DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.42397#0193
Boznańska i inne
Boznańska i inne - to wybrana do prezentacji około pięćdziesięciooso-
bowa grupa kobiet parających się sztuką, pokoleniowo bliska urodzonej
w 1865 roku Oldze Boznańskiej, jedynej spośród nich, której nazwisko
weszło do podręcznikowego kanonu sztuki polskiej. Motywem wyboru
nie była ranga malarstwa Boznańskiej, lecz fakt, że kobiety jej generacji
(i nieco młodsze) stanowią pierwszą wyraźną grupę uprawiających sztukę
zawodowo, w przeciwieństwie do swych poprzedniczek, które z nielicz-
nymi wyjątkami (jak żyjąca w latach 1782-1855 Henryka Beyer, pierw-
sza polska malarka-profesjonalistka) były amatorkami, aczkolwiek nie-
raz i utalentowanymi, i artystycznie wykształconymi. Świadectwem
okrzepnięcia u schyłku XIX wieku kobiecego środowiska artystyczne-
go było zawiązanie się w 1899 roku w Krakowie Stowarzyszenia Arty-
stek Polskich, które zainaugurowało swą działalność wystawą złożoną
z dzieł trzydziestu czterech artystek, eksponowaną w Sukiennicach, a na-
stępnie powtórzoną w warszawskim Salonie Krywulta1.
Badanie sztuki tworzonej przez kobiety, jakkolwiek dokonywane na różne
sposoby, związane jest z feministyczną historią sztuki, która sama ma już
swoją historię2. Ostatnia dekada skorygowała nieco jej obraz - zarzucono
żywioną początkowo feministyczną utopię odrębnej artystycznej tradycji
kobiecej, niemożliwa okazała się „alternatywna historia sztuki kobiet” i nie
tyle mówi się o feministycznej historii sztuki, ile raczej o feministycznej
interwencji w historię sztuki3. Przyjęte tu podejście do badania kobiecej
twórczości zbliża się do stanowiska, którego celem jest rozszerzenie pola
widzenia historii sztuki, a nie jej rozbicie czy postmodernistyczna dekon-
strukcja, do czego dążą różne bojowe odłamy feministycznej historii sztuki,
jak poststrukturalistyczny czy marksistowski4. Nadal mamy tu do czynie-
nia z badaniem dzieł, twórców i ich wielorakich społecznych uwarunko-
wań, dokonywanym z wykorzystaniem instrumentarium tradycyjnej histo-
rii sztuki, acz rozszerzonej o nowe, społeczne konteksty. Można jeszcze
Boznańska i inne - to wybrana do prezentacji około pięćdziesięciooso-
bowa grupa kobiet parających się sztuką, pokoleniowo bliska urodzonej
w 1865 roku Oldze Boznańskiej, jedynej spośród nich, której nazwisko
weszło do podręcznikowego kanonu sztuki polskiej. Motywem wyboru
nie była ranga malarstwa Boznańskiej, lecz fakt, że kobiety jej generacji
(i nieco młodsze) stanowią pierwszą wyraźną grupę uprawiających sztukę
zawodowo, w przeciwieństwie do swych poprzedniczek, które z nielicz-
nymi wyjątkami (jak żyjąca w latach 1782-1855 Henryka Beyer, pierw-
sza polska malarka-profesjonalistka) były amatorkami, aczkolwiek nie-
raz i utalentowanymi, i artystycznie wykształconymi. Świadectwem
okrzepnięcia u schyłku XIX wieku kobiecego środowiska artystyczne-
go było zawiązanie się w 1899 roku w Krakowie Stowarzyszenia Arty-
stek Polskich, które zainaugurowało swą działalność wystawą złożoną
z dzieł trzydziestu czterech artystek, eksponowaną w Sukiennicach, a na-
stępnie powtórzoną w warszawskim Salonie Krywulta1.
Badanie sztuki tworzonej przez kobiety, jakkolwiek dokonywane na różne
sposoby, związane jest z feministyczną historią sztuki, która sama ma już
swoją historię2. Ostatnia dekada skorygowała nieco jej obraz - zarzucono
żywioną początkowo feministyczną utopię odrębnej artystycznej tradycji
kobiecej, niemożliwa okazała się „alternatywna historia sztuki kobiet” i nie
tyle mówi się o feministycznej historii sztuki, ile raczej o feministycznej
interwencji w historię sztuki3. Przyjęte tu podejście do badania kobiecej
twórczości zbliża się do stanowiska, którego celem jest rozszerzenie pola
widzenia historii sztuki, a nie jej rozbicie czy postmodernistyczna dekon-
strukcja, do czego dążą różne bojowe odłamy feministycznej historii sztuki,
jak poststrukturalistyczny czy marksistowski4. Nadal mamy tu do czynie-
nia z badaniem dzieł, twórców i ich wielorakich społecznych uwarunko-
wań, dokonywanym z wykorzystaniem instrumentarium tradycyjnej histo-
rii sztuki, acz rozszerzonej o nowe, społeczne konteksty. Można jeszcze