DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.33172#0031
1496 ha. Pragę po włączeniu do Warszawy również otoczono walem, sięgającym
od północy do obecnej uł. Starzyńskiego, na wschodzie nieco poza uh Targową,
a na południe w okolice parku Skaryszewskiego.
Duże znaczenie dla zwartości przestrzennej miasta i jego rozwoju gospodarczego
miało zniesienie jurydyk w r. 1791.
Rozwój urbanistyczny Warszawy w ciągu XVIII w., a więc realizacja założenia
saskiego i Osi Stanisławowskiej, wytyczenie Marszałkowskiej i jej przecznic oraz
ulic w dzielnicach zachodnich, określi! zasadnicze rozplanowanie dzisiejszego
śródmieścia. Warszawa, stanowiąca zlepek miasta z jurydykami i z posiadłościami
dworów szlacheckich, w latach panowania Stanisława Augusta przekształciła się
w nowoczesny organizm miejski. Stała się ważnym ośrodkiem handlu i produkcji
manufakturowej. W r. 1792 miała prawie 100 000 mieszkańców. Warstwą domi-
nującą w życiu miasta było mieszczaństwo.
Po trzecim rozbiorze Rzeczypospolitej (1795) Warszawa zdegradowana została do
roli prowincjonalnego miasta pruskiego. Odpływ szlachty oraz ograniczenie pro-
dukcji spowodowały obniżenie łiczby mieszkańców do około 63 500 w r. 1800. Po
oswobodzeniu spod rządów pruskich Warszawa stała się stolicą nowo utworzonego
Księstwa Warszawskiego. Liczba ludności wzrosła w r. 1813 do 78 800. Powstały
pierwsze projekty uregulowania miasta oraz przebicia nowych arterii (plan Żacz-
kowskiego). Mimo że ruch budowlany ożywił się (nowe kamienice wzniesiono na
Długiej i Bednarskiej), względy wojskowe spowodowały wyburzenie około 200 do-
mów i kościoła bernardynów na Pradze w celu założenia ufortyfikowanego przy-
czółka mostowego.
Dopiero okres Królestwa Polskiego przyniósł sprawną, planową akcję regulacji
i porządkowania miasta. Wartość tych prac polegała na założeniu nowych lub
uregulowaniu starych kilkunastu wielkomiejskich placów o charakterze reprezen-
tacyjnym (Teatralny, Bankowy-obecnie Dzierżyńskiego, Trzech Krzyży, Żamko-
Uktad p!aców Warszawy w X!X w.
27
od północy do obecnej uł. Starzyńskiego, na wschodzie nieco poza uh Targową,
a na południe w okolice parku Skaryszewskiego.
Duże znaczenie dla zwartości przestrzennej miasta i jego rozwoju gospodarczego
miało zniesienie jurydyk w r. 1791.
Rozwój urbanistyczny Warszawy w ciągu XVIII w., a więc realizacja założenia
saskiego i Osi Stanisławowskiej, wytyczenie Marszałkowskiej i jej przecznic oraz
ulic w dzielnicach zachodnich, określi! zasadnicze rozplanowanie dzisiejszego
śródmieścia. Warszawa, stanowiąca zlepek miasta z jurydykami i z posiadłościami
dworów szlacheckich, w latach panowania Stanisława Augusta przekształciła się
w nowoczesny organizm miejski. Stała się ważnym ośrodkiem handlu i produkcji
manufakturowej. W r. 1792 miała prawie 100 000 mieszkańców. Warstwą domi-
nującą w życiu miasta było mieszczaństwo.
Po trzecim rozbiorze Rzeczypospolitej (1795) Warszawa zdegradowana została do
roli prowincjonalnego miasta pruskiego. Odpływ szlachty oraz ograniczenie pro-
dukcji spowodowały obniżenie łiczby mieszkańców do około 63 500 w r. 1800. Po
oswobodzeniu spod rządów pruskich Warszawa stała się stolicą nowo utworzonego
Księstwa Warszawskiego. Liczba ludności wzrosła w r. 1813 do 78 800. Powstały
pierwsze projekty uregulowania miasta oraz przebicia nowych arterii (plan Żacz-
kowskiego). Mimo że ruch budowlany ożywił się (nowe kamienice wzniesiono na
Długiej i Bednarskiej), względy wojskowe spowodowały wyburzenie około 200 do-
mów i kościoła bernardynów na Pradze w celu założenia ufortyfikowanego przy-
czółka mostowego.
Dopiero okres Królestwa Polskiego przyniósł sprawną, planową akcję regulacji
i porządkowania miasta. Wartość tych prac polegała na założeniu nowych lub
uregulowaniu starych kilkunastu wielkomiejskich placów o charakterze reprezen-
tacyjnym (Teatralny, Bankowy-obecnie Dzierżyńskiego, Trzech Krzyży, Żamko-
Uktad p!aców Warszawy w X!X w.
27