Rocznik Historii Sztuki (14.1984)

64

JADWIGA KUCZYŃSKA

Na chrzcielnicach Królestwa występują dwa rodzaje napisów: dewocyjne i informujące. Dłuższe
inskrypcje dewocyjne są nieliczne. Występują one w Szydłowcu i Kiernozi, gdzie zawierają inwo-
kacje skierowane do Boga oraz w Charlupi Małej, gdzie napis przytacza fragment Pisma Świętego
mówiący o potrzebie chrztu (J 3, 5). Poza tym istnieją inskrypcje zawierające imiona Jezusa i Marii
(np. Bodzentyn, Jasionów) lub imiona czterech Ewangelistów (Kamionka Wielka). Często występują
hierogramy INRI, IHS, XPS. Te krótkie napisy oraz hierogramy łączą się zazwyczaj z datą
(Bodzentyn, Miechocin, Łącko, Siemiechów. Czchów, Waliszew). Hierogramy bywają też składnikami
krótkich inwokacji dewocyjnych (Kamionka Wielka, Jasionów) względnie z nimi sąsiadują (Wielgo-
młyny).

Spośród napisów informujących najważniejsze dla nas są oczywiście te, które objaśniają fundatora
(Charłupia Mała, Srock, Grzegorzew) lub twórcę chrzcielnicy (Grabienice, Wrzos), ale są to przypadki
nieliczne. Największa ilość inskrypcji informujących określa czas powstania dzieła. Występują one
zazwyczaj w postaci dat wyrytych cyframi.

Tylko wyjątkowo chrzcielnica posiada kilka napisów różnej treści, mianowicie inwokację, hiero-
gram, datę i imię fundatora, względnie twórcy chrzcielnicy (Kiernozia).

B. Śląsk

Koniec XV w. i pierwsze lata XVI w. przyniosły na Śląsku widoczne nasilenie zamówień na
chrzcielnice. Wystąpiły wówczas liczne grupy lokalne, z których jedne są kontynuacją form już
istniejących, inne zaś przynoszą nowe rozwiązania. Do dekoracji wprowadzono przedstawienia narra-
cyjne, nieznane na chrzcielnicach późnośredniowiecznego Królestwa Polskiego.

54. Wrocław, kościół NMarii Panny na Piasku, chrzcielnica