Mercuriale, Girolamo; Coriolanus, Christophorus [Ill.]: Hieronymi Mercvrialis De Arte Gymnastica: Libri Sex, In Qvibvs Exercitationvm Omnivm Vetustarum genera, loca, modi, facultates, & quidquid denique ad corporis humani exercitationes pertinet, diligenter explicatur ; Opus non modo medicis, verum etiam omnibus antiquarum rerum cognoscendarum, & valetudinis conseruandae studiosis admodum vtile (Venetiis, 1601) [Cicognara, 1711-3]

S E C V N D V S. . 9 j
A paruam pilam,& non mediam inter paruam&: magnam; quemad-
modum voluerunt nonnulli,fuisse comprobatur, unde Sc ludus,qui
hodie a calce nuncupatur,etsi in aliquibus assimiletur harpasto, in
hoc tamen ab harpasto antiquorum differre uidetur,quod illud
paruum erat;pila autem,qua nostrates calce ludunt,maior est.Nam
& antiquiores in puluerunlento solo hac pila ludebant, ut testatus
est Martialislib.4#
Siue Uarpasiamanu puluerulenta rapis. dt libro 7.
3S(on Harpasla vagus puluerulenta rapis & libro 14.
Haec rapit Unteai velox in puluere Draucus,
Grandia qui vano calla labore sacit,
Quae omnia argumento esse possunt, hanc exercitationem perar-
duam fuisse/olisque ualidioribus hominibus conuemsse. quod ete
H nim nequaquam mulieres hoc genere ludere ualerent, praeter
Ouidij testimonium de ludis uirorum itascnbentis,
Hos ignaua iocos tribuit natura puellis,
Materia ludunt vberiore viri.
Sunt illis celeresq. pilae, iaculumq. trochique,
lArmaque, <& in gyros ire coaclus equus :
Eiusdem poetae versus comprobant, ubi Philaenim quandam tri- 3• de ane
badem exprobrans, quod omnibus iere uirorum munijs fungere-aman u
tur,quasi rem mulieribus prae alijs maxime insueram ageret, post
multa dixit,
Harpado quoque subligata ludit.
Ideo mirarisoleo,curCoelius Aurelianus in curanda pueroru epi- ^^.r.ser.
lepsia uelitnutricessphaeraeludo,uel aliquasaltatione exerceri,
nisisitsphaeraapudipsumfollis,quem,&c pueros,dcsenes vsurpas-
C se,supra docui.Auicenna cuiusdam pilae ligneae mentionem facit,
de quaposterius uerba facia,cum ad praesente de sphaeristica alte-
ra saltatoriae parte tra&atione minime pertineat, de qua haec satis.
Orche Hic a fue tertia faltatoriae farte, Cap. V l,
RES saltatoriae partes,cubistica,sphaeristica,& q nomi
ne generis uocatur (impliciter, saltatione, insuperiori-
bus essecimus: quaru duabus iam declaratis tertia modo
subnededauenit de qua haec a nobis declarabutur,pri
mo qd fuerit,secudo quot species habuerit, tertio cur ea vterentur
maiores nostri,quarto & ultimo in quo loco , «Sc a quibus exerceret.
Anstotelesitaq.in principio suae poetices,cudixisset, olapoeseos
genera in hoc conuenire, quod imitationes sint, imitationes diui-
Gymnasika. H dit