DOI issue:
Sympozjum naukowe pt. "Muzeum w epoce kultury masowej" zorganizowane przez Komitet Nauk o Sztuce w Gołuchowie w dniach 28-29 września1979 r.
DOI article:Świecimski, Jerzy: Ekspozycja muzealna jako przedmiot poznania i działania twórczego
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14265#0361
358
SYMPOZJUM NAUKOWE: MUZEUM W EPOCE KULTURY MASOWEJ
4. Przedmiotem poznania są typy ogólne o niskim stopniu ogólności,
dające się zilustrować wybranymi jednostkowymi przedstawicielami. Eksponaty (autentyki) występują w funkcji
takiej właśnie ilustracji. Wystawa Muzeum Geologicznego Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie
W wystawach muzealnych zobrazowania jednego lub drugiego typu mają funkcję eksponatów
akcesorycznych. Uzupełnione odpowiednim komentarzem są one tym, co dane jest zwiedzającemu
w bezpośrednim spostrzeżeniu i co ma naprowadzać zwiedzającego do uchwycenia właściwego przed-
miotu treści wystawy.
Proces poznawczy, który zostaje zrealizowany w zetknięciu z tego rodzaju eksponatami, przypo-
mina w pewnym stopniu proces zachodzący w przypadku docierania do postaci nieobecnego na
wystawie przedmiotu na podstawie oglądu jego faksimilowej imitacji lub realistycznego „portretu".
Różnica w stosunku do tych przypadków polega jednak na tym, że obecnie przedmiot faktycznie
pokazany na wystawie (quasi-faksimile), lub faktycznie zobrazowany w utworze ilustracyjnym (portret
pomocniczych „modeli", synteza ich wyglądu, nowa konstrukcja oparta na skumulowaniu niektórych
ich cech itp.) prowadzi do uchwycenia właściwego przedmiotu treści wystawy drogą znacznie bardziej
okrężną. Są też przypadki, że obrazowany tą drogą przedmiot treści wystawy w ogóle nie może
zostać uchwycony na podstawie dostarczonego zobrazowania naprowadzającego, gdyż elementy takie-
go zobrazowania „zapożyczone" z modeli pomocniczych są jedynie prawdopodobne, a niekiedy zostają
dowolnie dobrane: ich akceptacja możliwa jest na zasadzie ich niesprzeczności w stosunku do aktual-
nego stanu wiedzy o wyznaczanym przez nie przedmiocie. Pozorne faksimile lub pozorny „portret"
wiedzie wtedy perceptora nie ku właściwemu przedmiotowi treści wystawy, lecz gdzieś „w bok", dokład-
niej ku owym pomocniczym „modelom", które zostały do danego zobrazowania użyte. Gdy zobra-
zowanie jest syntezą cech lub danych wyglądowych wielu takich „modeli", w świadomości zwiedza-
jącego może ukonstytuować się obraz przedmiotu wprawdzie jednostkowego, lecz nigdzie i nigdy
SYMPOZJUM NAUKOWE: MUZEUM W EPOCE KULTURY MASOWEJ
4. Przedmiotem poznania są typy ogólne o niskim stopniu ogólności,
dające się zilustrować wybranymi jednostkowymi przedstawicielami. Eksponaty (autentyki) występują w funkcji
takiej właśnie ilustracji. Wystawa Muzeum Geologicznego Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie
W wystawach muzealnych zobrazowania jednego lub drugiego typu mają funkcję eksponatów
akcesorycznych. Uzupełnione odpowiednim komentarzem są one tym, co dane jest zwiedzającemu
w bezpośrednim spostrzeżeniu i co ma naprowadzać zwiedzającego do uchwycenia właściwego przed-
miotu treści wystawy.
Proces poznawczy, który zostaje zrealizowany w zetknięciu z tego rodzaju eksponatami, przypo-
mina w pewnym stopniu proces zachodzący w przypadku docierania do postaci nieobecnego na
wystawie przedmiotu na podstawie oglądu jego faksimilowej imitacji lub realistycznego „portretu".
Różnica w stosunku do tych przypadków polega jednak na tym, że obecnie przedmiot faktycznie
pokazany na wystawie (quasi-faksimile), lub faktycznie zobrazowany w utworze ilustracyjnym (portret
pomocniczych „modeli", synteza ich wyglądu, nowa konstrukcja oparta na skumulowaniu niektórych
ich cech itp.) prowadzi do uchwycenia właściwego przedmiotu treści wystawy drogą znacznie bardziej
okrężną. Są też przypadki, że obrazowany tą drogą przedmiot treści wystawy w ogóle nie może
zostać uchwycony na podstawie dostarczonego zobrazowania naprowadzającego, gdyż elementy takie-
go zobrazowania „zapożyczone" z modeli pomocniczych są jedynie prawdopodobne, a niekiedy zostają
dowolnie dobrane: ich akceptacja możliwa jest na zasadzie ich niesprzeczności w stosunku do aktual-
nego stanu wiedzy o wyznaczanym przez nie przedmiocie. Pozorne faksimile lub pozorny „portret"
wiedzie wtedy perceptora nie ku właściwemu przedmiotowi treści wystawy, lecz gdzieś „w bok", dokład-
niej ku owym pomocniczym „modelom", które zostały do danego zobrazowania użyte. Gdy zobra-
zowanie jest syntezą cech lub danych wyglądowych wielu takich „modeli", w świadomości zwiedza-
jącego może ukonstytuować się obraz przedmiotu wprawdzie jednostkowego, lecz nigdzie i nigdy