Modus: Prace z historii sztuki (10-11.2011)

Wstępie (por. s. 7). Przecież wieża ratusza
nie została zbudowana w 1848 r. (s. 22),
a odwrotnie - w tym roku spłonęła. Grand
Hotel wybudowano w roku 1893, a nie
w 1898, gmach Galicyjskiego Towarzy-
stwa Muzycznego - w 1908, a nie w 1910,
zaś kościół św. Elżbiety został ukończony
w 1911 roku, a nie w 1907 (wszystko s. 23).
Nigdy nie istniał usytuowany „na południo-
wym krańcu Wałów Hetmańskich (...) pasaż
handlowy, znajdujący swoją ciągłość w ul.
Akademickiej" (s. 23); chodzi tu zapewne

0 pasaż Mikolascha, który łączył ul. Koper-
nika z ul. Sienkiewicza, ewentualnie z ul.
Bielowskiego. Tak samo nigdy nie istniał
„Miejski Zarząd Budowlany" (s. 22), tylko
Miejski Urząd Budowlany. Ignacy Drexler
(1878-1930), wg R. Cielątkowskiej, opra-
cowywał plan Wielkiego Lwowa aż do roku
1935 (s. 24). Takie bagatelizowanie działal-
ności tego wybitnego urbanisty wcale nie
powinno dziwić: odpowiedniej analizy brak
w odpowiednim rozdziale, podobnie jego
biogramu próżno szukać w ułożonym przez
Autorkę Katalogu architektów i budowni-
czych (s. 304-325).

Jak już wspomniano, drugi rozdział zo-
stał dołączony do tekstu mechanicznie, więc
R. Cielątkowska uzupełniła go trzecim, Ar-
chitektura polska lat 1918-1939 w kontekś-
cie spuścizny porozbiorowej, na przykładzie
wybranych ośrodków (s. 24-41), rzeczy-
wiście z wyjątkiem Lwowa. Prawie we
wszystkich wymienionych ośrodkach działa-
li w tym czasie architekci i budowniczowie
w ten lub inny sposób związani ze Lwowem,
głównie absolwenci tutejszej politechniki,
więc chyba warto by było, w nawiązaniu
do tematu książki, zaakcentować ich rolę

1 miejsce w rozwoju architektury innych re-
gionów Polski. Jednak Autorka tylko raz, i to
pobieżnie, wspomina o ich istnieniu (s. 31).
Ponadto tekst rozdziału razi dużą liczbą cy-
tatów; jest to w ogóle charakterystyczne dla
stylu R. Cielątkowskiej, co da się zauważyć

i w innych częściach książki, szczególnie

w następnej zatytułowanej Urbanistyka
(s. 44-52).

Temat urbanistycznego rozwoju Lwowa
został wyraźnie zaznaczony w tytule książki
na równi z architekturą. Jednak, ku zasko-
czeniu czytelnika, urbanistyce poświęcono
chyba najmniejszą część tekstu (s. 44-52).
W jeszcze większe zaskoczenie może wpro-
wadzić lektura tej części tych, którzy chcie-
liby się zapoznać z dokładną historią urba-
nistycznego rozwoju Lwowa w omawianym
okresie i znaleźć dokładną jego analizę. Wła-
śnie tego oczekuje się od polskiego badacza,
ponieważ Lwów był jednym z głównych
ośrodków rozwoju polskiej urbanistyki. Tu,
na miejscowej politechnice, powstała pierw-
sza polska Katedra Budowy Miast (1913),
a jeszcze przed 1918 r. wykształciły się
trzy odrębne metody planowania i regulacji
miast - Ignacego Drexlera, Artura Kuhnela
i Romana Felińskiego, ostatni był również
autorem pierwszego polskiego podręcznika
w tej dziedzinie (1916)2. Kontynuacją tych
procesów było opracowanie m.in. planów
„Wielkiego Lwowa", utworzonego 1 IV
1930 roku przez przyłączenie do miasta
gmin podmiejskich. Był to punkt zwrotny
w terytorialnym rozwoju miasta i stanowiło
to bodziec do sporządzenia nowego regu-
lacyjnego planu Lwowa. Lecz na próżno
szukać informacji na ten temat w tekście
R. Cielątkowskiej. Sam tekst zresztą więcej
przypomina notatki do napisania odpowied-
niej części monografii. Przeważają cytaty
(jawne lub ukryte) lub ich zestaw połączony
marginalnymi uwagami Autorki.

Cytaty dominująjuż we Wprowadzeniu
(s. 4). Charakterystyka urbanistycznego
rozwoju Lwowa na przełomie XIX i XX w.
zaczyna się mało zrozumiałym zdaniem:
„Nowe idee propagowane w tym czasie
w Europie, zetknęły się we Lwowie z natu-
ralnymi tendencjami rozwoju miasta wpisu-

2 J. Lewicki, Między tradycją a nowoczes-
nością. Architektura Lwowa lat 1893—1918, War-
szawa 2005, s. 379-398.

199