Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (8.1964)

Pobieżny już przegląd materiału zabytkowe-
go z XIV w. pozwala stwierdzić krańcowo różne
ujęcia formy rzeźbiarskiej. Obok przykładów o
wyraźnych tendencjach do plastycznego mode-
lunku bryły, występują zdecydowanie odmienne,
negujące je na korzyść walorów nieomal gra-
ficznych, gdzie główną rolę gra linia, dekora-
cyjnie rozwinięta na powierzchni bryły. Stwier-
dzenie to narzuca już sposób segregacji ma-
teriału przykładowego.

1. Jednym z pierwszych przykładów jest
mała figurka stojącej Madonny z Dzieciątkiem
ze Słupna3 (il. 1) pochodząca z lat siedemdzie-
siątych XIV w. Rzeźba ta w pierwszym rzędzie
wykazuje szereg cech wspólnych ze sztuką czes-
ką z drugiej poł. XIV w. głównie drewnianą
figurką Madonny z Igławy (ze zbiorów prywat-
nych)4. Powyższe analogie wyrażają się głównie
w tendencjach do półcylindrycznego ukształto-
wania bryły i w układzie oraz modelunku nie-
licznych horyzontalnych fałd szat, poprzez które
zarysowuje się lekko kształt ciała. Stwierdzenie
w rzeźbie ze Słupna wyraźnych tendencji do
wydobycia tych plastycznych walorów, wskazuje
na ich jeszcze dalsze źródło pochodzenia jakim
była sztuka włoska. Sztuka ta, która działając,
poprzez rzeźbę czeską5 odbiła się wtórnym,
uproszczonym, ale niemniej czytelnym echem
w rzeźbie mazowieckiej.

3 Powiat płocki, kościół parafialny pod wezwaniem
św. Marcina, wys. 48 cm, stan zachowania dobry, poli-
chromia nowoczesna. Rzeźba nie publikowana. Znale-
ziona przez D. Kaczmarzyka na strychu kościoła.

4 A. Ku tal, D. Libal, A. Matëjcek,
Ceské umëni gotické, I, Praha 1949, il. 148.

1. Madonna z Dzieciątkiem ze Słupna 5 Oddziaływanie sztuki włoskiej na czeską podkreśla

J. O p i t z, Plastik Bôhmens zur Zeit der Luxemburger,

■

92