DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12704#0112
V E N E T I AE>
E primis Vcnetiarum initijs, diuerfahiftoriographitradunt.Sabellico
Leanderliibfcribit, prima huius inclytxvrbisinitia, inannumaC N.
CCCCXXI.incidere,quotemporefama iameratfparfa, tranfgreffiiros
Danubium Hunnos,Itali£einuadendscaufa. Itaq; Aquileienfes, &Pata-
uini,ferocimmihoftisterrore, &ob vrbium fuarum interitum, Adriati-
ci maris infulas fugaoccuparunt,& initio in riuum altlim fe recipientes,
prima Venetiarum vrbis fundameta iecere. Skx fnnt in intimo finus A-
driatici receflii.Infulas fere LX. (adie&is tadem alijs duodenis)paruo in-
terfefpaciodifiun£tas,intercurrentibus euripis,continent.QuasaVehe-
mentiori maris impetu,agger tenuis,litusvocant,artificio prouidx natu
M rx,pr^tetus,tuetur:Iscuruus,inftararcus,&oftijsquinis interruptus,qu;£
fingulamodicum portum cfficiunt,nauigijs &aquismarinis aditu in
ftuariaprebet.Opportunahabetflumina, quibusresomnes,ciimadhominu vfum,neceflitatemq;,tum
ad delitias ac voluptates vtiles,inuehuntur. Vt(quod dittu hiirabile) in qua vrbe nihil fcrme gignitur,in
eaomniummaxima&incredibilisexuberet copia. Quarc non inlmerito alafone, L.Si infulam,ff.de
verb.oblig.paradifusdelitiarumappellatur. Quiddepifciu'piabilndantia,dexdificiorumfplendore,de
facratiflimarum edium ornamentis,de venerandorum Patrum prudentia,referamr non immerito inge
nue fatentur omnes,tam potentem,tam nobilem,tam illuftrem,tam opulentam Rempub.Deorum im-
mortalium nutufundatam^eorumqjprouidentia in hodiernum vfq;diem moderatam efle. Quaequide
ad tantum maritims fortunae culmcn euecta fuit, Vt Domina ac Rcgina maris, ab omnibus femper ha-
bita,&abIlluftriflimoIoanneAuftriaco Ca:farisCaroliV.fummiomniumImperatorisfilio,acPhilip-
piCatholici,ac MaximiRegisfratre,fitfalutataeotempore,quoannofuperioreM.D.LXX II.dieVII.
O&ob.AuguftiniBarbarijPatritij Venetiprudentiifimisinftruduscofilijs, innumerabilemTurcarum
exercitum fudit,vniuerfam fere claflem cepit,actandem de immaniflimo acfcedifrago hofte, in Epiro,
adEchinadas triumphauit.Innumerahicmortaliu,varijsexorbispartibus,corporum variocultu,mul
titudonegotiatur* Ciuitastotatripliciordinepopuliconftat,Patritijfunt,Ciues,&plebs artificum. Im-
perij ac Reip.audoritas apud Patritios confiftit,qui ciim ipfam vrbem,tum ciuitates oppidaque ditionis
Veneta; moderantur. Vrbs in regioneseftdiuifafenas,proindeSextariavocant.Plebanicas congregati-
ones habetLXXII.CcenobiaXLI.quorudecem &feptem couentusmonachornm funt,quatuor &XX.
virginum.Fora coniunttatria.Incapite,quodlittusfpedat,column£e peringentesbina£cernuntur,qua-
rumvnaD.Marci,leoninumalatumfignum:alteraD.Theodoriftatuamfuftinet. Inipfointercolum-
nio,fupplicia de condemnatis fumuntur.Exornatur forum fumptuofiflimo ac mirabili templo D.Mar-
ci,enobiliflimopreciofiflimoq;marmore, non minore artificioquam fumptu conftruclum, cuiusma-
gnificentia,maximi&ftupendiprecijthefaurus,hoclocipropteranguftiamexplicarino poteft. Integro
D.Marcicorporeexornatur.Vicosriuidiuidunt,attranfitusvbiquepontibus coniungitur, vel ligneis,
vellapideis,quorumin vniuerfum,tam publici,quampriuati,CCCC. cenfentur. Nauicularum nume-
rusquib.ciuitas peragratur,VIII.millium amplius efle putatur.Eft etiam intra vrbis ambitu nauale,locus
mcenibus vndiq; validis munitus,&cum opportunis ad cuftodia turribus,quem Arfenale nominant.In
quo perpetuo CCCC.occupantur homines, triremibus, ijfq; rebus, quac ad nauigationem requiruntur,
conficiendis intenti, quorum ftipendia M.CC.in hebdomadam aureorum nummum funt.In ipfo naua
li,nauium longarum,qux in pontibus,ad omnem occafioneparatje perpetubfunt, numerus, ad CC. eft,
praeter alia nauigia minora, vnde vires,opefq;,&litudo rei Venet£,qu£ profedlo nucItalici nominis
gloria,decufque fola eft,facile poflunt intelligi.Prarpotentem hanc vrbem,eiufque ditiones acre-
gna,Centuriones,atq;Tribuni,adannumChriftiSeptingentefimumgubernarunt,
deindeDucisauctoritate adminiftrariccepit. Qiiitamfubtili for-
titione eligitur,nullus vt ambitiofus, vanieq; glorix
cupidus,in tantam fe dignitatem in-
trudere queat.
s
E primis Vcnetiarum initijs, diuerfahiftoriographitradunt.Sabellico
Leanderliibfcribit, prima huius inclytxvrbisinitia, inannumaC N.
CCCCXXI.incidere,quotemporefama iameratfparfa, tranfgreffiiros
Danubium Hunnos,Itali£einuadendscaufa. Itaq; Aquileienfes, &Pata-
uini,ferocimmihoftisterrore, &ob vrbium fuarum interitum, Adriati-
ci maris infulas fugaoccuparunt,& initio in riuum altlim fe recipientes,
prima Venetiarum vrbis fundameta iecere. Skx fnnt in intimo finus A-
driatici receflii.Infulas fere LX. (adie&is tadem alijs duodenis)paruo in-
terfefpaciodifiun£tas,intercurrentibus euripis,continent.QuasaVehe-
mentiori maris impetu,agger tenuis,litusvocant,artificio prouidx natu
M rx,pr^tetus,tuetur:Iscuruus,inftararcus,&oftijsquinis interruptus,qu;£
fingulamodicum portum cfficiunt,nauigijs &aquismarinis aditu in
ftuariaprebet.Opportunahabetflumina, quibusresomnes,ciimadhominu vfum,neceflitatemq;,tum
ad delitias ac voluptates vtiles,inuehuntur. Vt(quod dittu hiirabile) in qua vrbe nihil fcrme gignitur,in
eaomniummaxima&incredibilisexuberet copia. Quarc non inlmerito alafone, L.Si infulam,ff.de
verb.oblig.paradifusdelitiarumappellatur. Quiddepifciu'piabilndantia,dexdificiorumfplendore,de
facratiflimarum edium ornamentis,de venerandorum Patrum prudentia,referamr non immerito inge
nue fatentur omnes,tam potentem,tam nobilem,tam illuftrem,tam opulentam Rempub.Deorum im-
mortalium nutufundatam^eorumqjprouidentia in hodiernum vfq;diem moderatam efle. Quaequide
ad tantum maritims fortunae culmcn euecta fuit, Vt Domina ac Rcgina maris, ab omnibus femper ha-
bita,&abIlluftriflimoIoanneAuftriaco Ca:farisCaroliV.fummiomniumImperatorisfilio,acPhilip-
piCatholici,ac MaximiRegisfratre,fitfalutataeotempore,quoannofuperioreM.D.LXX II.dieVII.
O&ob.AuguftiniBarbarijPatritij Venetiprudentiifimisinftruduscofilijs, innumerabilemTurcarum
exercitum fudit,vniuerfam fere claflem cepit,actandem de immaniflimo acfcedifrago hofte, in Epiro,
adEchinadas triumphauit.Innumerahicmortaliu,varijsexorbispartibus,corporum variocultu,mul
titudonegotiatur* Ciuitastotatripliciordinepopuliconftat,Patritijfunt,Ciues,&plebs artificum. Im-
perij ac Reip.audoritas apud Patritios confiftit,qui ciim ipfam vrbem,tum ciuitates oppidaque ditionis
Veneta; moderantur. Vrbs in regioneseftdiuifafenas,proindeSextariavocant.Plebanicas congregati-
ones habetLXXII.CcenobiaXLI.quorudecem &feptem couentusmonachornm funt,quatuor &XX.
virginum.Fora coniunttatria.Incapite,quodlittusfpedat,column£e peringentesbina£cernuntur,qua-
rumvnaD.Marci,leoninumalatumfignum:alteraD.Theodoriftatuamfuftinet. Inipfointercolum-
nio,fupplicia de condemnatis fumuntur.Exornatur forum fumptuofiflimo ac mirabili templo D.Mar-
ci,enobiliflimopreciofiflimoq;marmore, non minore artificioquam fumptu conftruclum, cuiusma-
gnificentia,maximi&ftupendiprecijthefaurus,hoclocipropteranguftiamexplicarino poteft. Integro
D.Marcicorporeexornatur.Vicosriuidiuidunt,attranfitusvbiquepontibus coniungitur, vel ligneis,
vellapideis,quorumin vniuerfum,tam publici,quampriuati,CCCC. cenfentur. Nauicularum nume-
rusquib.ciuitas peragratur,VIII.millium amplius efle putatur.Eft etiam intra vrbis ambitu nauale,locus
mcenibus vndiq; validis munitus,&cum opportunis ad cuftodia turribus,quem Arfenale nominant.In
quo perpetuo CCCC.occupantur homines, triremibus, ijfq; rebus, quac ad nauigationem requiruntur,
conficiendis intenti, quorum ftipendia M.CC.in hebdomadam aureorum nummum funt.In ipfo naua
li,nauium longarum,qux in pontibus,ad omnem occafioneparatje perpetubfunt, numerus, ad CC. eft,
praeter alia nauigia minora, vnde vires,opefq;,&litudo rei Venet£,qu£ profedlo nucItalici nominis
gloria,decufque fola eft,facile poflunt intelligi.Prarpotentem hanc vrbem,eiufque ditiones acre-
gna,Centuriones,atq;Tribuni,adannumChriftiSeptingentefimumgubernarunt,
deindeDucisauctoritate adminiftrariccepit. Qiiitamfubtili for-
titione eligitur,nullus vt ambitiofus, vanieq; glorix
cupidus,in tantam fe dignitatem in-
trudere queat.
s