Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (8.1964)

3. Matka Boska Bolesna z Bodzanowa, ok. 1520 г.,
(wł. Muzeum Diecezjalnego w Płocku), fragment
przed konserwacją

lipowe, czas około 1520 r.) wykonana z pełne-
go kloca. Spękania na powierzchni dochodzą
do kilku cm szerokości (il. 3).

Za ruchami podłoża idą ruchy leżącej na
nim warstwy zaprawy z malowidłem, bez porów-
nania mniej elastycznej niż drewno. W kon-
sekwencji następuje osłabienie spoistości warstw
malarskich między sobą i przyczepności poli-
chromii do podłoża, jej pękanie, łuszczenie się
i odpadanie. Obrazuje to wspomniana fotogra-
fia fragmentu kolan Chrystusa z wymienianej
już grupy Pieta zq Szreńska

Czasem warstwa polichromii jest tak moc-
no przeklejona, że przy kurczeniu się drewna
traci przyczepność z podłożem, tworząc twar-
dą skorupę wiszącą nad zeschniętą drewnianą
formą rzeźbiarską.

Zniszczenia tego typu ma Pieta z Drobina (wł.
Muzeum Diecezjalnego w Płocku, ok. 1440 г.;
drewno lipowe, wys. 89 cm) i Pieta ze Szreń-
ska. Wszelkie uszkodzenia powierzchni poli-
chromii niezależnie od przyczyn, które je spo-
wodowały, stwarzają wtórne niebezpieczeństwo
dalszego niszczenia i zakażania podłoża oraz
warstw malarskich. To otwarta droga do pene-
tracji kurzu, wilgoci, bakterii i owadów, a co za
tym idzie gnicie, butwienie i dalsze niszczenie
przede wszystkim drewna.

Dobrym przykładem ilustrującym zniszcze-
nie drewna w miejscach ubytków polichromi
jest rzeźba przyścienna św. Anny Samotrzeć z
XVI w. (drewno lipowe, wys. 140 cm, wł. Mu-
zeum Diecezjalnego w Płocku; il. 4). 50% u-
bytków polichromii, drewno spękane, oryginalna
warstwa barwna przemalowana, całość grubo
pokryta sfilcowaną i spleśniałą warstwą kurzu
i brudu. Drewno porażone przez owady ze
śladami zacieków wilgoci, częściowo zbutwiałe,

112