DOI Heft:
Sztuka starożytna
DOI Artikel:Ruszczyc, Barbara: Grobowiec dostojnika Izi
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17141#0059
także i ta praca nie wyjaśniła jednak wszystkich problemów związanych z tym
wyjątkowym zabytkiem. Zagadnieniem mastaby, a ściślej życiorysem dostojnika
Izi wypisanym na ślepych wrotach, zajął się w ostatnich czasach Elmar Edel inter-
pretując teksty publikowane uprzednio przez Alliota8.
Problem mastaby Izi powinien być rozpatrywany w trzech głównych aspektach,
które dopiero w sumie dadzą pełną znajomość zabytku, pozwalającą na wyciągnięcie
właściwych wniosków. Tak więc na całość tego zagadnienia składa się architektura
partii nadziemnej i podziemi, dekoracja reliefowa ślepych wrót i części przylegają-
cych oraz teksty. Wyjątkowe znaczenie konstrukcji tego zabytku, jego ustawienie
na nekropoli i wartość artystyczną podbudowują teksty opowiadające nam o życiu
i karierze tego człowieka, który według opinii współczesnych doszedł do najwyższej
godności. Był on bowiem jednym z trzech znanych nam dotychczas dostojników
Starego Państwa ubóstwionych po śmierci9.
W pracy niniejszej pomijam stronę filologiczną zabytku oraz szczegółowe omówienie
dekoracji ślepych wrót, której zamierzam poświęcić osobne opracowanie. Główny
nacisk kładę na zwężonym problemie wyjątkowości mastaby Izi na tle nekropoli
miasta Edfu i w tym celu poddaję szczegółowej analizie przedstawienie reliefowe
na kamieniach korytarza i kamieniach towarzyszących ślepym wrotom.
★ ★ *
Wielka konstrukcja grobowa Izi leżała w północno-zachodniej części nekropoli,
mniej więcej w odległości 200 m od ptolemejskiej świątyni Horusa, w pewnym od-
osobnieniu od reszty mastab. Nie jest ona zwykłą mastabą, ale zespołem, w którego
skład weszły, jak twierdzi Ch. Desroches-Noblecourt10, dwie mastaby połączone póź-
niej w jedną całość. Dzięki temu mogła powstać między nimi kaplica kultu pośmiert-
nego, który przetrwał, jak na to wskazują znalezione w kaplicy stele składane tam
w swoim czasie jako exvota, co najmniej do okresu Średniego Państwa11.
Jak wiadomo, mastaba Izi została wzniesiona w miejscu, gdzie przedtem już istniało
cmentarzysko. Trudno jednak dziś ustalić, czy zanim przystąpiono do budowy masta-
by, zniwelowano teren, czy też groby, które ongiś znajdowały się na tym miejscu,
uległy z nieznanych nam przyczyn zniszczeniu, co mogło ułatwić pracę. W każdym
razie nie usunięto pozostałości tych starszych konstrukcji i wykorzystano je do
8 E. Edel, Inschriften des Alten Reiches. Zeitschrift fur agyptische Sprache und
Altertumskunde, 1954, t. 79, nr 1, s. 11-17.
" H. K e e s, Der Gotterglaube im alten Agypten, Leipzig 1941, s. 116.
10 Desroches-Noblecourt, jw., s. 35.
11 A11 i o t, Rapports ..., jw., pl. XIV.
55
wyjątkowym zabytkiem. Zagadnieniem mastaby, a ściślej życiorysem dostojnika
Izi wypisanym na ślepych wrotach, zajął się w ostatnich czasach Elmar Edel inter-
pretując teksty publikowane uprzednio przez Alliota8.
Problem mastaby Izi powinien być rozpatrywany w trzech głównych aspektach,
które dopiero w sumie dadzą pełną znajomość zabytku, pozwalającą na wyciągnięcie
właściwych wniosków. Tak więc na całość tego zagadnienia składa się architektura
partii nadziemnej i podziemi, dekoracja reliefowa ślepych wrót i części przylegają-
cych oraz teksty. Wyjątkowe znaczenie konstrukcji tego zabytku, jego ustawienie
na nekropoli i wartość artystyczną podbudowują teksty opowiadające nam o życiu
i karierze tego człowieka, który według opinii współczesnych doszedł do najwyższej
godności. Był on bowiem jednym z trzech znanych nam dotychczas dostojników
Starego Państwa ubóstwionych po śmierci9.
W pracy niniejszej pomijam stronę filologiczną zabytku oraz szczegółowe omówienie
dekoracji ślepych wrót, której zamierzam poświęcić osobne opracowanie. Główny
nacisk kładę na zwężonym problemie wyjątkowości mastaby Izi na tle nekropoli
miasta Edfu i w tym celu poddaję szczegółowej analizie przedstawienie reliefowe
na kamieniach korytarza i kamieniach towarzyszących ślepym wrotom.
★ ★ *
Wielka konstrukcja grobowa Izi leżała w północno-zachodniej części nekropoli,
mniej więcej w odległości 200 m od ptolemejskiej świątyni Horusa, w pewnym od-
osobnieniu od reszty mastab. Nie jest ona zwykłą mastabą, ale zespołem, w którego
skład weszły, jak twierdzi Ch. Desroches-Noblecourt10, dwie mastaby połączone póź-
niej w jedną całość. Dzięki temu mogła powstać między nimi kaplica kultu pośmiert-
nego, który przetrwał, jak na to wskazują znalezione w kaplicy stele składane tam
w swoim czasie jako exvota, co najmniej do okresu Średniego Państwa11.
Jak wiadomo, mastaba Izi została wzniesiona w miejscu, gdzie przedtem już istniało
cmentarzysko. Trudno jednak dziś ustalić, czy zanim przystąpiono do budowy masta-
by, zniwelowano teren, czy też groby, które ongiś znajdowały się na tym miejscu,
uległy z nieznanych nam przyczyn zniszczeniu, co mogło ułatwić pracę. W każdym
razie nie usunięto pozostałości tych starszych konstrukcji i wykorzystano je do
8 E. Edel, Inschriften des Alten Reiches. Zeitschrift fur agyptische Sprache und
Altertumskunde, 1954, t. 79, nr 1, s. 11-17.
" H. K e e s, Der Gotterglaube im alten Agypten, Leipzig 1941, s. 116.
10 Desroches-Noblecourt, jw., s. 35.
11 A11 i o t, Rapports ..., jw., pl. XIV.
55