DOI Heft:
Część II: Sztuka od końca XIII w. do XX w.
DOI Artikel:Miłobędzka, Joanna; Breslauer, Chrystian [Ill.]: Krajobrazy Chrystiana Breslauera
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19396#0381
Joanna Milobędzka
KRAJOBRAZY CHRYSTIANA BRESLAUERA
V.
JL/liższe zajęcie się przeze mnie twórczością Chrystiana Breslauera ma bezpośrednie źródło
w wystawie sztuki warszawskiej, dla której potrzeb wzmożone zostały poszukiwania dzieł
bardziej i mniej zapomnianych artystów. Szczęśliwy przypadek w postaci oferty Kazimierza
Mazura, syna bratanicy Breslauera, zgłoszonej do Muzeum Narodowego w Warszawie w 1961 r.
i proponującej nabycie ocalałej spuścizny artystycznej malarza — zbioru odziedziczonego
bezpośrednio po bracie Breslauera — dopomógł w ogromnym stopniu do stworzenia szerszego
pokazu prac artysty na wystawie1. Z kolei tak znaczne powiększenie stanu posiadania dzieł
Breslauera pozwoliło wyjaśnić wiele problemów w jego twórczości, a także skłoniło do napi-
sania tego artykułu.
Wzmianki o działalności przede wszystkim pedagogicznej, a także artystycznej Breslauera
napotykamy prawie we wszystkich opracowaniach sztuki polskiej XIX wieku. Chronologiczne
zestawienie literatury poświęconej artyście i jego poszczególnym obrazom pozwala wyprowadzić
dosyć zaskakujący wniosek: mimo narastania pozycji bibliograficznych nie powiększa się
właściwie nasza znajomość malarstwa Breslauera; opracowania z końca XIX w. zawierały
duży zestaw tytułów jego prac i często bardziej szczegółową charakterystykę twórczości, lite-
ratura późniejsza ogranicza się już tylko do przytaczania dwóch najbardziej znanych obrazów
ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie: Krajobrazu górskiego z 1847 r. i Natolina,
oraz powtarzania utartej opinii o jakoby przeważającym i decydującym wpływie malarstwa
A. Achenbacha i A. Calame'a na jego twórczość2.
1 Oferta obejmowała następujące pozycje: 4 obrazy olejne, 35 szkiców olejnych, 14 akwarel, ok. 80
rysunków ołówkiem, piórkiem oraz 29 kartkowy szkicown.k.Także zbiór ok. 100 sztuk grafiki niemiec-
kiej, francuskiej, szwajcarskiej, włoskiej i in., pochodzący z pracowni Breslauera.
2 [A. L e s s e r], Krystyan Breslauer artysta malarz, Sprawozdanie Komitetu Towarzystwa Zachęty Sztuk
Pięknych w Królestwie Polskim za rok 1882, Warszawa 1883, s. 57—59; H. Piątkowski, Album sztuki
polskiej, Warszawa 1901, s. 128—30; J. M у с i e 1 s к i, Sto lat dziejów malarstwa w Polsce 1760—1860, wyd. III,
Kraków 1902, s. 292; E. S w i e у к o w s к i, Pamiętnik TPSP w Krakowie 1854—1904, wyd. I, Kraków 1905,
s. 16 i 278; T. Dobrowolski, Nowoczesne malarstwo polskie, t. I, Wrocław-Kraków 1957, s. 262—63 —
zestawiając twórczość Breslauera i Głowackiego daje temu ostatniemu o wiele wyższą rangę artystyczną.
377
KRAJOBRAZY CHRYSTIANA BRESLAUERA
V.
JL/liższe zajęcie się przeze mnie twórczością Chrystiana Breslauera ma bezpośrednie źródło
w wystawie sztuki warszawskiej, dla której potrzeb wzmożone zostały poszukiwania dzieł
bardziej i mniej zapomnianych artystów. Szczęśliwy przypadek w postaci oferty Kazimierza
Mazura, syna bratanicy Breslauera, zgłoszonej do Muzeum Narodowego w Warszawie w 1961 r.
i proponującej nabycie ocalałej spuścizny artystycznej malarza — zbioru odziedziczonego
bezpośrednio po bracie Breslauera — dopomógł w ogromnym stopniu do stworzenia szerszego
pokazu prac artysty na wystawie1. Z kolei tak znaczne powiększenie stanu posiadania dzieł
Breslauera pozwoliło wyjaśnić wiele problemów w jego twórczości, a także skłoniło do napi-
sania tego artykułu.
Wzmianki o działalności przede wszystkim pedagogicznej, a także artystycznej Breslauera
napotykamy prawie we wszystkich opracowaniach sztuki polskiej XIX wieku. Chronologiczne
zestawienie literatury poświęconej artyście i jego poszczególnym obrazom pozwala wyprowadzić
dosyć zaskakujący wniosek: mimo narastania pozycji bibliograficznych nie powiększa się
właściwie nasza znajomość malarstwa Breslauera; opracowania z końca XIX w. zawierały
duży zestaw tytułów jego prac i często bardziej szczegółową charakterystykę twórczości, lite-
ratura późniejsza ogranicza się już tylko do przytaczania dwóch najbardziej znanych obrazów
ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie: Krajobrazu górskiego z 1847 r. i Natolina,
oraz powtarzania utartej opinii o jakoby przeważającym i decydującym wpływie malarstwa
A. Achenbacha i A. Calame'a na jego twórczość2.
1 Oferta obejmowała następujące pozycje: 4 obrazy olejne, 35 szkiców olejnych, 14 akwarel, ok. 80
rysunków ołówkiem, piórkiem oraz 29 kartkowy szkicown.k.Także zbiór ok. 100 sztuk grafiki niemiec-
kiej, francuskiej, szwajcarskiej, włoskiej i in., pochodzący z pracowni Breslauera.
2 [A. L e s s e r], Krystyan Breslauer artysta malarz, Sprawozdanie Komitetu Towarzystwa Zachęty Sztuk
Pięknych w Królestwie Polskim za rok 1882, Warszawa 1883, s. 57—59; H. Piątkowski, Album sztuki
polskiej, Warszawa 1901, s. 128—30; J. M у с i e 1 s к i, Sto lat dziejów malarstwa w Polsce 1760—1860, wyd. III,
Kraków 1902, s. 292; E. S w i e у к o w s к i, Pamiętnik TPSP w Krakowie 1854—1904, wyd. I, Kraków 1905,
s. 16 i 278; T. Dobrowolski, Nowoczesne malarstwo polskie, t. I, Wrocław-Kraków 1957, s. 262—63 —
zestawiając twórczość Breslauera i Głowackiego daje temu ostatniemu o wiele wyższą rangę artystyczną.
377