Mercuriale, Girolamo; Coriolanus, Christophorus [Ill.]: Hieronymi Mercvrialis De Arte Gymnastica: Libri Sex, In Qvibvs Exercitationvm Omnivm Vetustarum genera, loca, modi, facultates, & quidquid denique ad corporis humani exercitationes pertinet, diligenter explicatur ; Opus non modo medicis, verum etiam omnibus antiquarum rerum cognoscendarum, & valetudinis conseruandae studiosis admodum vtile (Venetiis, 1601) [Cicognara, 1711-3]

TERTI? S/ 143
/V Adeo mortem,ac vulnera intrepide obibant,ut nec ingemiscere-nr»
v nec multu mutarent,huiusmodi uero nefandas hominu caedes cum
sustinere oculis no postet optimus Imperator Antonin*, narrat Dio
euedido cauisse.ut gladiatores no acuto ferro, sed obtusis gladijs,
& teretibus dimicarent, quod hodie fa&itant, qui pugnadi arti di™
scendae opera nauant.Secunda turpitudinis fpecies,qua monoma-
chiae huiusprofellio notabat,fuit ciboru genus,liquide Plinius me-
moriae prodidit gladiatores hordearios vocatos, quia antiquitus £'r^0e‘J^
hordeo uiditabant, sicut Post Plinium Galenus eosdem & faba, & alim.fec.
ptisana uesci solitos scriptum prodidit.Tertium gladiatorii abomi-
nandum institutum erat, in ipso certamine sanguine ex vulnere ad-
uersarij bibere,tamquam i js ad confirmandu animu,&: uires effica-
citer conferret,nec non post pugnam cinerem pro medela potare,
B quod retulit Plinius, itaq. de his,praeclare admodum sica Cypria- {£*?•£**
no declamatu est. Paratur gladiatorius ludus, ut libidine crudeliu uki.
luminu sanguis oble&et. Impletur in succum cibis fortioribus cor-
pus, &: a ruinae thorismebroru moles robustapinguescit,ut sagina- „
tus in poena carius pereat. Homo occidi tur in hominis uoiuptate; „
&: ut quis possit occidere,peritia est.usus est,ars est,scelus non tatum „
geritur,sed docet-.quid potest inhumanius,quid a cerbius dici ? di- „
sciplina est,ut perimere quis possit,6c gloria est,qd peremit.Quid il }5
lud,oro te,quale est,ubi se feris obijciut,quos nemo damnauit,aeta- „
te integra,honesta satis forma,uestepretiosa viuentesin vltroneum „
sunusornantur,malissuismiserigloriant, pugnant ad bestiasnocri „
mine,sedfurore:Ipedantfiliossuospatres, Frater in cau ea,&: soror „
q praesto est, &spe<ftaculi licet pretiu largior munerisapparatusam- „
plificet, ut maeroribus suis mater intersitrhoc ,proh dolor,materi „
redimit, & in tamimpijsspedaculis,taq. diris e (Te se non putant ocu „
lis parricidas.Hadenusuir ilieChristianus, cuius oratione hic ex- }>
seribere placuit,qd ad gladiatoriae exercitationis prauitate osten-
dendam,nil luculentius haberi possit. Qua tn prauitate illud mihi
ualde turpius existimare in mente uenit,qd & Reipub.libertatis,&c
Imperatoru temporibus rari fuerint siue nobiles,siueignobiles,siue
colulares,siue Imperatores,qui spedacula adeoiinhumana,ac omni
flagitio,&:saeuitia plena libenter, atq. maxima cum uoluptate non
intuerentur. Numquid autem cuiusuis generis homines, an igno-
bilissimi dumtaxat,gladiatoria exercerent,anceps ualde sum.quod
enim Lentulus Capuae,ut ferunt,gladiatores aleret, quod C. Te-
rentius Lucanus, au&ore Plinio,gladiatorum quadraginta paria in
foro per triduum auosuo,a quo adoptatus fuerat,dederit,quod ue-
Cymnastica. L naies