DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.42397#0035
Flaxman 1793 - Picasso 1903 *&31
dowywać przypisami, każdy bowiem ma wielką „literaturę przedmio-
tu”. Największą oczywiście sam Picasso. Dawno już zwracano uwagę,
że chęć wyczerpania „stanów badań” sprawia, iż historia sztuki staje się
historią swoich własnych poglądów16, że - jak sztuka współczesna -
staje się autotematyczna. W wypadku Picassa, paradoksalnie, takie nie-
bezpieczeństwo nie grozi, bo „stan badań” nad dorobkiem artysty, któ-
ry żył długo i tworzył bardzo dużo, jest praktycznie nie do ogarnięcia.
Usługi informatyczne są raczej blokadą niż pomocą. Smuga cienia, jaka
pomimo wielu wystaw zdaje się padać na sztukę Picassa, jest chyba
spowodowana inflacją słów, które na jej temat napisano. Zatem histo-
ryk sztuki nowoczesnej nie tylko wybiera przedmiot i metodę badań.
Podejmuje też ryzyko, że będzie pokonywał przebytą już drogę. Lecz
jeśli nie sposób poznać wszystkiego, można próbować określić rozpię-
tość punktów widzenia, uświadomić sobie granice, w których zamykają
się możliwe interpretacje. W wypadku La Vie jednym biegunem tych
możliwości może być doświadczenie Rudolfa Arnheima, któremu wy-
preparowane z obrazu zarysy służą do ilustracji tezy, że „wspólny kon-
tur może być postrzeżeniowo dwuznaczny”17 i że to, co mogło się zda-
wać mglistą reminiscencją figurki prehistorycznej Wenus, okazuje się
fragmentem złączonych ciał kobiety i mężczyzny. Za najdalszą opozy-
cję tego abstrakcyjnego „ćwiczenia oka” można uznać fragment eseju
Carla Junga o Picassie, przywołujący motywy tego obrazu: „Picasso
zaczyna od jeszcze przedmiotowych obrazów utrzymanych w tonach
niebieskich, w niebieskiej barwie nocy, światła księżyca i wody, błękitu
Tuat, egipskiego świata podziemnego. On sam umiera, a jego dusza
zjeżdża na koniu do świata pośmiertnego. Codzienne życie czepia się go
jeszcze, upomina go podchodząca do niego kobieta z dzieckiem. Kobie-
tą jest dla niego zarówno dzień, jak i noc, co psychologicznie rzecz bio-
rąc oznacza jasną i ciemną duszę (animę). Ciemna siedzi czyhając nań
w niebieskim zmierzchu i budząc patologiczne przeczucia...”18.
Jak w tej skali problemów mieszczą się pytania o podobieństwo La Vie
i klasycystycznej ilustracji do Homera? Czy źródeł ich pokrewnej formy
dowywać przypisami, każdy bowiem ma wielką „literaturę przedmio-
tu”. Największą oczywiście sam Picasso. Dawno już zwracano uwagę,
że chęć wyczerpania „stanów badań” sprawia, iż historia sztuki staje się
historią swoich własnych poglądów16, że - jak sztuka współczesna -
staje się autotematyczna. W wypadku Picassa, paradoksalnie, takie nie-
bezpieczeństwo nie grozi, bo „stan badań” nad dorobkiem artysty, któ-
ry żył długo i tworzył bardzo dużo, jest praktycznie nie do ogarnięcia.
Usługi informatyczne są raczej blokadą niż pomocą. Smuga cienia, jaka
pomimo wielu wystaw zdaje się padać na sztukę Picassa, jest chyba
spowodowana inflacją słów, które na jej temat napisano. Zatem histo-
ryk sztuki nowoczesnej nie tylko wybiera przedmiot i metodę badań.
Podejmuje też ryzyko, że będzie pokonywał przebytą już drogę. Lecz
jeśli nie sposób poznać wszystkiego, można próbować określić rozpię-
tość punktów widzenia, uświadomić sobie granice, w których zamykają
się możliwe interpretacje. W wypadku La Vie jednym biegunem tych
możliwości może być doświadczenie Rudolfa Arnheima, któremu wy-
preparowane z obrazu zarysy służą do ilustracji tezy, że „wspólny kon-
tur może być postrzeżeniowo dwuznaczny”17 i że to, co mogło się zda-
wać mglistą reminiscencją figurki prehistorycznej Wenus, okazuje się
fragmentem złączonych ciał kobiety i mężczyzny. Za najdalszą opozy-
cję tego abstrakcyjnego „ćwiczenia oka” można uznać fragment eseju
Carla Junga o Picassie, przywołujący motywy tego obrazu: „Picasso
zaczyna od jeszcze przedmiotowych obrazów utrzymanych w tonach
niebieskich, w niebieskiej barwie nocy, światła księżyca i wody, błękitu
Tuat, egipskiego świata podziemnego. On sam umiera, a jego dusza
zjeżdża na koniu do świata pośmiertnego. Codzienne życie czepia się go
jeszcze, upomina go podchodząca do niego kobieta z dzieckiem. Kobie-
tą jest dla niego zarówno dzień, jak i noc, co psychologicznie rzecz bio-
rąc oznacza jasną i ciemną duszę (animę). Ciemna siedzi czyhając nań
w niebieskim zmierzchu i budząc patologiczne przeczucia...”18.
Jak w tej skali problemów mieszczą się pytania o podobieństwo La Vie
i klasycystycznej ilustracji do Homera? Czy źródeł ich pokrewnej formy