcauguftiflunum fanum»D. Virgini facrum.tuiri, ex candido maimoie, admitandae altitudi-
nis,cclcbeiiimum.ln ca ciuitatis partc.qua Anuerpia, poftremum cftamphficata.maximis Hanlcaticarum ciuitatum, 5c huius Rcipub. fumptibus,ampiillima
cft domusconftrufta , m quam HanfaeTcutoniccconfceHrrati mrrcatores.ex quari:or,qua: in Europa habein,tmporijs,id,quodquondam Btugisfuit.tranftu-
lciunt.Domus ifta.feu-vcrius palatium, dccus 5c oinamcnt»i,ciuitatis adaufta:,iti«eniic f.ucntur, quotcjuot • am confpcxcrunt, mira fiquidcm cius pulchritudo,
omnium oculosin fe non immcritoconucrtit.Situ cxccllit.vtrinq; cnim cutifiis.ad maximas rccipicndas naucs.opportunis clauditur.qug huic domui prymna-
fio iunftae.merces percommodecxinarvire, 8c in.cam traijccre polfunt. Splcndidiflima etiam ftrtidtura nitct Mcniana; liucambulacrabmaquadratisinnixa co»
lumnis.fpatiofamintusarcam cingunt. Acftiuas coenarioncs 5: hypocaufta ampli(l:ira,venuftiflimis pidturis,5c tapetibusfcitc a^lmodu vcftita continet.Char-
tophylacia.dk cubiculafua ptiuata mcrcatoresexornando.deccttatit.Turrim quoquecx viuo, quadratcq'ucfaxo,admirabili vcnuftatcetcftam, Hanfcatica ha:c
domus oftcntar,ciim alata,6c verfatili.fummo in apicc aquila.venrorum indice,qua: quaui* circumagirur aura.
Arccmctiam munitiflimam, Albani Ducisiuffu conftiudram, habetad Rcgia: Maicftatisfidcm, qua fubditotum 5c cxterorum mercesacbona.intutclam
& protccrionem fufccpir.confcmandam.omncmcjue fadtioforum offenfionem atque iniuriam.cius praifidio.propulfandam (quemadmodum fupcrioribusan-
nisinSenatu Anuctpianoab Albano nationibuspropofitum fuit,) Caeterum.quo maiot.non firicadniirationcfpcttantium.magnificcntiaatquccclebritas vr-
bis Anucipianaefuit,eo nuncgrauius.tam opulcnti Emporij inrcritus accidir.ClaJcm quippe Mcnfc Noucmbii die 1111. Anno M. D. LXXVI < multis poftea
faeculis non abolcndam petpefla cft, quo ab Hifpano milirc.nullum crudeliraris cV accrhitatis gcnus noncxpcrta,adcoqucatrocia,qua:ncc a Thracc, fcuTurca,
aut immaniflimoTartaro.aliouCjquantuniiuisbarbaro militc.victoria potito admittercntur.Eiu? vcro ocialio ha:c fuit Hifpani, afliinipta RcgiaeMaicft.nomi-
nc.conttahoftesin Hollandia 5c Zclandia.arma, diuturnaobfidionedcfatigati,defcrtisftationibus,Mcnfc liilio nouidimolapfo, pcr Brabanriam circumfcrrc,
8c nonfolitorum ftipendioium pia:tcXtu,Regia: vrbi Bruxcllcnfi imminere.Sc ferocibusminis inftare.diraqucornnia intcntare coeperunt. Animaduerfo vcio
icfiftendi.vimquc dcpellendi ptopofito.in non expedtantcsimparatofcjuc Aloftanos dcflcftcntes.vi viam openuiit.oppidumcjuc occupant,5c diia qucquc pcr-
pctrando.oppidiqueLirenfisoccupationcm hisadiungcndo.rcm co pcrducunt, vt decrcto Rcgij Concili j, rcbclles.hoftcfque publici dcclarari mcruerint, prce-
fettim ,quod ftipcndijs.qu^irum ptaetcxtu hzcaudcicccrperant, obiatis,nihilomodcrariorcs fafti.mcliorisaftionis fpcm omnem pracfciderant. Quo decrcto
nibil tcprcfli,atrociota qukquc mcditaricoeperunt,fcelcftoscoium conatus.adiuuanteGcimanico militc,quialiquot ctiam annis, Hifpanicac huiclibidini in-
feiuierat. Eoquercsperduftacft.vtpoftoccupatum Aloftum 5c Lyram ,Tiaicftoquead Mofam dircpro.acingenti ciuium ca:deibidcm peipetiata.incos.qut
fciuandx Anuctpianae vrbisgtatia.i ftatibus fubmiflicrant,impctum,funefto crudeliflimorum conatuum fucceflu.fccerint. Primum vrbem ipfam miffilibu»
& muralibus machinis, moeniorum folatio fpoliatam, exarceTraieftoque immaBiflimc verberant,tum maximo impetu.malcolis Stfacibus, ad inccndcndam
& occupandam vrbcm parati,conglobatoagminc,crumpunt, cxcitatum aboppidanisaggercm, facili ncgotio fuperanr,pr3tfidiariosac ciues,dum immatura 5e
vanafecutitare torpefcunt.dum maiusftudium ad cquorum 5c corporis.curam conucrtuHt:dum dc magnitudine virium fuarum hoftifq; imbecillitatcnimium
pia:fumunt:dum non militari.fedBrabantico.hoc cft,ouinoanimo,rcfiftunt,vix primam conflidhis procclia (uftincntcs, m fugam conucrtunt. Deindeocyu*
fcadfugicntcspcrfequendos expcdiunt,omncs vrbis vicos.diftocitius tranfuolant.quidnam ciuibus,auxilij,fitreliquum,cxplorant;obftantia quaequcconcul
cant:quofcunq;fors inplatcis,fiucciucs,(iuemilitcs,iiuefcxminas,autpueros,offercbat,obtruncant, laccrant.itigulant, cafq; cadauerum aggeribus,implent, 5c
cxa"»crcnt,vfque adeo dcmum.vltra omncm modum atqucmodeftiam.dcbacchatacft plus.quam Gothica Hifpanoium fcritas.in picfidianos 5c ciues,vt pecu-
des (ibi,nonhomines,iugularc vidercntur.Plurimosin Euriposatquc canalcs.quibus Anucrpia commerciorum caufa diftinfta cft.qui gladij mctu,pra;cipitan-
tiusfu«iebant,adigunt.lnquibusEberfteiniusComcs,Gcrmanorum in vrbe,praefeftus,magna focminarum 5: pucrorum turbamiferrimcintericiunt. Calami-
tatcshafceomnes,maximumadauxitinccndium,quoigncingefto,magnam vrbispartem peididcrunt.Atqueadc6,magnificum illud.ac vnicum propcobcle-
gantiffimamatchiteftutxfymmettiam.cxtotius Europae miraculis,rra:torianamdomum,peringentifumpturccentcrconftruftam,cum alijsfumptuoliflimii
«cdificiis, Vulcani rabici litarunt. Quo fane inccndio.pracftantior vibis pars.adco nunc dcformata iacct.vt cinercs ck fauillas confpicicntcs, moefti, ac gcmebun-
didicant,Anuerpiafuit,fuperatis iam ciuibus.ad praedandum conuerfi Hifpani.fcrutantur 5c perucftigant.difcutiunt 5c cunfta perquirunt, Mercatorum 8c ci-
uium bonadiripiunt.in omnium paflim a:des,trucidatorum fanguincmadidi,irruunt,virginibusatque mattonis multis in locis.ftuprahorrenda violcntciinfe-
runt.ln prctiofafupclledlili, 5c pecunia exrorquenda.in vtiiufqucfexushominesnudos, focda 5c hofliliamulta,quae ob honeflas fupprimenda funt autes, im.
nianiflimaciudelitatcexetcent.Quos veiofpcmaioiispra:djefcruarant illaefos.vel qui ipfi fibi latitando.confulucrant, captosadgtauiiiimas 5c iniquifiimas ta
fui,quamxdium 5« corum,quxprxcepsauaritiaauferrc nonpoterat, r«demptionescogunt.Non parcitum eft hacdirepticnc,(paucis quibufdam cxceptis) clc-
ro,noncxteiorum Mcrcatorum,puta Anslorum.Gallorum, Gcrmanorum.Oftromarinorum xdibus,bonis,acmcrcibus,quibuinihilcum inteftinis hifccdifli-
dij s,totohocdcccnnio.vnquam communefuit.Qui RegixMaicft. ciufqueprogcnitorumamicitiam.perpetuocolucrunt.Eamq'uc multisrctro faculisaIoan-
nc.Anno 1116.Tumab Anthonio Btabantinoium Ducibus.Annol^op.A Philippo quoqucRcgc,Annoi f61 non tantum diplomatibus confignatam, fcd
Sciufiuraudircligioneconfirmatamhabent. ltatantxvrbisfplcndor.hominumfcremcmoriacoepit, 5c in nihilum dcfijt. Stupendum fanchumanarum rerum
fpeftaculum. Hortotpcrculitomnes quotquot in vrbceiant.fupertam piocaci 5c cnoimi facinore.Tam opulentum 6c nobilc totius Europx Emporium, cuius
platcx, vix mercium 6t incolarum 5c mercatorum ftipata quafi agmina capetcfolcbant.nunc raru mcicatoicoftcndcrc,fikHtio,luftu,5c honotc cunfta paflira
I offidcatibut.Iam vcio duiiflimo difccdcntc Ibcio icfpiiaic, 5c quafi icuiuifccrc vtbt ipfa yidctui.
/ UNIVERSITAW* I V7
I «fflUOTHIK {
\