DOI Artikel:
Kuczyńska, Jadwiga: Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14265#0019
ŚREDNIOWIECZNE CHRZCIELNICE KAMIENNE W POLSCE
15
6. Erfurt, kościół, chrzcielnica
herbów rodów panujących lub możnych. Znajdujemy je zwłaszcza w Czechach (np. Police, Żleby,
Chomutice)61 i w Anglii (np. Oulton, Saxmundham)62.
Chrzcielnice gotyckie były zazwyczaj polichromowane, czego dowodem są pozostałości dekoracji
malarskiej na wielu dziełach6?.
5. Powszechność występowania chrzcielnic kielichowych w sztuce gotyckiej świadczy o utrwaleniu
się w sztuce baptyzmalnej idei nierozerwalnej więzi między dwoma sakramentami inicjacji —
chrztem i Eucharystią. Stosowanie dla chrzcielnic kielichowych planu oktogonu opartego na „liczbie
zbawienia"64 uwydatniało ponadto aspekt soteriologiczny chrzcielnicy.
Odbicie idei łączącej chrzcielnicę z naczyniem Eucharystii znajdujemy w ówczesnym malarstwie
ściennym (np. scena chrztu św. Ludmiły w chrzcielnicy o kształcie kielicha, Karlstein65 oraz scena
chrztu św. Otylii w kielichu o czaszy ośmiobocznej, w katedrze praskiej66). Drzeworyt na karcie
61 Soupis pamdlek historickych a umëleckych v Krâlovstvi Ćeskćm odpravèku do poćatku XIX sloleli, wydàvâ Archaeologickâ
Komisse pfi Ćeskć Akademii pro Védy, Slovesnost a Umëni Rizenim svého pfedsedy J. Hiâvky, t. 45: Soupis pamdlek
historickych a umëleckych v politickém okresu broumovském, nap. A. Cechner, 1930, s. 261; t. 44: Soupis pamdtek historickych
a umëleckych v politickém okresu éaslavském, nap. A. Birnbaumova, 1929, s. 443, il. 358; A. Sedlâcek, Hrady, zdmky
a turze Krâlovstvi Ceského, Praha 1887, s. 324.
62 Bond, op. cit., s. 257, il. na s. 248.
63 Ibidem, s. 240, 253.
64 Hopper, op. cit.. s. 114. Na temat symboliki oktogonu zob. O. Perler, L'Inscription du baptistère de Sainte Thecla
à Milan et le „De Sacramentis" de S. Ambroise, „Rivista di Archeologia Cristiana", XLVII: 1951, s. 147—166.
65 V. Dvoïâkovâ, Karlstejnské schodiśtni cykly. „Umeni", R. IX: 1961, s. 143.
66 K. Stejskal, [w:] Die Parler und der Schône Stil 1350—1400, Europàische Kunst unter den Luxemburgern, 2:
Ein Handbuch zur Ausstellung des Schnùtgenmuseums in der Kunsthalle Kôln, wyd. A. Legner, Koln 1978, s. 728.
15
6. Erfurt, kościół, chrzcielnica
herbów rodów panujących lub możnych. Znajdujemy je zwłaszcza w Czechach (np. Police, Żleby,
Chomutice)61 i w Anglii (np. Oulton, Saxmundham)62.
Chrzcielnice gotyckie były zazwyczaj polichromowane, czego dowodem są pozostałości dekoracji
malarskiej na wielu dziełach6?.
5. Powszechność występowania chrzcielnic kielichowych w sztuce gotyckiej świadczy o utrwaleniu
się w sztuce baptyzmalnej idei nierozerwalnej więzi między dwoma sakramentami inicjacji —
chrztem i Eucharystią. Stosowanie dla chrzcielnic kielichowych planu oktogonu opartego na „liczbie
zbawienia"64 uwydatniało ponadto aspekt soteriologiczny chrzcielnicy.
Odbicie idei łączącej chrzcielnicę z naczyniem Eucharystii znajdujemy w ówczesnym malarstwie
ściennym (np. scena chrztu św. Ludmiły w chrzcielnicy o kształcie kielicha, Karlstein65 oraz scena
chrztu św. Otylii w kielichu o czaszy ośmiobocznej, w katedrze praskiej66). Drzeworyt na karcie
61 Soupis pamdlek historickych a umëleckych v Krâlovstvi Ćeskćm odpravèku do poćatku XIX sloleli, wydàvâ Archaeologickâ
Komisse pfi Ćeskć Akademii pro Védy, Slovesnost a Umëni Rizenim svého pfedsedy J. Hiâvky, t. 45: Soupis pamdlek
historickych a umëleckych v politickém okresu broumovském, nap. A. Cechner, 1930, s. 261; t. 44: Soupis pamdtek historickych
a umëleckych v politickém okresu éaslavském, nap. A. Birnbaumova, 1929, s. 443, il. 358; A. Sedlâcek, Hrady, zdmky
a turze Krâlovstvi Ceského, Praha 1887, s. 324.
62 Bond, op. cit., s. 257, il. na s. 248.
63 Ibidem, s. 240, 253.
64 Hopper, op. cit.. s. 114. Na temat symboliki oktogonu zob. O. Perler, L'Inscription du baptistère de Sainte Thecla
à Milan et le „De Sacramentis" de S. Ambroise, „Rivista di Archeologia Cristiana", XLVII: 1951, s. 147—166.
65 V. Dvoïâkovâ, Karlstejnské schodiśtni cykly. „Umeni", R. IX: 1961, s. 143.
66 K. Stejskal, [w:] Die Parler und der Schône Stil 1350—1400, Europàische Kunst unter den Luxemburgern, 2:
Ein Handbuch zur Ausstellung des Schnùtgenmuseums in der Kunsthalle Kôln, wyd. A. Legner, Koln 1978, s. 728.