DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.42397#0231
Sztuka i zasady *&227
oświetla swój obraz. Jakie natomiast jest znaczenie światła i koloru
w obrazie Maneta? Sprawa ta, poczynając od współczesnej, przychylnej
malarzowi krytyki, podnoszona była jako główny atut obrazu, jego pod-
stawowa, czysto malarska jakość - przypomnijmy chociaż cytowaną
wypowiedź Zoli. Natomiast przez zwolenników twórczości Maneta,
chcących w nim widzieć prekursora impresjonizmu, obraz „odtwarzają-
cy Giorgiona z natury” jest próbą nie tylko uwspółcześnienia tradycyj-
nej sceny pastoralnej, ale też wyniesienia muzealnych wzorców w rze-
czywistą, powietrzną atmosferę29. W tym duchu sugerował widzenie
obrazu przytoczony tu Antonin Proust, spisujący u schyłku wieku swe
wspomnienia o malarzu: „Wygląda na to, że trzeba, abym zrobił akt.
Więc im go zrobię. Kiedy byliśmy w pracowni, skopiowałem Kobiety
Giorgiona, Kobiety z muzykantami. Ten obraz jest czarny. Podkłady prze-
bijają. Zrobię to na nowo i zrobię to w przezroczystym powietrzu”30.
Dość spojrzeć jednak na płótno Maneta, by stwierdzić, jak dalekie jest
ono od impresjonistycznej świetlistości i rozjaśnionych barw, które
w owym czasie znamionują już obrazy Claude’a Moneta, i jak brak w nim
zachwalanej przez Zolę „wypełnionej powietrzem i światłem przestrze-
ni”31. Zielenie, w których skąpana jest cała scena, jakkolwiek bogate
i zniuansowane, są stłumione, zgaszone czernią, nie ożywia ich żadne
słoneczne światło. Pejzażowe tlo namalowane jest zresztą tak pobieżnie,
że porównano je do malowanych dekoracji32, podobnych do parkowych
zastawek używanych w atelier ówczesnych fotografów33. Podstawowy
dla obrazu kontrast jasnych postaci kobiecych i ciemnych męskich -
zreasumowany jakby zestawieniem w centrum obrazu dwóch stóp: bo-
sej, mleczno-biatej, i obutej, niemal czarnej - jest kontrastem waloro-
wym, nie barwnym. Nie tylko zatem układ postaci, ale i kolorystyka
płótna pozostaje wierna wzorom muzealnym - w tym wypadku malar-
stwu hiszpańskiemu, najistotniejszemu źródłu inspiracji młodego Ma-
neta. Aczkolwiek kompozycja obrazu opiera się na równowadze plam
jasnych i ciemnych, światłocień nie odgrywa tu żadnej istotnej roli. Sce-
na ukazana jest w świetle rozproszonym, niewiadomego pochodzenia
oświetla swój obraz. Jakie natomiast jest znaczenie światła i koloru
w obrazie Maneta? Sprawa ta, poczynając od współczesnej, przychylnej
malarzowi krytyki, podnoszona była jako główny atut obrazu, jego pod-
stawowa, czysto malarska jakość - przypomnijmy chociaż cytowaną
wypowiedź Zoli. Natomiast przez zwolenników twórczości Maneta,
chcących w nim widzieć prekursora impresjonizmu, obraz „odtwarzają-
cy Giorgiona z natury” jest próbą nie tylko uwspółcześnienia tradycyj-
nej sceny pastoralnej, ale też wyniesienia muzealnych wzorców w rze-
czywistą, powietrzną atmosferę29. W tym duchu sugerował widzenie
obrazu przytoczony tu Antonin Proust, spisujący u schyłku wieku swe
wspomnienia o malarzu: „Wygląda na to, że trzeba, abym zrobił akt.
Więc im go zrobię. Kiedy byliśmy w pracowni, skopiowałem Kobiety
Giorgiona, Kobiety z muzykantami. Ten obraz jest czarny. Podkłady prze-
bijają. Zrobię to na nowo i zrobię to w przezroczystym powietrzu”30.
Dość spojrzeć jednak na płótno Maneta, by stwierdzić, jak dalekie jest
ono od impresjonistycznej świetlistości i rozjaśnionych barw, które
w owym czasie znamionują już obrazy Claude’a Moneta, i jak brak w nim
zachwalanej przez Zolę „wypełnionej powietrzem i światłem przestrze-
ni”31. Zielenie, w których skąpana jest cała scena, jakkolwiek bogate
i zniuansowane, są stłumione, zgaszone czernią, nie ożywia ich żadne
słoneczne światło. Pejzażowe tlo namalowane jest zresztą tak pobieżnie,
że porównano je do malowanych dekoracji32, podobnych do parkowych
zastawek używanych w atelier ówczesnych fotografów33. Podstawowy
dla obrazu kontrast jasnych postaci kobiecych i ciemnych męskich -
zreasumowany jakby zestawieniem w centrum obrazu dwóch stóp: bo-
sej, mleczno-biatej, i obutej, niemal czarnej - jest kontrastem waloro-
wym, nie barwnym. Nie tylko zatem układ postaci, ale i kolorystyka
płótna pozostaje wierna wzorom muzealnym - w tym wypadku malar-
stwu hiszpańskiemu, najistotniejszemu źródłu inspiracji młodego Ma-
neta. Aczkolwiek kompozycja obrazu opiera się na równowadze plam
jasnych i ciemnych, światłocień nie odgrywa tu żadnej istotnej roli. Sce-
na ukazana jest w świetle rozproszonym, niewiadomego pochodzenia