DOI issue:
Część II / Part II. Neerlandica
DOI article:Janiszewska, Aleksandra: Konstruowanie miejsc pamięci zbiorowej: widoki Amsterdamu i Haarlemu Jana van der Heydena i Gerrita Adriaensza Berckheyde'a
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.45360#0253
Neerlandica
potęgi miasta i jego władz oraz z ich patronatem nad zreformowaną religią i nadzorem nad
Kościołem. Być może chce podkreślić aspiracje instytucji kościelnych do autonomii w mieście
i Republice, względnej niezależności wobec warstwy regentów. Również w tym wypadku za
właściwy temat obydwu prac powinno się uznać manipulację proporcjami przestrzennymi,
służącą stworzeniu wrażenia rozległości i okazałości miejsca publicznego, „miejsca wspólno-
towego” amsterdamskiej społeczności31.
Z podobnym podejściem mamy do czynienia w innym widoku Dam i Damrak (Widok
Dam i Damrak w Amsterdamie, Fogg Art Museum, Harvard University), ujętym od południo-
wego zachodu, z Gasthuisweg (dziś Paleisstraat) w kierunku Vismarkt. Przestrzenność placu
miejskiego osiągnięta tu została przez ujęcie panoramiczne, z wysokiego punktu - co rzadkie
w holenderskich widokach wnętrza miasta - prawdopodobnie z drugiego piętra nieukoń-
czonego jeszcze ratusza. Ujęcie to zarazem wyeliminowało sam ratusz z pola widzenia. W od-
dali widoczny jest rząd domów zamienionych w tawerny, a na prawo kamienny dom zwany
De Engelse Bulldog oraz budynek z szyldem De Roode Leeuw. Artysta wybiera punkt, który
pomija wszystkie reprezentacyjne budynki Dam (ratusz, Nieuwe Kerk czy Wagę), a skupia się
31 P. C. Sutton, op. cit., s. 44.
potęgi miasta i jego władz oraz z ich patronatem nad zreformowaną religią i nadzorem nad
Kościołem. Być może chce podkreślić aspiracje instytucji kościelnych do autonomii w mieście
i Republice, względnej niezależności wobec warstwy regentów. Również w tym wypadku za
właściwy temat obydwu prac powinno się uznać manipulację proporcjami przestrzennymi,
służącą stworzeniu wrażenia rozległości i okazałości miejsca publicznego, „miejsca wspólno-
towego” amsterdamskiej społeczności31.
Z podobnym podejściem mamy do czynienia w innym widoku Dam i Damrak (Widok
Dam i Damrak w Amsterdamie, Fogg Art Museum, Harvard University), ujętym od południo-
wego zachodu, z Gasthuisweg (dziś Paleisstraat) w kierunku Vismarkt. Przestrzenność placu
miejskiego osiągnięta tu została przez ujęcie panoramiczne, z wysokiego punktu - co rzadkie
w holenderskich widokach wnętrza miasta - prawdopodobnie z drugiego piętra nieukoń-
czonego jeszcze ratusza. Ujęcie to zarazem wyeliminowało sam ratusz z pola widzenia. W od-
dali widoczny jest rząd domów zamienionych w tawerny, a na prawo kamienny dom zwany
De Engelse Bulldog oraz budynek z szyldem De Roode Leeuw. Artysta wybiera punkt, który
pomija wszystkie reprezentacyjne budynki Dam (ratusz, Nieuwe Kerk czy Wagę), a skupia się
31 P. C. Sutton, op. cit., s. 44.