DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.12704#0104
•
A V G V S T A>
Vperior Sueuia,olim etiam Rhetia didta,ampliffimas ciuitates ha-
bet.Earu nobiliffima>funt,Augufta Vindelica,& Conftantia,qua
rum vnaNoricu,alteraautem Gallos, feuHeluetiosafpeftat.Illa
vero Imperij Romani,vt hodie cultu & diuitijs cla riffimum,ita o*
rigine quoqivetuftiffimummunicipiumexiftit. QujEinterpifcu-
lentiffimorum fluminum Vindse &Lechi conrluentiam fita,ex
vetuftiffima Sueuorum gente, qusea Iaphet defcendiffe, & hanc
primuminhabitaffeprouinciam fertur,originem fumpfiffe,con-
ftanti annalium teftimonio perhibetur. Politiam quamoptime
conftitutam habet, de qua Achilles Gaffarus Medicus, hunc in
modum: Ciuitasnoitra, celeberrima habet omnisgenerisPanoplia,pr£ecipue£eneorum tor-
mentorum,qu<ebombardasvocamus,aliquotdomos elegantiffimacopiarefertiffimas, fimul
&publicasaliorumartificum,tum tabernas>tumofficinasoperofiffimas, quibusnon tam toti
orbivfitatiiTima,quammercatorumfuorumnummofiffimismonopolijsnotiffima,paucisre-
trb annis euafit. Adha?c,pauperum curam vnicegerit:Extant etiam praeter Xenodochia, segro-
rumacorphanorum holpitalia fpecialesadhuca;des,quibusgratisvelpefteinfedij fuo fouen-
turtempore,velGallica hiclaborante,curantur,vel deniq,-leprofi feorfimadferuantur. Deni-
que,ingentieleemofyna,tumreliquosinopespaffimlibcraliffimeleuat,tum ftudiofospueros,
non parum multos,ex hisdomihumanioribus literis emancipat,forifq; ftipendijs non poeni-
tendisalit.QuinvelfoliFuggaripenurialaborantibus,fedfrugimunicipibus,Annoi5i9.fupra
centum habitationes,tanquam iuftam ciuitatulam,de fuo,apud Iacobinum luburbium funda
runt.Iam qua £equitate,clementia &: prouidentia Magiftratus,quam politice hic pollear,quaue
profperitate,induftria,humanitate,& virtutereliquiciuesinter fefe,aut cum alijs,tum in nego
tijs,velapud Antipodes^ac vtrumq,-mundipolum gerundis, tumineducandorum liberorum
honeftiffimaliberalitate,tum deniqueindomefticae fupelle&ilis nitore,adinfolentiam vfque
certent,nemofaciledixcrit.Suntenim plerumque homines(imprimisblandcefoemell£e) for-
mapulchri,veftitufplendidi,vi£tu voluptuarij^congreffucx: verbisceremoniofi,acl:ionibus a-
ftuti,moribusexotici,&opu3entia?',:,t6toro/. Exquibushodiefedulaopere,& quseftu officiofiffi-
ma,fortefuacontenta exiftir.Mercatoresvero aliquot & Patricij, magno numero natalibus
funtreftituti:multiBaronum nobilitateeminent,nonnullietiam Comitumpr^rogatiuis gau
dcnt,fed Sdntegrum regnum,quidam apud Indospoffident;ade65vt in vniuerfum S.P.Q^Au
fpurgenfisinftar Alabanda? fortunatiffimi (vt Prouerbio habetur) cenferi plane debeanr,
poffintque.Quibus redditibus ver6auriq,&argetidiuitijs,2erarium ciuitatis locupletatum fir,
vel inde conijciet argutus Le&or,qu6d Senatus, exccptis annuis fabricaru (vt fic loquar) publi-
carum condu&ifamulicij,certorumofficiorum,adeocj belli maximi,infinitisimpenfis, pro
folaobtinendapace,fupratrecentamilliaaureorum Rhenenfium,citrapriuatas ciuium con-
tributiones,proximiscxpofuerit,promptapecunia,Comitijs.Vtautem,tanquam condito lu-
ftro,etiam ciuiumcapita, curiofius aliquis, ceu per trafennam obiterqueatejftimare & collige.
re,fciendum procerto,quodanno L549.mille feptingenti,quinque infantes,Baptifmo adhibi-
ti,accommunibusCoemiterijs,milleducentavigintifeptem humana cadauera ,nulla Epide-
miagraffante,fepulta Aufpurgi fuerint.Porr6,etfimultospr£Bclariffimosviros, qui rei htera-
riae ornamento fucrunt, Augufta protulerit,plurimum tamen,eo potiffimum nomine, laudis
meretur,quodC6radum Peutingerum,Iurisperitilfimum S.Ca?fareas M.a confilijs, eruditoril
turb3cediderit,cuinonmod6patria,fed&: vniuerfa Germania, tanquam occupata? regionis
adfertori,plurimum debet,quodpeculiarilibello,Argentoratum,Ncmetes, Vangio-
xies,Moguntiacum,Agrippinenfes,& pleraque loca alia citra Rhenum,
Germania*,non Galliaeadfcribenda,
conuicit.
A V G V S T A>
Vperior Sueuia,olim etiam Rhetia didta,ampliffimas ciuitates ha-
bet.Earu nobiliffima>funt,Augufta Vindelica,& Conftantia,qua
rum vnaNoricu,alteraautem Gallos, feuHeluetiosafpeftat.Illa
vero Imperij Romani,vt hodie cultu & diuitijs cla riffimum,ita o*
rigine quoqivetuftiffimummunicipiumexiftit. QujEinterpifcu-
lentiffimorum fluminum Vindse &Lechi conrluentiam fita,ex
vetuftiffima Sueuorum gente, qusea Iaphet defcendiffe, & hanc
primuminhabitaffeprouinciam fertur,originem fumpfiffe,con-
ftanti annalium teftimonio perhibetur. Politiam quamoptime
conftitutam habet, de qua Achilles Gaffarus Medicus, hunc in
modum: Ciuitasnoitra, celeberrima habet omnisgenerisPanoplia,pr£ecipue£eneorum tor-
mentorum,qu<ebombardasvocamus,aliquotdomos elegantiffimacopiarefertiffimas, fimul
&publicasaliorumartificum,tum tabernas>tumofficinasoperofiffimas, quibusnon tam toti
orbivfitatiiTima,quammercatorumfuorumnummofiffimismonopolijsnotiffima,paucisre-
trb annis euafit. Adha?c,pauperum curam vnicegerit:Extant etiam praeter Xenodochia, segro-
rumacorphanorum holpitalia fpecialesadhuca;des,quibusgratisvelpefteinfedij fuo fouen-
turtempore,velGallica hiclaborante,curantur,vel deniq,-leprofi feorfimadferuantur. Deni-
que,ingentieleemofyna,tumreliquosinopespaffimlibcraliffimeleuat,tum ftudiofospueros,
non parum multos,ex hisdomihumanioribus literis emancipat,forifq; ftipendijs non poeni-
tendisalit.QuinvelfoliFuggaripenurialaborantibus,fedfrugimunicipibus,Annoi5i9.fupra
centum habitationes,tanquam iuftam ciuitatulam,de fuo,apud Iacobinum luburbium funda
runt.Iam qua £equitate,clementia &: prouidentia Magiftratus,quam politice hic pollear,quaue
profperitate,induftria,humanitate,& virtutereliquiciuesinter fefe,aut cum alijs,tum in nego
tijs,velapud Antipodes^ac vtrumq,-mundipolum gerundis, tumineducandorum liberorum
honeftiffimaliberalitate,tum deniqueindomefticae fupelle&ilis nitore,adinfolentiam vfque
certent,nemofaciledixcrit.Suntenim plerumque homines(imprimisblandcefoemell£e) for-
mapulchri,veftitufplendidi,vi£tu voluptuarij^congreffucx: verbisceremoniofi,acl:ionibus a-
ftuti,moribusexotici,&opu3entia?',:,t6toro/. Exquibushodiefedulaopere,& quseftu officiofiffi-
ma,fortefuacontenta exiftir.Mercatoresvero aliquot & Patricij, magno numero natalibus
funtreftituti:multiBaronum nobilitateeminent,nonnullietiam Comitumpr^rogatiuis gau
dcnt,fed Sdntegrum regnum,quidam apud Indospoffident;ade65vt in vniuerfum S.P.Q^Au
fpurgenfisinftar Alabanda? fortunatiffimi (vt Prouerbio habetur) cenferi plane debeanr,
poffintque.Quibus redditibus ver6auriq,&argetidiuitijs,2erarium ciuitatis locupletatum fir,
vel inde conijciet argutus Le&or,qu6d Senatus, exccptis annuis fabricaru (vt fic loquar) publi-
carum condu&ifamulicij,certorumofficiorum,adeocj belli maximi,infinitisimpenfis, pro
folaobtinendapace,fupratrecentamilliaaureorum Rhenenfium,citrapriuatas ciuium con-
tributiones,proximiscxpofuerit,promptapecunia,Comitijs.Vtautem,tanquam condito lu-
ftro,etiam ciuiumcapita, curiofius aliquis, ceu per trafennam obiterqueatejftimare & collige.
re,fciendum procerto,quodanno L549.mille feptingenti,quinque infantes,Baptifmo adhibi-
ti,accommunibusCoemiterijs,milleducentavigintifeptem humana cadauera ,nulla Epide-
miagraffante,fepulta Aufpurgi fuerint.Porr6,etfimultospr£Bclariffimosviros, qui rei htera-
riae ornamento fucrunt, Augufta protulerit,plurimum tamen,eo potiffimum nomine, laudis
meretur,quodC6radum Peutingerum,Iurisperitilfimum S.Ca?fareas M.a confilijs, eruditoril
turb3cediderit,cuinonmod6patria,fed&: vniuerfa Germania, tanquam occupata? regionis
adfertori,plurimum debet,quodpeculiarilibello,Argentoratum,Ncmetes, Vangio-
xies,Moguntiacum,Agrippinenfes,& pleraque loca alia citra Rhenum,
Germania*,non Galliaeadfcribenda,
conuicit.