DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.12704#0116
R O M A> .
O M A l)omina& Rcgina vrbium, totiufquc mundicaput, quem fere vni-
uerfum fortiffimorum virorum rebuspra^tantiffime geftis,fuo impcrio fub
egerat. Deprimiseiusconditoribustam multae & variae feutentiae.quam di-
uerfifcriptores inueniuntur. Sunt, qui exiftimant Euandrum cx Arcadia fu-
gientem eaoccupaffe loca, vbi nunc Romaconfpicitur, ibidemqjoppidulu
inueniffealiquod, Valentinianadicl:iiin,quod ab ipfo amplificaturo,Romae
nomen deinde fit confecutum. Alij tradunt, Rcmum et Romulum Aeneae
filiosvrbis huius conditoresfniffe, quostamcn alij Aeneac nepotes ex filia
dicunt. Vertim Dionyfms HalicarnafleusanteTroianorum & Aeneae in Ita
liam aduentum Romamextitifle, ex antiquo fcriptore AntiochoSyracufa-
nodocens,ha:ceius verba reccnfet.Pofteaquam Italusconfenuiflct,Morgcs
proillo regnauit.adquem vir quida nomineSyculusRomaprofugus venit.
Hac oratione fatisindicauit, Romamaliam cxcidio Troiano fuperiorem
cx^ itiffe. Communiorfereomnium fententiaeft.Romam a Romulodici. Qmppecum is Romam viri-
bus& roboreiuuenum affatim afe munitam cerneret, haud minoris momcnti ioreratus.fi candemcon-
filijopefulciflet.ex venerandaefene£tutisciuibus,quituncaderant,centum clcgerit,quosob honorem.Pa
tres,ob aetatem Senatores appellauit,portas defignauerit.tribus diuiferit,pra:fidiarios conuocauerit.tribu-
nos celerum crearit,& nouam denique Reipub.formam inftiruerit.Ita vt Romulus inclyta- huius vrbisau
guftiffimumfceliciflimumcj; principiumcollocafle videatur.Qua: temporum dcinde fucceffu,tot Senato-
reseximios.tot clarifllmosfortiffimosq; Duces.tot egregios lmperatores vniuerli propemodum orbisdo
mitorestulit, vtiure,Mundicaput,& aCiterone orationeproSylla, Arx Regum & nationum extcrarum,
lumengentium, &lmperij domiciliumfitappellata. Eiusambitum Pliniusextradirionc Auguftifcribit
miliapaffus viginti-Flauius Vobifcus Aurelium Imperarorem ambitum Vrbisad triginta milia paffuuau-
xiffe refert.Totadeindeeius area,ad tatam amplitudinem deuenit, vtin circuitucollegifle dicatur viginti
miliapafluum.quaequinqueferemiliariaGcrmanica effieiunt. Regionibusxim. quondam diuidebatur.
Portasfuburbiorum& vrbisin vniuerfum numero xxmi.fuifle.refertPlinius.Liuiusautem ponit xxxvu.
Turres Imperio florcnte circum vrbem erantDCCXXXMI.In quibuscum ita resfcrret,pracfidiacolloca-
banrur.Nuncturresfolummodo CCCLXV.PortaeXX.fuperfunt.Necquaenuncextantturres,itemquc
muri.veterum opcrum fundamentis infiftunt,neq; materia eadem conftant.Sed quia frequentiffimisBar-
barorum incuriionibus Vrbs plane vaftata atquefubuerfa fuit,omnia murata funt.ac conucrfa, reparato-
rum pro tempore arbitrio. Septem Roma continet montes,rupes, (iue colles, de quorum diuerfa appella-
tione variasfcriptoru rcferrefententias,nimistaediofumaclonguforet.Magnificcntiflimaeetiam tam Deo
ru.nuncChrifti&Sanctorum.fummorumq; hominumaedes,quaehismontibuscontinentur,abfq;taediofa
verbofitaterccenferi nequeunt.quemadmodum necreliqua Vrbistcmpla.praeftantifiimaeSan&orum re-
liqui3e,pontes,arcustriumphales,thermae,theatra,antiquitatismonumenta.Dequibuspeculiarcs varioru
confcripti libelli extant.Fertur deConftantioImperatore, quodis Campum Martium,cum admirationc
infpiciens, fepulchrum Augufti Caefaris, tot acreis, atque marmoreis fimulachris ornatum, forum Roma-
num.IouisTarpei delubra,thermas, porticus in prouinciae modum auctas.amphitheatru.Pantheon mira
altitudine fpaciofis molibusformatum, templum pacis, Pompei theatrum.circum maximum,tot arcus
triumphales,tot aqua:dudtus,tot ftatuas pcr vrbem ad ornatum pofitas, obftupuifle,ac tandem dixifte: Na-
turam omnes vircs in vnam vrbem effudiffe.Etenim infigncs fuperbilfimorum aedificiorum ruinae, prifca
vrbis magnificentiam,non obfcure demonftrant.Tyberis fluuius, a Septentrione vrbem ingreditur, & cx
lateremcridionali,Hoftiamverfus,effluit.Sedquidpluradetanta,tamquemagnifica vrbecommemorem?
lnqualegitimus&ordinariusD.Perrifucceflbr,Maximus Ecclefiae Catholicae Pontifex, refidcr, veneran-
dxS. Apoftolorum,& Martyrum cernuntur rcliquiae,vbi ius Chriftiano orbi praefcribitur.In qua denique
fuauiflimaeMufae,vniuerfam Graeciam defercntes, fedem ac domicilium inuenerunr. Vt verilfimeCicero
lib.3.dcnatura Dcorum rradat:Quemadmodum nihilin vniuerfa rerum natura mundo, ficin terrisnihil
Romamelius,nihilpraeftantiusinueniti.Amplifllmaetiamvniucrfitateintcrquam plurimaornamenta,
vrbs Romana nitet,dc qua D.Iacobus Middendorpius,in fuo dc vniuerfitatibus libro,copiose differit.
4S
O M A l)omina& Rcgina vrbium, totiufquc mundicaput, quem fere vni-
uerfum fortiffimorum virorum rebuspra^tantiffime geftis,fuo impcrio fub
egerat. Deprimiseiusconditoribustam multae & variae feutentiae.quam di-
uerfifcriptores inueniuntur. Sunt, qui exiftimant Euandrum cx Arcadia fu-
gientem eaoccupaffe loca, vbi nunc Romaconfpicitur, ibidemqjoppidulu
inueniffealiquod, Valentinianadicl:iiin,quod ab ipfo amplificaturo,Romae
nomen deinde fit confecutum. Alij tradunt, Rcmum et Romulum Aeneae
filiosvrbis huius conditoresfniffe, quostamcn alij Aeneac nepotes ex filia
dicunt. Vertim Dionyfms HalicarnafleusanteTroianorum & Aeneae in Ita
liam aduentum Romamextitifle, ex antiquo fcriptore AntiochoSyracufa-
nodocens,ha:ceius verba reccnfet.Pofteaquam Italusconfenuiflct,Morgcs
proillo regnauit.adquem vir quida nomineSyculusRomaprofugus venit.
Hac oratione fatisindicauit, Romamaliam cxcidio Troiano fuperiorem
cx^ itiffe. Communiorfereomnium fententiaeft.Romam a Romulodici. Qmppecum is Romam viri-
bus& roboreiuuenum affatim afe munitam cerneret, haud minoris momcnti ioreratus.fi candemcon-
filijopefulciflet.ex venerandaefene£tutisciuibus,quituncaderant,centum clcgerit,quosob honorem.Pa
tres,ob aetatem Senatores appellauit,portas defignauerit.tribus diuiferit,pra:fidiarios conuocauerit.tribu-
nos celerum crearit,& nouam denique Reipub.formam inftiruerit.Ita vt Romulus inclyta- huius vrbisau
guftiffimumfceliciflimumcj; principiumcollocafle videatur.Qua: temporum dcinde fucceffu,tot Senato-
reseximios.tot clarifllmosfortiffimosq; Duces.tot egregios lmperatores vniuerli propemodum orbisdo
mitorestulit, vtiure,Mundicaput,& aCiterone orationeproSylla, Arx Regum & nationum extcrarum,
lumengentium, &lmperij domiciliumfitappellata. Eiusambitum Pliniusextradirionc Auguftifcribit
miliapaffus viginti-Flauius Vobifcus Aurelium Imperarorem ambitum Vrbisad triginta milia paffuuau-
xiffe refert.Totadeindeeius area,ad tatam amplitudinem deuenit, vtin circuitucollegifle dicatur viginti
miliapafluum.quaequinqueferemiliariaGcrmanica effieiunt. Regionibusxim. quondam diuidebatur.
Portasfuburbiorum& vrbisin vniuerfum numero xxmi.fuifle.refertPlinius.Liuiusautem ponit xxxvu.
Turres Imperio florcnte circum vrbem erantDCCXXXMI.In quibuscum ita resfcrret,pracfidiacolloca-
banrur.Nuncturresfolummodo CCCLXV.PortaeXX.fuperfunt.Necquaenuncextantturres,itemquc
muri.veterum opcrum fundamentis infiftunt,neq; materia eadem conftant.Sed quia frequentiffimisBar-
barorum incuriionibus Vrbs plane vaftata atquefubuerfa fuit,omnia murata funt.ac conucrfa, reparato-
rum pro tempore arbitrio. Septem Roma continet montes,rupes, (iue colles, de quorum diuerfa appella-
tione variasfcriptoru rcferrefententias,nimistaediofumaclonguforet.Magnificcntiflimaeetiam tam Deo
ru.nuncChrifti&Sanctorum.fummorumq; hominumaedes,quaehismontibuscontinentur,abfq;taediofa
verbofitaterccenferi nequeunt.quemadmodum necreliqua Vrbistcmpla.praeftantifiimaeSan&orum re-
liqui3e,pontes,arcustriumphales,thermae,theatra,antiquitatismonumenta.Dequibuspeculiarcs varioru
confcripti libelli extant.Fertur deConftantioImperatore, quodis Campum Martium,cum admirationc
infpiciens, fepulchrum Augufti Caefaris, tot acreis, atque marmoreis fimulachris ornatum, forum Roma-
num.IouisTarpei delubra,thermas, porticus in prouinciae modum auctas.amphitheatru.Pantheon mira
altitudine fpaciofis molibusformatum, templum pacis, Pompei theatrum.circum maximum,tot arcus
triumphales,tot aqua:dudtus,tot ftatuas pcr vrbem ad ornatum pofitas, obftupuifle,ac tandem dixifte: Na-
turam omnes vircs in vnam vrbem effudiffe.Etenim infigncs fuperbilfimorum aedificiorum ruinae, prifca
vrbis magnificentiam,non obfcure demonftrant.Tyberis fluuius, a Septentrione vrbem ingreditur, & cx
lateremcridionali,Hoftiamverfus,effluit.Sedquidpluradetanta,tamquemagnifica vrbecommemorem?
lnqualegitimus&ordinariusD.Perrifucceflbr,Maximus Ecclefiae Catholicae Pontifex, refidcr, veneran-
dxS. Apoftolorum,& Martyrum cernuntur rcliquiae,vbi ius Chriftiano orbi praefcribitur.In qua denique
fuauiflimaeMufae,vniuerfam Graeciam defercntes, fedem ac domicilium inuenerunr. Vt verilfimeCicero
lib.3.dcnatura Dcorum rradat:Quemadmodum nihilin vniuerfa rerum natura mundo, ficin terrisnihil
Romamelius,nihilpraeftantiusinueniti.Amplifllmaetiamvniucrfitateintcrquam plurimaornamenta,
vrbs Romana nitet,dc qua D.Iacobus Middendorpius,in fuo dc vniuerfitatibus libro,copiose differit.
4S