DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.42397#0092
88 °&Jak mówić o sztuce
pierwszej wojny w 1914, a kończy upadek komunizmu w 1989. Daty
się powtarzają (prawie), trudniej natomiast byłoby wskazać jakiekol-
wiek analogie między wyznaczającymi je faktami historycznymi15, może
poza wysoce ogólnikowym stwierdzeniem, że były „ważne”. A jednak -
o czym świadczy niemało dawnych i nowych pomysłów - tropienie
podobnych zbieżności nie ustaje, zbliżanie się zaś przełomu wieków wy-
raźnie takie skłonności ożywia. Podobnie rzecz się ma z porównywa-
niem sztuki „około” jakiejś granicznej daty (1800, 1900, 2000), pocią-
gającym pomimo pełnej świadomości, że rozwój sztuki jest od kalendarza
całkowicie niezależny. Myślenie cykliczne miesza się tu z millenarystycz-
nym, czy nawet ze (świadomą bądź podświadomą) wiarą w niewytłu-
maczalne, a jednak uparcie kojarzone związki dat i zdarzeń.
Być może szersze lektury i głębszy namysł pozwoliłyby znaleźć poważ-
niejsze wyjaśnienia dla wysuniętych tu wątpliwości. Takie bowiem bez-
pośrednie spojrzenie na niektóre rutynowe działania historii sztuki ob-
jawia je jako osadzone w myśleniu „przednaukowym”, uzależnione od
umysłowych atawizmów, skojarzeniowych nawyków, irracjonalnych
ciągot. A może sztuką tak właśnie należy się zajmować? Niekoniecznie
sprowadzać niezrozumiałe do zrozumiałego.
pierwszej wojny w 1914, a kończy upadek komunizmu w 1989. Daty
się powtarzają (prawie), trudniej natomiast byłoby wskazać jakiekol-
wiek analogie między wyznaczającymi je faktami historycznymi15, może
poza wysoce ogólnikowym stwierdzeniem, że były „ważne”. A jednak -
o czym świadczy niemało dawnych i nowych pomysłów - tropienie
podobnych zbieżności nie ustaje, zbliżanie się zaś przełomu wieków wy-
raźnie takie skłonności ożywia. Podobnie rzecz się ma z porównywa-
niem sztuki „około” jakiejś granicznej daty (1800, 1900, 2000), pocią-
gającym pomimo pełnej świadomości, że rozwój sztuki jest od kalendarza
całkowicie niezależny. Myślenie cykliczne miesza się tu z millenarystycz-
nym, czy nawet ze (świadomą bądź podświadomą) wiarą w niewytłu-
maczalne, a jednak uparcie kojarzone związki dat i zdarzeń.
Być może szersze lektury i głębszy namysł pozwoliłyby znaleźć poważ-
niejsze wyjaśnienia dla wysuniętych tu wątpliwości. Takie bowiem bez-
pośrednie spojrzenie na niektóre rutynowe działania historii sztuki ob-
jawia je jako osadzone w myśleniu „przednaukowym”, uzależnione od
umysłowych atawizmów, skojarzeniowych nawyków, irracjonalnych
ciągot. A może sztuką tak właśnie należy się zajmować? Niekoniecznie
sprowadzać niezrozumiałe do zrozumiałego.