DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.42397#0077
Paralele
Ukończona w 1897 roku Dirce chrześcijańska to, jak zatytułował swą
krytyczną recenzję z pokazu płótna w Warszawie Eligiusz Niewiadomski,
„ostatni obraz Siemiradzkiego”, zmarłego w 1903 roku1. Potem nie było
już żadnego znaczniejszego dzieła, wyjąwszy lwowską kurtynę. Obraz
ukazuje męczeństwo młodej rzymskiej chrześcijanki, która ginie na cyr-
kowej arenie w krwawym widowisku zainscenizowanym przez Nerona,
pragnącego odtworzyć śmierć mitologicznej Dirce. Narzucające się sko-
jarzenia ze sceną męczeństwa Ligii - bohaterki Quo vadis Sienkiewicza -
stanowczo odsuwał sam Siemiradzki, dowodząc, że pierwszy szkic do
obrazu, z 1885 roku, powstał na wiele lat przed powieścią2. Podobnie jak
w wypadku wielu innych płócien3, przygotowując się do malowania
obrazu, artysta wykorzystał (dokonując lustrzanego odwrócenia) zdję-
cie zrobione w rzymskiej jatce. Sędziwy syn artysty, Leon Siemiradzki,
udzielając w 1962 roku wywiadu korespondentowi „Przekroju” Jerzemu
Janickiemu, opowiadał: „Ojciec wziął wówczas dorożkę i pojechaliśmy
do jatek na Zatybrzu. Ojciec fotografował zwierzę z kilku stron, długo
mu się przyglądał. Był to ten sam byk, któremu później na obrazie przy-
glądał się ze świtą pretorianów Neron”4.
Trudno dać wiarę temu wspomnieniu. Człowiek światowy i dystyngo-
wany, jakim był Siemiradzki, raczej nie fotografowałby sam w miejskiej
rzeźni, a już na pewno nie zabrałby na taką wyprawę dziecka. O niewia-
rygodności tej relacji przesądza położony na odwrocie fotografii stempel
atelier fotograficznego Augusto Arrighi, mieszczącego się przy Borgo
San Rocco, Frascati. Personel rzeźni - grupa mężczyzn w zakrwawionych
fartuchach - solennie pozuje wokół powalonego wielkiego byka. Aranża-
cja sceny podobna jest do zdejmowanych wówczas pamiątkowych foto-
grafii z polowań, przez co zaszlachtowany byk prezentuje się niczym my-
śliwskie trofeum. Ściśnięta grupa z trudem mieści się w kadrze. Na inną,
naklejoną na karton odbitkę tego samego zdjęcia Siemiradzki naniósł far-
Ukończona w 1897 roku Dirce chrześcijańska to, jak zatytułował swą
krytyczną recenzję z pokazu płótna w Warszawie Eligiusz Niewiadomski,
„ostatni obraz Siemiradzkiego”, zmarłego w 1903 roku1. Potem nie było
już żadnego znaczniejszego dzieła, wyjąwszy lwowską kurtynę. Obraz
ukazuje męczeństwo młodej rzymskiej chrześcijanki, która ginie na cyr-
kowej arenie w krwawym widowisku zainscenizowanym przez Nerona,
pragnącego odtworzyć śmierć mitologicznej Dirce. Narzucające się sko-
jarzenia ze sceną męczeństwa Ligii - bohaterki Quo vadis Sienkiewicza -
stanowczo odsuwał sam Siemiradzki, dowodząc, że pierwszy szkic do
obrazu, z 1885 roku, powstał na wiele lat przed powieścią2. Podobnie jak
w wypadku wielu innych płócien3, przygotowując się do malowania
obrazu, artysta wykorzystał (dokonując lustrzanego odwrócenia) zdję-
cie zrobione w rzymskiej jatce. Sędziwy syn artysty, Leon Siemiradzki,
udzielając w 1962 roku wywiadu korespondentowi „Przekroju” Jerzemu
Janickiemu, opowiadał: „Ojciec wziął wówczas dorożkę i pojechaliśmy
do jatek na Zatybrzu. Ojciec fotografował zwierzę z kilku stron, długo
mu się przyglądał. Był to ten sam byk, któremu później na obrazie przy-
glądał się ze świtą pretorianów Neron”4.
Trudno dać wiarę temu wspomnieniu. Człowiek światowy i dystyngo-
wany, jakim był Siemiradzki, raczej nie fotografowałby sam w miejskiej
rzeźni, a już na pewno nie zabrałby na taką wyprawę dziecka. O niewia-
rygodności tej relacji przesądza położony na odwrocie fotografii stempel
atelier fotograficznego Augusto Arrighi, mieszczącego się przy Borgo
San Rocco, Frascati. Personel rzeźni - grupa mężczyzn w zakrwawionych
fartuchach - solennie pozuje wokół powalonego wielkiego byka. Aranża-
cja sceny podobna jest do zdejmowanych wówczas pamiątkowych foto-
grafii z polowań, przez co zaszlachtowany byk prezentuje się niczym my-
śliwskie trofeum. Ściśnięta grupa z trudem mieści się w kadrze. Na inną,
naklejoną na karton odbitkę tego samego zdjęcia Siemiradzki naniósł far-