DOI Heft:
Rozprawy i materiały
DOI Artikel:Zlat, Mieczysław: Znaki kamieniarskie jako źródło w świetle badań wrocławskiego Ratusza
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13592#0087
ZNAKI KAMIENIARSKIE JAKO ŹRÓDŁO
75
malnej wielkości (4—5 cm) widnieje on w dwu
jeszcze miejscach na zewnątrz wykuszu, na jego
ścianie północnej. Miejsce wykucia tego znaku,
jego rozmiary i ilość powtórzeń nie pozwalają
wątpić, że właściciel znaku jest projektantem
i pierwszym wśród wykonawców dekoracji ze-
wnętrznej i sklepień wykuszu południowo-
wschodniego i nawy zachodniej Refektarza.
Wykusz południowo-wschodni słusznie uwa-
żany jest za fragment o węzłowym znaczeniu
dla całej dekoracji rzeźbiarskiej Ratusza. Za-
sadniczy układ kompozycyjny dekoracji na jego
ścianach zewnętrznych powtarzają pozostałe
wykusze, te same motywy dekoracyjne zasto-
II. 4. Znak nr 5 (wielkość naturalna;
sowano w głównym szczycie wschodnim i wy-
kuszu środkowym, co łącznie z niezaprzeczal-
nym mistrzostwem artystycznym tych partii
upoważnia nas w pełni do uznania podpisanego
znakiem nr 30a., twórcę wykuszu południowo-
wschodniego i nawy zachodniej Refektarza, za
najwybitniejszego artystę późnogotyckiej prze-
budowy Ratusza i przypuszczalnie jej głównego
projektanta.
Zajmując się znakiem tego artysty docho-
dzimy do jednego z dyskusyjnych zagadnień
z dziedziny interpretacji znaków kamieniar-
skich, a mianowicie stosunku znaku do jego tzw.
lustrzanego odwrócenia. Ratusz wrocławski do-
starcza ciekawego materiału do rozważań na
ten temat, dla nas szczególnie ważny z uwagi
na występowanie obok siebie znaków nr 30a
i 30 b.
Zagadnienie stosunku niesymetrycznie skom-
ponowanego znaku kamieniarskiego do jego lu-
strzanego odwrócenia zaakcentował W. C.
P f a u 17. Tego typu łudzące podobieństwo zna-
11. 5. Znak nr 54 (wielkość naturalna)
II. b. Znak nr 30a (wielkość naiuraiuuj
ków, znane z licznych przykładów, zauważali
badacze już wcześniej. Opierając się na powsze-
chnej zasadzie tworzenia rodzin znaków poprzez
wyprowadzanie znaków czeladniczych jako po-
chodnych znaku mistrza ls, przyjmowano na
ogół, iż lustrzane odwrócenia znaków otrzymy-
wali synowie po ojcach. Temu poglądowi prze-
ciwstawia się W. C. Pfau wskazując, że w ża-
dnej z archiwalnie udokumentowanych rodzin
75
malnej wielkości (4—5 cm) widnieje on w dwu
jeszcze miejscach na zewnątrz wykuszu, na jego
ścianie północnej. Miejsce wykucia tego znaku,
jego rozmiary i ilość powtórzeń nie pozwalają
wątpić, że właściciel znaku jest projektantem
i pierwszym wśród wykonawców dekoracji ze-
wnętrznej i sklepień wykuszu południowo-
wschodniego i nawy zachodniej Refektarza.
Wykusz południowo-wschodni słusznie uwa-
żany jest za fragment o węzłowym znaczeniu
dla całej dekoracji rzeźbiarskiej Ratusza. Za-
sadniczy układ kompozycyjny dekoracji na jego
ścianach zewnętrznych powtarzają pozostałe
wykusze, te same motywy dekoracyjne zasto-
II. 4. Znak nr 5 (wielkość naturalna;
sowano w głównym szczycie wschodnim i wy-
kuszu środkowym, co łącznie z niezaprzeczal-
nym mistrzostwem artystycznym tych partii
upoważnia nas w pełni do uznania podpisanego
znakiem nr 30a., twórcę wykuszu południowo-
wschodniego i nawy zachodniej Refektarza, za
najwybitniejszego artystę późnogotyckiej prze-
budowy Ratusza i przypuszczalnie jej głównego
projektanta.
Zajmując się znakiem tego artysty docho-
dzimy do jednego z dyskusyjnych zagadnień
z dziedziny interpretacji znaków kamieniar-
skich, a mianowicie stosunku znaku do jego tzw.
lustrzanego odwrócenia. Ratusz wrocławski do-
starcza ciekawego materiału do rozważań na
ten temat, dla nas szczególnie ważny z uwagi
na występowanie obok siebie znaków nr 30a
i 30 b.
Zagadnienie stosunku niesymetrycznie skom-
ponowanego znaku kamieniarskiego do jego lu-
strzanego odwrócenia zaakcentował W. C.
P f a u 17. Tego typu łudzące podobieństwo zna-
11. 5. Znak nr 54 (wielkość naturalna)
II. b. Znak nr 30a (wielkość naiuraiuuj
ków, znane z licznych przykładów, zauważali
badacze już wcześniej. Opierając się na powsze-
chnej zasadzie tworzenia rodzin znaków poprzez
wyprowadzanie znaków czeladniczych jako po-
chodnych znaku mistrza ls, przyjmowano na
ogół, iż lustrzane odwrócenia znaków otrzymy-
wali synowie po ojcach. Temu poglądowi prze-
ciwstawia się W. C. Pfau wskazując, że w ża-
dnej z archiwalnie udokumentowanych rodzin