Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (8.1964)

2. Pietà ze Szreńska, makrofotografia, powiększenie 4 x fragmentu zaznaczonego na il. 1

inwazji bakterii gnilnych, pleśni i grzyba; jeszcze inną owady z rodziny kołatkowatych i kóz-
ko waty ch, żerujące wewnątrz miąższu drewna zabytku; wreszcie ostatnim z tych niebezpie-
czeństw jest ingerencja niepowołanych osób.

Omawiane rzeźby z reguły wykonywano z drewna, potem pokrywano polichromią na
zaprawie przeważnie kredowej. Drewno jest materiałem wiecznie żywym, reagującym na zmiany
klimatyczne skurczem lub rozkurczem tkanki drzewnej. Przyczyna tych ruchów leży w zespole
skomplikowanych zjawisk oddawania lub pobierania wilgoci z otoczenia. W momencie prze-
kroczenia granicy wytrzymałości na rozciąganie następuje pęknięcie. Wahania tych zmian
zamykają się w granicach od drobnych, gołym okiem niedostrzegalnych ruchów wewnątrz
masy drzewnej do szerokich i głębokich spękań zniekształcających formę rzeźbiarską.

Wszystkie obiekty miały spękaną powierzchnię rzeźbiarską lub deski podłoża. Najszersze,
klinowato w głąb idące rdzeniowe spękania, spowodowane zsychaniem się drewna, zaobser-
wowano na rzeźbach pełnych niedrążonych. Przykładem rzeźba Matki Boskiej Bolesnej z grupy
Ukrzyżowania z Bodzanowa (obecnie wł. Muzeum Diecezjalnego w Płocku; wys. 115 cm, drewno

111