DOI Artikel:
Kuczyńska, Jadwiga: Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14265#0050
46
JADWIGA KUCZYŃSKA
38. Sabinov, chrzcielnica 39. Bygrave, kościół, chrzcielnica
Trudno jednak określić kogo oznaczają. Można tylko przypuszczać, że herb Pomian upamiętnia
fundację Chebdów z Tropią, którzy w 1399 r. wznieśli w Juście nad Tęgoborzą klasztor190, a herb
Niesobia należy do najbliższego sąsiada Tęgoborzy — Jana Kępieńskiego 19 Chrzcielnica ta pochodzi
z 1534 г., o czym głosi jedna z inskrypcji.
Chrzcielnice sądeckie oddziaływały na inne tereny Polski. I tak wiele chrzcielnic rozrzuconych po
ziemi kieleckiej nawiązuje swą strukturą w mniej lub bardziej udolny sposób bądź do odmiany
starszej (Kaszów, Złotniki, Białaczów, Mierzwin, Radoszyce) bądź młodszej (Kurozwęki, Mokre).
Wysokim poziomem wykonania wyróżnia się tylko chrzcielnica w Mierzwinie. Dekoracja archi-
tektoniczna w postaci arkad maswerkowych o przenikających się łukach, których laski są zakończone
motywem lilii, obejmuje całą powierzchnię czaszy. Bogato profilowany nodus, jak i profile stopy
świadczą o pochodzeniu dzieła z początku XVI w.
Zasięg oddziaływań chrzcielnic sądeckich obejmował także południowo-zachodnią Wielkopolskę.
Widać to na przykładzie chrzcielnic w Charłupi Małej (il. 37) i Kodrąbiu. Oprócz zbliżonej formy,
składnikami dekoracji są tu również sznury i motywy architektoniczne. Tarcze herbowe mają podobne
usytuowanie. Opracowanie elementów dekoracyjnych jest jednak inne. Sznur otrzymał ostre skręty,
a arkadki maswerkowe związane ze strukturą dzieła, uwypuklają czaszę, przez co podkreślają
kształt kielichowy chrzcielnicy. Autorem chrzcielnicy w Charłupi Małej, powstałej w 1538 г., był
Feliks Gomoliński. Informacje te podaje jedna z inskrypcji. Z występujących na nodusie czterech
herbów — Lis, Poraj, Jelita i Szeliga (?) — herb Lis odnosi się do Biskupskich, właścicieli Charłupi
Malej192 i niewątpliwie fundatorów chrzcielnicy. Sposób opracowania głównych składników deko-
racji chrzcielnic wskazuje na to, że ich wykonawcą był jeden kamieniarz. Utrwalił on swoje
nazwisko na lepszym dziele.
|lJ" Morawski, op. cit., s. 362.
iyi Ibidem, s. 376.
192 Słownik geograficzny.... t. I, Warszawa 1880, s. 46.
JADWIGA KUCZYŃSKA
38. Sabinov, chrzcielnica 39. Bygrave, kościół, chrzcielnica
Trudno jednak określić kogo oznaczają. Można tylko przypuszczać, że herb Pomian upamiętnia
fundację Chebdów z Tropią, którzy w 1399 r. wznieśli w Juście nad Tęgoborzą klasztor190, a herb
Niesobia należy do najbliższego sąsiada Tęgoborzy — Jana Kępieńskiego 19 Chrzcielnica ta pochodzi
z 1534 г., o czym głosi jedna z inskrypcji.
Chrzcielnice sądeckie oddziaływały na inne tereny Polski. I tak wiele chrzcielnic rozrzuconych po
ziemi kieleckiej nawiązuje swą strukturą w mniej lub bardziej udolny sposób bądź do odmiany
starszej (Kaszów, Złotniki, Białaczów, Mierzwin, Radoszyce) bądź młodszej (Kurozwęki, Mokre).
Wysokim poziomem wykonania wyróżnia się tylko chrzcielnica w Mierzwinie. Dekoracja archi-
tektoniczna w postaci arkad maswerkowych o przenikających się łukach, których laski są zakończone
motywem lilii, obejmuje całą powierzchnię czaszy. Bogato profilowany nodus, jak i profile stopy
świadczą o pochodzeniu dzieła z początku XVI w.
Zasięg oddziaływań chrzcielnic sądeckich obejmował także południowo-zachodnią Wielkopolskę.
Widać to na przykładzie chrzcielnic w Charłupi Małej (il. 37) i Kodrąbiu. Oprócz zbliżonej formy,
składnikami dekoracji są tu również sznury i motywy architektoniczne. Tarcze herbowe mają podobne
usytuowanie. Opracowanie elementów dekoracyjnych jest jednak inne. Sznur otrzymał ostre skręty,
a arkadki maswerkowe związane ze strukturą dzieła, uwypuklają czaszę, przez co podkreślają
kształt kielichowy chrzcielnicy. Autorem chrzcielnicy w Charłupi Małej, powstałej w 1538 г., był
Feliks Gomoliński. Informacje te podaje jedna z inskrypcji. Z występujących na nodusie czterech
herbów — Lis, Poraj, Jelita i Szeliga (?) — herb Lis odnosi się do Biskupskich, właścicieli Charłupi
Malej192 i niewątpliwie fundatorów chrzcielnicy. Sposób opracowania głównych składników deko-
racji chrzcielnic wskazuje na to, że ich wykonawcą był jeden kamieniarz. Utrwalił on swoje
nazwisko na lepszym dziele.
|lJ" Morawski, op. cit., s. 362.
iyi Ibidem, s. 376.
192 Słownik geograficzny.... t. I, Warszawa 1880, s. 46.