DOI article:
Mylōnas, K.: Ptykton ex Eretrias katoptron
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14594#0121
217
πτγκτοΝ εξ ερετριας κατοπτρον
218
της υπάρχων1, τό κάτοπτρον, το δποΐον κρατεί
τη χειρί2, δυσκο,λωτέρα δμως αποβαίνει ή ανα-
γωγή της παοαστάσ'εως ταύτης εις τήν Αφροδί-
την εν τοις μνηυνέιοις έκεινοις, εν οις ουοεν υπαρ-
/ει σύμβολον χαρακτηριστικόν της θεας ταύτης"
ό'μως δέ και έν τούτοις πιθανόν εινε ότι παριστά-
νεται ή Αφροδίτη, διότι ευρέθησαν έπί μνημείων
της τέχνης ό'μοιαι παραστάσεις γυναικείων μορφών
Φερομένων έπί κύκνων, αί'τινες δεν έχουσι μεν σύμ-
€ολόν τι χαρακτηριστικών της θεας, εχουσιν όμως
τό όνομα αυτής έπιγεγραμμένον ή έγκεχαραγμέ-
νον. Τοιούτον εινε το εκ Καμείρου καλών χρόνων
και έξαιρέτου τέχνης άγγεΐον τοΰ Βρεττανικοΰ
Μουσείου3, και έπί τίνος δέ Τυρρηνικού κατόπτρου
μέ τήν αυτήν παράστασιν εινε έγκεχαραγμένον
τυρρηνιστί τό όνομα της Οεας Τϋΐ'3η4. Αλλως δέ
γνωστότατον εινε οτι δ κύκνος εινε πτηνόν ιερόν"
της Αφροδίτης, ώς δέ ορθώς παρετηρήΟη ή έκ
της θαλάσσης γεννηΟεϊσα θεά, ήτις πανταχού όπου
γης πατήση τον πόδα αύτης προκαλεί τήν φυτικήν
δύναμιν της ανοίξεως, και συντελεί εις τήν ρλά-
στησιν των ανθέων, έδύνατο καταλληλότατα νά
παρασταθη φερομένη ύπό τοΰ κύκνου, του πτηνοΰ
της ανοίξεως5. Έκ των είρημένων φαίνεται ότι ή
έπί του κατόπτρου ήμών έπί κύκνου φερομένη γυ-
ναικεία μορφή εινε πιΟανώτατα ή Αφροδίτη" αλλ
ό'μως δεν άςΊοΰμεν ότι ή έςηγησις αύτη εινε
κατ' ανάγκην ή μόνη, και ότι εινε ουνατον οι αυ-
τής νά έξηγηθώσι πασαι αί μεμονωμέναι τοιούτου
είδους μορφαί11.
Ικανά ταΰτα περι της παραστασείος ταύτης,
' ΑγοΙι. ΖβϊΙ. 1858, πίν. 120, 3, ΕΙΐΙο ΟθΓΛΠίοχΓ. τόμ. 4, κίν.
3, 4, 5.
2 Οοι·Ιιβι·(Ι ΕΐΓ. 8ρίβ!?ο1. πίν. 110.
:ι II. Βπιιιη, βορρί. ζ. ά. ΒΧαά. νυιι 0»γ1. 8ΐπι1)β, σελ. 14.
'· ΟοιΊιηπΙ ΕΙγ. 8ρίθ£θΙ πίν. 3.Ί, 1 πρβλ. ζαί 1Ι0.
» ί»1ιη. ίν ΑγοΙι. ΖοίΙ. 1858 σελ. 236 πρβλ. ζαί ΒβποΗΐθ ά.
Κόη. 8;ίΟΓι. ΟβδβΙΙ. ά. \Υί58. 1852 σελ. 6', ζαί 1853 σελ. 18
Χ. έξ. ί .
0 Έν πολυαρίΟμοις της τέ/_νης μνημείοις εύ'ρηται ό ζύζνος μετά
της Λήδας, άλλ' Ιν αύτοΐς ή παράστασις ιίνε ό'λω; διάφορος, ορμώ-
μενη εξ άλλου μύθου, ζαί ζατ' άχολουΟίαν δεν συνταυτίζεται προς την
ήμετέραν ένταϋΟα. ί Πρβλ. ^Ιιη Αΐ'οΙιϋυΙ. ΒβίΙΐίί^'ο σελ. 1-11)·
δμως δέ χαί ΐδιαίτεραι τοπιζαί περιστάσεις συντελοϋ'σι πολλάζι; εΐ;
οοΟοτέραν των τοιούτων παραστάσεων έςήγησιν ούτω π. */. ή επ^
Καααοιναίων νομισμάτων έπ'ι ζύζνου φερομένη γυναικεία μορφή ορθώς
έςηγήΟη ώς ή νύμφη Καμάρινα, έξ ής έλαβε ζαί τό όνομα ή λίμνη
παρά τήν οποίαν έζτίσΟη ή ομώνυμος αύτη πο'λις (πρβλ. ,ΙαΙιΙΙ Ββ-
ΠοΙίΙΟ ένθα ανωτέρω, ζα'ι ΑγοΙι. ΖβίΙ. 1858 σελ. 233-235).
ας μεταβώμεν τώρα εις τήν έξήγησιν της εφίππου
γυναικός.
Μεταξύ τών Οεαινών τών έπι ίππου φερομένων
άπαντα συχνάκις ή ΣεΛήγη' γνωστόν εινε ότι αυ-
τός ό Φειδίας παρέστησεν τήν Σελήνην έπι της
βάσεως τοΰ θρόνου τοΰ έν "Ολυμπία Διός έλαύνου-
σαν ί'ππον ', άλλά και έπί άλλων της τέχνης μνη-
μείων δέν υστερεί, οίον έπί τοΰ μεγάλου έν Περ-
γάμω βωμοΰ 2 συνηθέστατα δέ έπι αγγείων :!.
Γινές στηριζόμενοι εΐ; τό άκόλουΟον νωρίον τοΰ
Λυριπιοου '.
"Οθεν ερις τό τε τττερωτόν
'Αλίου μετε'βαλεν άραα,
την προ: εσ-ε'ραν κέλευθον
ουρανού προιτχρι/.όσασα
ριονόπωλον εις Άώ.
Εν τω όποίω ή Πώς ώς μονόπωάος άναφέρε-
ται, παραδέχονται και τήν Οεάν ταύτην έφιππον,
άλλ ή γνησιότης τοΰ χωρίου τούτου εινε ΰ-οπτοςΓ'
προς δέ τούτοις έν ουδεμία τών πολυαρίθμων αυ-
τής έν τή τέχνη παραστάσεων άπαντα ή θεά αύτη
έφιππος- τό δέ άναφερόμενον έν τοις εις "Οαηοον
σχολίοις '' « οτι ό Ζενο, ϊ'ΰωκε τη Ήοϊ άεηϋεί&ζΐ
αντον τλν Πήγασον (Ίώρον πρ6<: τΐ> άκόπωο. ττε-
ριϊέναι τάς τοΰ κόσμου περιόδους » εινε άμφίβο-
λον,διότι δέν έξάγεται έξ αύτοΰ, αν ή θεά μετεχει-
ρίσΟη τον Πήγασον δια νά ίπ-εύη ή δια νά ζευγνύη
αύτόν οπό τό άρμα της. Ύπό τήν αυτήν δέ άμφί-
βολον εννοιαν δύνανται νά ύπαχΟώσι και οί έ;ής
στίχοι τοΰ Λυκόφρονος '.
Ήώς (λέν αΐττϋν άρτι Φηγίου ττάγον
κραιττνοϊ: ΰττερ-οτατο Πηγάσου -τεροϊ;,
ΤιΟωνόν έν κοίτγιτι της Κε'ρνης πελας
λιπ οΰσα.
1 Παυσ. 5, 2, 8.
2 νοιΊ. ΒοιϊοΙιΙ. I. σελ. 5ί. II.
3 Μοη (Ιοί Ιιικί 2, πίν. ;Ι1 πρβλ. ζαί πίν. 55. Μίηοινΐιπ ΒαΙΙ.
ΝαροΙ.Ν. 8. τόμ 1 σελ. 143 πρβλ. ζα'ι δίορίιαηί Ο.Κ. 1860 σελ.
44. ΒαΙΙ. άοΙ. [πϊΙ. ηιοΙι. 1851. σελ. 44 πρβλ. ζαί 3(βρΙιαηί ενθα
ανωτέρω. ΒαΠ. ΝαρυΙ. Ν. 8 τομ. 2 σελ. 60. 64. βίβρίιαηί Νίιη-
Ιιαϋ αηίΐ βίΓ&ΙθηΙιι-αηζ σελ. 58.0οοί1 8ιηϊΐΙι έν Ιουτηδί. υΠΙοΙ-
Ιεαίο βίαιίϊβδ Τομ. 9. 1888 σελ. 10.
« Όρεστ. στ. 1001.
:ι δίβρίιαηϊ Ο. Κ. 1860, σελ. 48.
0 Ίλ. 6. 155 πρβλ. ζαί ε. Μ. έν λ. 'Λλήϊον.
7 Κασσ. 16.
πτγκτοΝ εξ ερετριας κατοπτρον
218
της υπάρχων1, τό κάτοπτρον, το δποΐον κρατεί
τη χειρί2, δυσκο,λωτέρα δμως αποβαίνει ή ανα-
γωγή της παοαστάσ'εως ταύτης εις τήν Αφροδί-
την εν τοις μνηυνέιοις έκεινοις, εν οις ουοεν υπαρ-
/ει σύμβολον χαρακτηριστικόν της θεας ταύτης"
ό'μως δέ και έν τούτοις πιθανόν εινε ότι παριστά-
νεται ή Αφροδίτη, διότι ευρέθησαν έπί μνημείων
της τέχνης ό'μοιαι παραστάσεις γυναικείων μορφών
Φερομένων έπί κύκνων, αί'τινες δεν έχουσι μεν σύμ-
€ολόν τι χαρακτηριστικών της θεας, εχουσιν όμως
τό όνομα αυτής έπιγεγραμμένον ή έγκεχαραγμέ-
νον. Τοιούτον εινε το εκ Καμείρου καλών χρόνων
και έξαιρέτου τέχνης άγγεΐον τοΰ Βρεττανικοΰ
Μουσείου3, και έπί τίνος δέ Τυρρηνικού κατόπτρου
μέ τήν αυτήν παράστασιν εινε έγκεχαραγμένον
τυρρηνιστί τό όνομα της Οεας Τϋΐ'3η4. Αλλως δέ
γνωστότατον εινε οτι δ κύκνος εινε πτηνόν ιερόν"
της Αφροδίτης, ώς δέ ορθώς παρετηρήΟη ή έκ
της θαλάσσης γεννηΟεϊσα θεά, ήτις πανταχού όπου
γης πατήση τον πόδα αύτης προκαλεί τήν φυτικήν
δύναμιν της ανοίξεως, και συντελεί εις τήν ρλά-
στησιν των ανθέων, έδύνατο καταλληλότατα νά
παρασταθη φερομένη ύπό τοΰ κύκνου, του πτηνοΰ
της ανοίξεως5. Έκ των είρημένων φαίνεται ότι ή
έπί του κατόπτρου ήμών έπί κύκνου φερομένη γυ-
ναικεία μορφή εινε πιΟανώτατα ή Αφροδίτη" αλλ
ό'μως δεν άςΊοΰμεν ότι ή έςηγησις αύτη εινε
κατ' ανάγκην ή μόνη, και ότι εινε ουνατον οι αυ-
τής νά έξηγηθώσι πασαι αί μεμονωμέναι τοιούτου
είδους μορφαί11.
Ικανά ταΰτα περι της παραστασείος ταύτης,
' ΑγοΙι. ΖβϊΙ. 1858, πίν. 120, 3, ΕΙΐΙο ΟθΓΛΠίοχΓ. τόμ. 4, κίν.
3, 4, 5.
2 Οοι·Ιιβι·(Ι ΕΐΓ. 8ρίβ!?ο1. πίν. 110.
:ι II. Βπιιιη, βορρί. ζ. ά. ΒΧαά. νυιι 0»γ1. 8ΐπι1)β, σελ. 14.
'· ΟοιΊιηπΙ ΕΙγ. 8ρίθ£θΙ πίν. 3.Ί, 1 πρβλ. ζαί 1Ι0.
» ί»1ιη. ίν ΑγοΙι. ΖοίΙ. 1858 σελ. 236 πρβλ. ζαί ΒβποΗΐθ ά.
Κόη. 8;ίΟΓι. ΟβδβΙΙ. ά. \Υί58. 1852 σελ. 6', ζαί 1853 σελ. 18
Χ. έξ. ί .
0 Έν πολυαρίΟμοις της τέ/_νης μνημείοις εύ'ρηται ό ζύζνος μετά
της Λήδας, άλλ' Ιν αύτοΐς ή παράστασις ιίνε ό'λω; διάφορος, ορμώ-
μενη εξ άλλου μύθου, ζαί ζατ' άχολουΟίαν δεν συνταυτίζεται προς την
ήμετέραν ένταϋΟα. ί Πρβλ. ^Ιιη Αΐ'οΙιϋυΙ. ΒβίΙΐίί^'ο σελ. 1-11)·
δμως δέ χαί ΐδιαίτεραι τοπιζαί περιστάσεις συντελοϋ'σι πολλάζι; εΐ;
οοΟοτέραν των τοιούτων παραστάσεων έςήγησιν ούτω π. */. ή επ^
Καααοιναίων νομισμάτων έπ'ι ζύζνου φερομένη γυναικεία μορφή ορθώς
έςηγήΟη ώς ή νύμφη Καμάρινα, έξ ής έλαβε ζαί τό όνομα ή λίμνη
παρά τήν οποίαν έζτίσΟη ή ομώνυμος αύτη πο'λις (πρβλ. ,ΙαΙιΙΙ Ββ-
ΠοΙίΙΟ ένθα ανωτέρω, ζα'ι ΑγοΙι. ΖβίΙ. 1858 σελ. 233-235).
ας μεταβώμεν τώρα εις τήν έξήγησιν της εφίππου
γυναικός.
Μεταξύ τών Οεαινών τών έπι ίππου φερομένων
άπαντα συχνάκις ή ΣεΛήγη' γνωστόν εινε ότι αυ-
τός ό Φειδίας παρέστησεν τήν Σελήνην έπι της
βάσεως τοΰ θρόνου τοΰ έν "Ολυμπία Διός έλαύνου-
σαν ί'ππον ', άλλά και έπί άλλων της τέχνης μνη-
μείων δέν υστερεί, οίον έπί τοΰ μεγάλου έν Περ-
γάμω βωμοΰ 2 συνηθέστατα δέ έπι αγγείων :!.
Γινές στηριζόμενοι εΐ; τό άκόλουΟον νωρίον τοΰ
Λυριπιοου '.
"Οθεν ερις τό τε τττερωτόν
'Αλίου μετε'βαλεν άραα,
την προ: εσ-ε'ραν κέλευθον
ουρανού προιτχρι/.όσασα
ριονόπωλον εις Άώ.
Εν τω όποίω ή Πώς ώς μονόπωάος άναφέρε-
ται, παραδέχονται και τήν Οεάν ταύτην έφιππον,
άλλ ή γνησιότης τοΰ χωρίου τούτου εινε ΰ-οπτοςΓ'
προς δέ τούτοις έν ουδεμία τών πολυαρίθμων αυ-
τής έν τή τέχνη παραστάσεων άπαντα ή θεά αύτη
έφιππος- τό δέ άναφερόμενον έν τοις εις "Οαηοον
σχολίοις '' « οτι ό Ζενο, ϊ'ΰωκε τη Ήοϊ άεηϋεί&ζΐ
αντον τλν Πήγασον (Ίώρον πρ6<: τΐ> άκόπωο. ττε-
ριϊέναι τάς τοΰ κόσμου περιόδους » εινε άμφίβο-
λον,διότι δέν έξάγεται έξ αύτοΰ, αν ή θεά μετεχει-
ρίσΟη τον Πήγασον δια νά ίπ-εύη ή δια νά ζευγνύη
αύτόν οπό τό άρμα της. Ύπό τήν αυτήν δέ άμφί-
βολον εννοιαν δύνανται νά ύπαχΟώσι και οί έ;ής
στίχοι τοΰ Λυκόφρονος '.
Ήώς (λέν αΐττϋν άρτι Φηγίου ττάγον
κραιττνοϊ: ΰττερ-οτατο Πηγάσου -τεροϊ;,
ΤιΟωνόν έν κοίτγιτι της Κε'ρνης πελας
λιπ οΰσα.
1 Παυσ. 5, 2, 8.
2 νοιΊ. ΒοιϊοΙιΙ. I. σελ. 5ί. II.
3 Μοη (Ιοί Ιιικί 2, πίν. ;Ι1 πρβλ. ζαί πίν. 55. Μίηοινΐιπ ΒαΙΙ.
ΝαροΙ.Ν. 8. τόμ 1 σελ. 143 πρβλ. ζα'ι δίορίιαηί Ο.Κ. 1860 σελ.
44. ΒαΙΙ. άοΙ. [πϊΙ. ηιοΙι. 1851. σελ. 44 πρβλ. ζαί 3(βρΙιαηί ενθα
ανωτέρω. ΒαΠ. ΝαρυΙ. Ν. 8 τομ. 2 σελ. 60. 64. βίβρίιαηί Νίιη-
Ιιαϋ αηίΐ βίΓ&ΙθηΙιι-αηζ σελ. 58.0οοί1 8ιηϊΐΙι έν Ιουτηδί. υΠΙοΙ-
Ιεαίο βίαιίϊβδ Τομ. 9. 1888 σελ. 10.
« Όρεστ. στ. 1001.
:ι δίβρίιαηϊ Ο. Κ. 1860, σελ. 48.
0 Ίλ. 6. 155 πρβλ. ζαί ε. Μ. έν λ. 'Λλήϊον.
7 Κασσ. 16.