Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (1(37).2012/2013)

pewnego dnia święty Antoni, wędrując przez pustynię, dotarł do strumienia, gdzie królowa
i jej dworki zażywały kąpieli. Widząc, że pustelnik się wycofuje, królowa poczęła go błagać, by
nie uciekał, pragnie mu bowiem ukazać drogę do niebiańskiej szczęśliwości. Przyodziawszy
szaty, zaprowadziła go do miasta, gdzie pokazywała mu swe skarby, opowiadając przy tym
o rzekomym darze uzdrawiania chorych, otrzymanym od Boga. Gdy jednak zbliżyła się do
świętego męża i usiłowała zedrzeć z niego habit, rozpoznał w niej szatana i począł wzywać
pomocy Chrystusa. W tejże chwili królowa zmieniła się w świnię, w mieście wybuchł wielki
pożar, a jego mieszkańcy pod postacią demonów ścigały świętego przez pustynię. W analizo-
wanym obrazie w pobliżu kościoła przed murami miasta ukazana jest scena walki świętego
z hordą diabelskich stworów, które według tych samych przekazów uniosły go następnie wy-
soko w powietrze, gdzie jednak nadprzyrodzona pomoc z niebios pozwoliła mu bez szwanku
znaleźć się na ziemi.

il. II fig. 1
Jan Wellens de Cock/
Mistrz J. Kock I Master
J. Kock, Kuszenie
świętego Antoniego
I Temptation of St
Anthony, ok. I ca. 1525,
Muzeum Narodowe
w Warszawie I The
National Museum in
Warsaw
fot. I photo © Piotr Ugier /
Muzeum Narodowe
w Warszawie