DOI Artikel:
Wind, Edgar: Rewolucja w malarstwie historycznym
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27409#0062
60
EDGAR WIND
Fakt, że Thomhill około r. 1720 rozważa, a następnie odrzuca formułę ma-
larstwa historycznego, która wprowadzona w latach 1770-1780 przez Westa i
Copleya odniosła tak wielki sukces, uzmysławia nam, że problem ten absorbo-
wał umysły na długo, zanim właściwi artyści we właściwym momencie stwo-
rzyli nowy typ. Odpowiedzi na pytanie o to, dlaczego West i Copley uznali -
w przeciwieństwie do Thomhilla - to nowe rozwiązanie za bardziej trafne
artystycznie i dlaczego okres lat 1770-1780 był po temu bardziej sprzyjający
niż r. 1720, udzielają dwa znaczące fakty, które stanowią klucz do całej tej
sytuacji historycznej. Po pierwsze - artyści, którzy tworzyli i propagowali ten
nowy typ, byli bez wyjątku Amerykanami. Po drugie - okres ich działalności
był czasem walki Ameryki o niepodległość, a ta wojna spowodowała podział
angielskiej opinii publicznej w kwestii polityki wobec kolonii. Kwestia amery-
kańska - domaganie się prawa do demokratycznego samostanowienia - miała
w Anglii wielu sympatyków, którzy energicznie krytykowali własny rząd i
otwarcie popierali „buntowników”. Rozgłos, jaki West i Copley zdobyli w
momencie, kiedy walki osiągnęły swe apogeum, dowodzi, że pozycja Ameryka-
nina w Londynie mogłaby wydawać się ryzykowna, w istocie była społecznie
korzystna, jeśli nie wręcz chwalebna35. Ani West, ani Copley nie czynili
tajemnicy ze swych demokratycznych przekonań i lojalności wobec Ameryki.
Istnieje sympatyczna anegdota dotycząca Copleya. Kiedy usłyszał królewską
mowę przyznającą Ameryce niepodległość, wrócił do domu, i mając na szta-
ludze portret amerykańskiej damy stojącej na tle statku, natychmiast zwieńczył
jego maszt nową amerykańską flagą36. Wielkie płótno Copleya Śmierć lorda
Chathama (zob. il. 4) wiąże się także ze sprawą amerykańską. Przedstawia
bowiem dramatyczny moment, kiedy lord Richmond domaga się od brytyjskiego
rządu podjęcia wszelkich kroków, niezbędnych do zakończenia wojny amery-
kańskiej i spełnienia żądania niepodległości. Wystąpienie lorda Chathama, za-
kończone śmiertelnym udarem serca, powstrzymało atak opozycji37. -
35 Nie kwestionuje tego wyjątkowy przypadek Trumbulla, którego aresztowano na podstawie
podejrzeń o zdradę, ale wkrótce zwolniono. Trumbull aktywnie włączył się do walki o niezależ-
ność Ameryki i na podstawie jego paryskich kontaktów można sądzić, że podejrzenia brytyjskich
władz były usprawiedliwione. Całość tego zagadnienia omawia L. Einstein w Divided Loyalties.
Americans in England during the War of Independence (1933).
36 Por. I s h a m, dz. cyt., s. 26, oraz Dictionary of American Biography, sv. Copley.
37 Copley utrwalił w tym obrazie wydarzenie, które wywołało wówczas wiele komentarzy.
Kiedy Chatham upadł, lord Mansfield, jego zapamiętały oponent, siedział nadal, podczas gdy inni
członkowie powstali. Copley, którego stanowisko określała lojalność wobec Ameryki, upamiętnił
Chathama oddzielnym portretem o niezwykłej sile wyrazu (National Portrait Gallery, London).
Zob. omówienie tej intrygującej kwestii przez J. D. Prowna (dz. cyt., s. 285).
EDGAR WIND
Fakt, że Thomhill około r. 1720 rozważa, a następnie odrzuca formułę ma-
larstwa historycznego, która wprowadzona w latach 1770-1780 przez Westa i
Copleya odniosła tak wielki sukces, uzmysławia nam, że problem ten absorbo-
wał umysły na długo, zanim właściwi artyści we właściwym momencie stwo-
rzyli nowy typ. Odpowiedzi na pytanie o to, dlaczego West i Copley uznali -
w przeciwieństwie do Thomhilla - to nowe rozwiązanie za bardziej trafne
artystycznie i dlaczego okres lat 1770-1780 był po temu bardziej sprzyjający
niż r. 1720, udzielają dwa znaczące fakty, które stanowią klucz do całej tej
sytuacji historycznej. Po pierwsze - artyści, którzy tworzyli i propagowali ten
nowy typ, byli bez wyjątku Amerykanami. Po drugie - okres ich działalności
był czasem walki Ameryki o niepodległość, a ta wojna spowodowała podział
angielskiej opinii publicznej w kwestii polityki wobec kolonii. Kwestia amery-
kańska - domaganie się prawa do demokratycznego samostanowienia - miała
w Anglii wielu sympatyków, którzy energicznie krytykowali własny rząd i
otwarcie popierali „buntowników”. Rozgłos, jaki West i Copley zdobyli w
momencie, kiedy walki osiągnęły swe apogeum, dowodzi, że pozycja Ameryka-
nina w Londynie mogłaby wydawać się ryzykowna, w istocie była społecznie
korzystna, jeśli nie wręcz chwalebna35. Ani West, ani Copley nie czynili
tajemnicy ze swych demokratycznych przekonań i lojalności wobec Ameryki.
Istnieje sympatyczna anegdota dotycząca Copleya. Kiedy usłyszał królewską
mowę przyznającą Ameryce niepodległość, wrócił do domu, i mając na szta-
ludze portret amerykańskiej damy stojącej na tle statku, natychmiast zwieńczył
jego maszt nową amerykańską flagą36. Wielkie płótno Copleya Śmierć lorda
Chathama (zob. il. 4) wiąże się także ze sprawą amerykańską. Przedstawia
bowiem dramatyczny moment, kiedy lord Richmond domaga się od brytyjskiego
rządu podjęcia wszelkich kroków, niezbędnych do zakończenia wojny amery-
kańskiej i spełnienia żądania niepodległości. Wystąpienie lorda Chathama, za-
kończone śmiertelnym udarem serca, powstrzymało atak opozycji37. -
35 Nie kwestionuje tego wyjątkowy przypadek Trumbulla, którego aresztowano na podstawie
podejrzeń o zdradę, ale wkrótce zwolniono. Trumbull aktywnie włączył się do walki o niezależ-
ność Ameryki i na podstawie jego paryskich kontaktów można sądzić, że podejrzenia brytyjskich
władz były usprawiedliwione. Całość tego zagadnienia omawia L. Einstein w Divided Loyalties.
Americans in England during the War of Independence (1933).
36 Por. I s h a m, dz. cyt., s. 26, oraz Dictionary of American Biography, sv. Copley.
37 Copley utrwalił w tym obrazie wydarzenie, które wywołało wówczas wiele komentarzy.
Kiedy Chatham upadł, lord Mansfield, jego zapamiętały oponent, siedział nadal, podczas gdy inni
członkowie powstali. Copley, którego stanowisko określała lojalność wobec Ameryki, upamiętnił
Chathama oddzielnym portretem o niezwykłej sile wyrazu (National Portrait Gallery, London).
Zob. omówienie tej intrygującej kwestii przez J. D. Prowna (dz. cyt., s. 285).